FreeCinema

Follow us

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΩΝ ΦΙΝΤΣΙ ΚΟΝΤΙΝΙ (1970)

(IL GIARDINO DEI FINZI CONTINI)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βιτόριο Ντε Σίκα
  • ΚΑΣΤ: Ντομινίκ Σαντά, Χέλμουτ Μπέργκερ, Λίνο Καπολίτσιο, Φάμπιο Τέστι, Ρομόλο Βάλι
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 94'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: AMA FILMS

Η πλούσια εβραϊκή οικογένεια των Φίντσι Κοντίνι ζει ατάραχα στην πολυτελή της έπαυλη στην όμορφη Φεράρα, αδιαφορώντας σχεδόν για την καλπάζουσα άνοδο του φασισμού του Μπενίτο Μουσολίνι. Ο κήπος τους φαίνεται πως μπορεί να μείνει ανθισμένος για πάντα. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, όμως, μάλλον έχει διαφορετική άποψη.

Έπειτα από ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο αφοσιώθηκε σε «εμπορικών» προδιαγραφών ταινίες (το «Επτά Φορές Γυναίκα», που προβλήθηκε σε επανέκδοση πριν από μερικά χρόνια, αποτελούσε μία εξ αυτών), ο Βιτόριο Ντε Σίκα, στο λυκόφως της καριέρας του, επέστρεψε κατά κάποιον τρόπο στις κοινωνικές, νεορεαλιστικές ρίζες των απαρχών της. Διασκευάζοντας το φερώνυμο ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Τζόρτζιο Μπασάνι, ο Ντε Σίκα κατάφερε να κερδίσει για ακόμη μια φορά το Όσκαρ καλύτερου ξενόγλωσσου φιλμ (αλλά και τη Χρυσή Αρκούδα στο Βερολίνο του 1971), όμως, παρά τα βραβεία και τη φήμη που κουβαλά, «Ο Κήπος των Φίντσι Κοντίνι» μάλλον έχει ξεθωριάσει στο πέρασμα του χρόνου. Καθώς στα πενήντα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την πρώτη του προβολή, έχει υπάρξει μια πληθώρα κινηματογραφικών τίτλων οι οποίοι έχουν σχεδόν εξαντλήσει το θέμα του Ολοκαυτώματος, τούτο το εγχείρημα του Ντε Σίκα μοιάζει να έχει απωλέσει σε σημαντικότατο βαθμό το σοκ της πρώτης φοράς. Εάν, βεβαίως, αποδεχτούμε πως υπήρξε ποτέ του τέτοιο, μιας και η κλινικά αποστειρωμένη ματιά του Ιταλού auteur στη μουσολινικής έμπνευσης εθνοκάθαρση των τελών της δεκαετίας του ’30, κάνει το φιλμ περισσότερο να δείχνει ως μελέτη για τη (διαχρονική) ευκολία με την οποία οι απαθείς κοινωνίες εκχωρούν σε φασίστες δημαγωγούς τη δύναμη της εξουσίας, παρά ως ένα καθαυτό δράμα για τους διωγμούς των Εβραίων κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η πολυτελής έπαυλη των Φίντσι Κοντίνι, με τους υπέροχους κήπους της και τους ψηλούς πετρόκτιστους τοίχους, μοιάζει με απομονωμένο νησί στην καρδιά της Φεράρα, όπου οι νέοι και οι νέες της πόλης μαζεύονται για να σκοτώσουν το χρόνο τους με χαλαρή κουβέντα και διασκεδαστικά παιχνίδια tennis. Αδιαφορώντας για το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, η οικογένεια των Φίντσι Κοντίνι θεωρεί πως καμία από τις πολιτικές παραμέτρους της Κυβέρνησης του Ντούτσε δε μπορεί ν’ αγγίξει ούτε αυτήν, ούτε και τους μόνιμους θαμώνες της οικίας της. Ο ανομολόγητος έρωτας του προερχόμενου από χαμηλότερο κοινωνικό επίπεδο Τζόρτζιο, για την παιδική του φίλη Μικόλ, η εύθραυστη υγεία του αδελφού της δεύτερης, αλλά και η εμφάνιση ερωτικού αντίζηλου που διεκδικεί την καρδιά της, μπλέκουν με την κλιμάκωση των μαχών στο ανατολικό μέτωπο, αλλά και με το κυνήγι απαξάπαντων των Εβραίων της Ιταλίας. Ο λήθαργος δεν αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη αντίδραση προ μιας εμφανούς καταιγίδας, αλλά ούτε και η αφελής θεώρηση πως το σύστημα μπορεί να φθαρεί εκ των έσω. Εντός μιας πενταετούς περίπου περιόδου, οι κεντρικοί ήρωες θα κατανοήσουν με επώδυνο (ενίοτε) τρόπο, πως η ακινησία ουδόλως μπορεί ν’ αλλάξει τις προδιαγεγραμμένες καταστάσεις.

