του Ηλία Φραγκούλη

Αφήνοντας απέξω την (χάλια) prequel trilogy της περιόδου 1999 – 2005, το πρώτο και πιο άμεσο σχόλιο που έχω να κάνω εξαρχής για τούτο το φιλμ είναι ότι μέσα στο πλαίσιο της διασημότερης κινηματογραφικής space-opera ever το «Star Wars: Skywalker – Η Άνοδος» είναι… «Η Επιστροφή των Τζεντάι» του σήμερα. Δηλαδή, το κατώτερο μέρος της τελευταίας τριλογίας, η οποία (επισήμως) ολοκληρώνει την αποκαλούμενη «Skywalker saga».

Η προετοιμασία της ταινίας ήταν κάπως επεισοδιακή, με σκηνοθέτες και σεναριογράφους να αλλάζουν (δηλώνοντας κυρίως «καλλιτεχνικές διαφωνίες») από το 2014 μέχρι τον Αύγουστο του 2018, όταν τα γυρίσματα ξεκίνησαν (επιτέλους) με τον Τζέι Τζέι Έιμπραμς στην καρέκλα του σκηνοθέτη, αφήνοντας ακόμη και εκτός σεναρίου τον Ράιαν Τζόνσον των «Τελευταίων Jedi» (2017), ο οποίος προκάλεσε την απόλυτη (και αδικαιολόγητη, if you ask me) οργή των πιο φρικαρισμένων fans του franchise. Κατά κάποιον τρόπο, λοιπόν, το «Skywalker» ετοιμάστηκε με προδιαγραφές… ικανοποίησης των πλέον φανατικών και κατόπιν με τη λογική του κλεισίματος λογαριασμών και ολόκληρης της ιστορίας που άνοιξαν οι Τζεντάι το 1977. Ο Έιμπραμς στο «Η Δύναμη Ξυπνάει» (2015) είχε ως πρώτο στόχο να δημιουργήσει ένα συγκινητικό link της γενιάς του original «Star Wars» (του τέταρτου επεισοδίου, δηλαδή) με τους (μαθημένους σε διαφορετικούς ρυθμούς κι αφήγηση) θεατές του παρόντος. Και το είχε καταφέρει με άριστα αποτελέσματα. Η επιστροφή του εδώ ήταν μία μεγάλη παγίδα, διότι εάν προ τεσσάρων ετών το είχε παίξει εκ του ασφαλούς» με τη νοσταλγία, πλέον εφέτος δεν (θα) ήταν δυνατόν να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο (και να του το συγχωρήσουν…). Επιχειρεί, λοιπόν, να παραδώσει ένα θέαμα οπτικής υπεροχής κυρίως, παίρνοντας όμως ελάχιστα ρίσκα στην ουσία του πράγματος. Έτσι, η αίσθηση που σου αφήνει το «Skywalker» είναι εκείνη ενός sequel που αναζητά τόσο απεγνωσμένα να βρει μία νέα «γλώσσα» εικόνων και οπτικών (ή σκηνογραφικών) πεδίων, που στην τελική μοιάζει περισσότερο με «πυξίδα» η οποία έχει χάσει τον προσανατολισμό της, αφήνοντάς σε να βιώνεις ένα μάλλον άγνωστο «ταξίδι» που ναι μεν μπορεί να σου λέει «περιπέτεια φαντασίας» ως genre, όμως στις στιγμές έκτακτης ανάγκης σε υποχρεώνει να ανοίξεις κι έναν «χάρτη» που θα σε οδηγήσει σε γνώριμες… «τουριστικές» ατραξιόν. Πόσο πιο λιανά να το πω (δίχως spoilers); Η συγκίνηση ή η αίσθηση ότι παρακολουθείς sequel του «Star Wars», πραγματικά, βγαίνει μόνο όταν ο Έιμπραμς στρέφεται προς το παλιό, το παρελθόν. Το οποίο, ταυτόχρονα, προσπαθεί να αποποιηθεί (για να φανεί χρήσιμος, πέραν του επιβεβαιωμένου σεβασμού…)!

