του Νίκου Παλάτου

Η σουηδική ταινία «Ο Κύριος Όβε» (2015) είχε σημειώσει τεράστια επιτυχία στα ταμεία της χώρας προέλευσής της, καταφέρνοντας ταυτόχρονα να κάνει αισθητή την παρουσία της και εκτός συνόρων. Η σαρκαστική της ματιά, που συνδύαζε ιδιόμορφο σκανδιναβικό χιούμορ με άφθονο συναίσθημα, άρεσε στο κοινό (όχι άδικα, κατά τη γνώμη μου), σημειώνοντας μάλιστα και δύο οσκαρικές υποψηφιότητες στις κατηγορίες του ξενόγλωσσου φιλμ και του μακιγιάζ. Δεν ξέρω κατά πόσο έχει οσκαρικές βλέψεις τούτη η νέα version, πάντως, γεγονός είναι πως οι εμπλεκόμενοι διαθέτουν σχετικό παρελθόν στο θεσμό. Ο σκηνοθέτης Μαρκ Φόρστερ συνεργάζεται ξανά με τον σεναριογράφο της εμπορικής και καλλιτεχνικής επιτυχίας του «Ψάχνοντας τη Χώρα του Ποτέ» (2004), Ντέιβιντ Μαγκί, αλλά, κυρίως, επιστρατεύεται το βαρύ πυροβολικό που λέγεται Τομ Χανκς. Ο «γρουσούζης» πλην μεγαλόκαρδος Όττο μοιάζει ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του για να κοιτάξει κατά… Ακαδημία μεριά, εντούτοις, το πράγμα δεν τσουλάει.

Η αιτία γι’ αυτό βρίσκεται κατά κύριο λόγο στη συγγραφική διασκευή, αλλά και στη σκηνοθετική προσέγγιση του θέματος. Το ντουέτο των Φόρστερ και Μαγκί ατυχώς έχει αντικαταστήσει τον ψυχρό κυνισμό του original με άφθονες δόσεις… σακχαρίνης, με αποτέλεσμα τούτος ο «Όττο» να είναι περισσότερο γλυκανάλατος από στρυφνός. Εξίσου σημαντικός λόγος αστοχίας αποδεικνύεται και η επιλογή του πρωταγωνιστή. Ο πρώτος διδάξας ως «Κύριος Όβε», ο Ρολφ Λάσγκορ, άφηνε την βέβαιη αίσθηση πως σε περίπτωση που τον είχες για γείτονα, εύκολα άλλαζες πόλη. Η εκνευριστική του τυπολατρία φλέρταρε σε έντονο βαθμό με το πρήξιμο αρχιδιών, δημιουργώντας συνθήκη ικανή να βγάλει τον οποιοδήποτε εκτός εαυτού. Ο Τομ Χανκς, από την άλλη, μπορεί να είναι από τους πιο άξιους και αγαπητούς σύγχρονους χολιγουντιανούς stars, όμως, όλα αυτά τα χρόνια έχει φανεί πως από το υποκριτικό του οπλοστάσιο η έννοια της μοχθηρίας απουσιάζει. Θεωρώ πως αυτό φάνηκε και στον πρόσφατο «Elvis», όπου η συγκεκριμένη του αδυναμία μακιγιαρίστηκε κάτω από τα προσθετικά μιας γκροτέσκας φιγούρας, ώστε να περάσει ως τύποις «κακός».

Το στόρι, σε σχέση με το πρωτότυπο σουηδικό φιλμ, έχει αλλάξει από ελάχιστα έως… καθόλου. Ο Όττο είναι ένας 60χρονος άνδρας, βασανισμένος από τον πρόσφατο θάνατο της συζύγου του, που η μοίρα τον έφερε στη δυσάρεστη θέση να θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του. Ακόμα και ελάχιστα λεπτά προτού… δέσει τη θηλιά στο λαιμό του, όμως, ο Όττο θα επαναλαμβάνει (μεταξύ άλλων) σε εκνευριστικό βαθμό τον εθιμοτυπικό του έλεγχο στις άδειες των παρκαρισμένων αυτοκινήτων της γειτονιάς του, παραμένοντας τυφλά προσηλωμένος στην ατελείωτη λίστα κανόνων ιδιοκτησίας, που απαρέγκλιτα οφείλουν να τηρούνται. Το σερί των αποτυχημένων απόπειρών αυτοκτονίας του θα διακοπεί με την άφιξη της λατινοαμερικάνικης οικογένειας του απέναντι διαμερίσματος, και ιδιαίτερα της Μαρισόλ, η οποία αντιτάσσει επίμονη φιλικότητα στην «γρουσουζιά» του.