Η αποστασιοποίηση της αριστοκρατικής εβραϊκής οικογένειας για τα όσα διαδραματίζονται πέρα από τα τείχη της, ενώ έρχεται φαινομενικά σε αντιδιαστολή με τη φωνή ανησυχίας την οποία πρεσβεύει ο λαϊκής προέλευσης Τζόρτζιο, δε στρώνει το χαλί για κάποιου είδους σύγκρουση, αλλά καταλήγει σταδιακά να διερευνά τον τρόπο με τον οποίο άνθρωποι που μοιράζονται κοινές αξίες ενδέχεται ν’ αντιλαμβάνονται ελαφρώς διαφορετικά τα πράγματα. Η λανθάνουσα ύπαρξη του τυπικού διπόλου καλού – κακού δίνει σχεδόν φιλοσοφικές προεκτάσεις στο εγχείρημα, οι οποίες μεγεθύνονται από τη βγαλμένη σαν από παραμύθι «απαλή» φωτογραφία του Ένιο Γκουαρνιέρι, ο οποίος ειδικά στις εξωτερικές σκηνές των κήπων, αλλά και της πόλης της Φεράρα, κάνει θαύματα. Η έλλειψη διορατικότητας, συνοδεία της παθητικής στάσης από πλευράς αυτών που κατέχουν οικονομική δύναμη και επιρροή, αιτιολογεί σε σημαντικό βαθμό την ευκολία με την οποία δικτάτορες τύπου Μουσολίνι παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία, χωρίς όμως αυτό να στέκει από μόνο του ως ισχυρό δέλεαρ θέασης (ή φρεσκαρίσματος, έστω) του φιλμ. Το αποσπασματικό σενάριο αστοχεί στο να παρασύρει στο δράμα του τον θεατή, το επιτηδευμένα άψυχο ερωτικό αίσθημα δύσκολα δύναται να συγκινήσει, αφήνοντας τα πανέμορφα φρέσκα πρόσωπα των νεαρών και σχεδόν πρωτοεμφανιζόμενων τότε Ντομινίκ Σαντά και Λίνο Καπολίτσιο να λειτουργούν ως μαγνήτης στην οθόνη. Το (πλέον ουσιώδες) φινάλε αναδύει την πίκρα και την οδύνη που ο καθείς φαντάζεται, όμως, ο «Κήπος των Φίντσι Κοντίνι» έχει μαραθεί πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Η εκ των τελευταίων ταινιών του Βιτόριο Ντε Σίκα, αν και απολαμβάνει φήμης και γενικής κριτικής αποδοχής, δε μπορεί να σταθεί πλάι στα αριστουργήματα της πρώτης περιόδου του σκηνοθέτη. Θεωρώ πως αποτελεί περίπτωση φιλμ «ιερής αγελάδας», τόσο λόγω θεματολογίας, όσο και του ονόματος του auteur. Οι μελετητές του ευρωπαϊκού σινεμά του ’70 δε χάνουν κάτι να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι το κατά πόσο αυτός ο «Κήπος» έχει περάσει το test του χρόνου. Οι νεότεροι που δεν έχουν υπόψη τους το έργο του Ντε Σίκα, καλύτερα να ξεκινήσουν τη γνωριμία τους με το σινεμά του από την ασπρόμαυρη δεκαετία του ’40. Συμπληρωματικά, απλά αναφέρω πως ο συγγραφέας Τζόρτζιο Μπασάνι είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για την κινηματογραφική διασκευή του βιβλίου του.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.