Στο «Skywalker» κύριος πρωταγωνιστής είναι ξανά το δίπολο της μάχης Καλού – Κακού (εδώ που τα λέμε, πότε δεν ήταν;), με τη Ρέι και τον Κάιλο Ρεν να παλεύουν για ν’ αλλάξουν αμφότεροι στρατόπεδα, έτσι ώστε να ενωθούν (ακόμη και σε κάποια μορφή σχέσης;) και να συμπορευθούν σε κοινό μέτωπο. Στο παρασκήνιο της κόντρας τους, η εμφάνιση του Πάλπατιν, ο οποίος ονειρεύεται να βρει το νέο σώμα (κυριολεκτικά) που θα «αναστήσει» την ισχύ των Σιθ και θα αφανίσει οριστικά τους Τζεντάι, γίνεται το πιο σκοτεινά επικίνδυνο στοιχείο της ιστορίας. Παράλληλα, η Ρέι, η ηρωίδα… χωρίς επώνυμο, εκτός της τελικής επιλογής της και της επιβίωσής της, αναζητά τα clues που θα της φανερώσουν την αληθινή της ταυτότητα, το… σόι από το οποίο προέρχεται (και φοβάται μην έχει να κάνει με τη Δύναμη του Κακού). Οι υπόλοιποι χαρακτήρες του έργου πηγαινοέρχονται με το μαράζι της Αντίστασης μέσα τους, αγωνίζονται, θυσιάζονται, αλλάζουν (άγνωστα) σκηνικά (είπαμε) και προορισμούς, μέχρι την… αναμενόμενη τελική σύγκρουση μάχης και το πανηγύρι της νίκης (λες και βρισκόμαστε στο περίφημο γαλατικό χωριό θρυλικής σειράς comics…). Αυτά είναι προβλέψιμα πράγματα (εκτός από το εντελώς φευγαλέο φιλί μεταξύ δύο γυναικών – κομπάρσων, που έχει προστεθεί γι’ αυτό που λέμε… «κουβέντα να γίνεται», ένεκα «πολιτικής ορθότητας»). Εκπλήξεις ή ανατροπές; Βασικά, μία αποκάλυψη γύρω από το παρελθόν της Ρέι, το απαραίτητο… θανατικό και ένα σεναριακό «εύρημα» γύρω από το δέσιμο των ψυχών του Κάιλο Ρεν και της (μητέρας του) Λέια, το οποίο προσωπικά δεν αισθάνθηκα να δουλεύει μέσα μου (ας πούμε ότι εδώ φταίει λίγο και η εμφάνιση της Κάρι Φίσερ μέσω stock footage ή και ψηφιακής «ρέπλικας» της μακαρίτισσας ηθοποιού). Η πιο όμορφη σεκάνς του έργου, πάντως, ξεκινά από το σημείο στο οποίο οι βασικοί ήρωες αντικρίζουν τον θυελλωδώς κυματισμένο ωκεανό με το απομεινάρι τού… (όχι, δεν το λέω!) στον ορίζοντα. Αυτό θα μου μείνει κυρίως από το «Skywalker».

Περίμενα ένα εντονότερο joyride σκηνών ανθολογίας, δράσης, πλοκής με ανατροπές. Δεν τα βρήκα στον βαθμό του… συγκινητικά επιθυμητού. Έτσι, η «Skywalker saga» κλείνει με ένα φιλμ δουλεμένο… στον «αυτόματο πιλότο», για fans της σειράς δίχως ιδιαίτερες απαιτήσεις. Εκείνους που ακούνε το θέμα του Τζον Γουίλιαμς και τους αρκεί για ν’ αρχίσουν τις ιαχές «γαλαρίας». Καλό (ή έστω ικανοποιητικό) για το είδος του, αλλά όχι με τη σημαίνουσα βαρύτητα ενός μύθου που σηκώνει ήδη 42 (!) χρόνια στην πλάτη του…