Δεν υπάρχει κάτι το δογματικά κατακριτέο σε μια ανθρώπινη, συναισθηματική ιστορία για τη μοναξιά της τρίτης ηλικίας, σε συνδυασμό με την θεραπευτική δύναμη που πηγάζει από τη συντροφικότητα (σε οποιαδήποτε μορφή της). Το πρόβλημα, εν προκειμένω, είναι πως ενώ τούτο το φιλμ θα έπρεπε να αποτελεί ένα αυθόρμητο, διδακτικό «παραμύθι» για το ενήλικο κοινό, μοιάζει με βεβιασμένη και άτσαλη προσπάθεια προσωποποίησης της σύγχρονης πολιτικής ορθότητας (ο gay του original που φοβόταν τον πατέρα του, εδώ έχει εξελιχθεί σε πιο «προχώ» φάση transsexual…), με τα πάντα να έχουν πασπαλιστεί με τη χρυσόσκονη του αγγελικά πλασμένου. Ο γκρινιάρης Όττο από το κωλοχώρι της Πενσιλβάνια, που όλα τον ενοχλούν και όλα του βρωμάνε, ξαφνικά βρίσκεται να συναναστρέφεται με τους πάντες! Και πρόβλημα μ’ αυτό δεν έχει κανένα! Αν ο συνδυασμός χιούμορ, πόνου και λύτρωσης, αποδιδόταν με την άνεση και την πειστικότητα που κατέθεσε ο Κλιντ Ίστγουντ στο περίπου παρόμοιο (υπό αυτό το πρίσμα) «Grand Torino» (2008), τότε θα ήμασταν πιο διαλλακτικοί (ίσως). Ο Χανκς, είτε εξαιτίας ανεπαρκούς σκηνοθετικής καθοδήγησης, είτε για άλλους λόγους, δυσκολεύεται χαρακτηριστικά να βρει την ισορροπία ανάμεσα στην καλοσύνη του εσωτερικού κόσμου του Όττο και τη σκληράδα του προσωπείου του, καταλήγοντας να θυμίζει ηλικιωμένη εκδοχή του νεαρού του εαυτού από τις κομεντί της δεκαετίας του ‘80. Η εναρκτήρια σεκάνς, με την αγορά σχοινιού για… κρέμασμα, στέκει ως λίαν χαρακτηριστική.

Ως κερασάκι στην τούρτα έρχονται οι συνεχείς αναδρομές στο παρελθόν του κεντρικού ήρωα και στη γνωριμία του με τον έρωτα της ζωής του, τη Σίνθια. Για κάποιο λόγο κρίθηκε σκόπιμο τον νεαρό Όττο να τον υποδυθεί ο Τρούμαν Χανκς (ο μικρότερος γιος του Τομ), εκ του αποτελέσματος, όμως, δικαίωση δεν προκύπτει, μιας και δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως οι δύο Όττο είναι το ίδιο πρόσωπο. Η αθώα αφέλεια του παρελθόντος έχει εξελιχθεί (λόγω πένθους;) σε αλαζονεία, ο δε παθιασμένος έρωτας του ζεύγους μόνο σε ό,τι αφορά τον κεντρικό ήρωα εισπράττεται. Ο ρομαντισμός τους μοιάζει τόσο άψυχος, στον βαθμό που ο γερασμένος Όττο σε πείθει πως παίζει να είναι ο… πιο κακιασμένος άνθρωπος του κόσμου. Σε μια προσπάθεια να φτιαχτεί κλίμα τρυφερότητας, σε κάποια στιγμή ακούγεται το «This Woman’s Work» της Κέιτ Μπους, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που είχε χρησιμοποιηθεί στο «Εγώ, Εσύ κι Αυτό» (1988) του Τζον Χιούζ! Εκείνο, όμως, ήταν νεανική «αμερικανιά», όχι σοβαρό σινεμά με επίκαιρα νοήματα.