του Νίκου Παλάτου

Μετά την αποτυχία του δράματος για όλη την οικογένεια της Disney «Η Παράξενη Ζωή του Τίμοθι Γκριν» (2012), ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Πίτερ Χέτζες επιστρέφει στις ρίζες τού σε ύφος αμερικάνικου ανεξάρτητου κινηματογράφου ντεμπούτου του «Το Γλυκό στο Τέλος» του 2003 (με την ιδιότητα του auteur τουλάχιστον, καθώς ως σεναριογράφος είχε πρωτοεμφανιστεί με το «Τι Βασανίζει τον Γκίλμπερτ Γκρέιπ» το 1993). Τοποθετεί την ιστορία τούτου εκ νέου σε εορταστική περίοδο (πριν δεκαπέντε χρόνια ήταν η Ημέρα των Ευχαριστιών, εδώ η παραμονή των Χριστουγέννων), ορίζει ξανά το χρονικό πλαίσιο στα στενά όρια του ενός εικοσιτετραώρου, με τη διαφορά πως το νέο του φιλμ είναι κατά τι πιο δραματικό από το κινούμενο στους πιο ανάλαφρους κομεντί δρόμους τού «Pieces of April» (αναφέρουμε και τον αυθεντικό τίτλο τού προαναφερθέντος, μιας και ο ελληνικός είναι εντελώς διαφορετικός).

Επιστρέφοντας στο σπίτι από την εκκλησία όπου παρακολούθησε την πρόβα της νυχτερινής λειτουργίας, στην οποία θα συμμετάσχουν η έφηβη κόρη της και τα δύο μικρότερα παιδιά από τον γάμο με τον δεύτερο σύζυγο της Νιλ, η Χόλι βλέπει προς έκπληξή της να την περιμένει στο κατώφλι ο πρωτότοκος γιος της, Μπεν. Ήταν η ίδια που του είχε ζητήσει να παρευρεθεί στο χριστουγεννιάτικο οικογενειακό τραπέζι, διακόπτοντας για μία μόνο ημέρα την παρουσία του στο πρόγραμμα απεξάρτησης που παρακολουθεί για περίπου τρεις μήνες, χωρίς πάντως να τρέφει ουσιαστικές ελπίδες ότι η επιθυμία της θα εισακουστεί. Η επιστροφή τού εθισμένου σε ναρκωτικές ουσίες από τα παιδικά του κιόλας χρόνια, «καθαρού» πια 19χρονου τη γεμίζει με χαρά και ευγνωμοσύνη, με τα άλλα δύο ενήλικα μέλη της φαμίλιας να μην μοιράζονται τα ίδια με αυτήν αισθήματα. Ο Μπεν βρίσκεται αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που του υπενθυμίζει τις (πρόσφατες) ημέρες της εξάρτησής του, προσπαθώντας να κρατήσει τις ισορροπίες απέναντι στον ιδιαιτέρως επιφυλακτικό απέναντί του πατριό και την όμοιας στάσης αδελφή του, ενώ ταυτόχρονα οφείλει να τηρήσει τους απαράβατους κανόνες που θέτει η ενθουσιασμένη, πλην όμως πάντα προσεκτική και προστατευτική μάνα του, κατά τη σύντομη παραμονή του εκεί. Το άσχημο παρελθόν, όμως, έρχεται γρήγορα ως υπενθύμιση για τον Μπεν, με έναν τρόπο που απειλεί όχι μόνο την όμορφη (;) οικογενειακή επανένωση, αλλά και την ίδια του τη νηφαλιότητα.

Το σχεδόν ειδυλλιακό τοπίο που φτιάχνει στην αρχή ο Χέτζες, με την εκκλησιαστική πρόβα, τα ανέμελα παιδάκια και το χιόνι που πέφτει απαλά, διακόπτεται μονομιάς από την απρόσμενη άφιξη του μάλλον απρόσκλητου επισκέπτη. Η περιχαρής Χόλι τρέχει να τον σφίξει στην αγκαλιά της, την ίδια ώρα που η κόρη της, Άιβι, προσπαθεί να τη συγκρατήσει, ειδοποιώντας ταυτόχρονα τον πατριό της για τα καθέκαστα, υποπτευόμενη πως η γιορτινή μέρα κινδυνεύει να εξελιχθεί σε κάτι όχι και τόσο εορταστικό. Η ευτυχία τής Χόλι για την επιστροφή του γιου της είναι μεγάλη μεν, όχι όμως τέτοια που να την κάνει να εθελοτυφλεί σε ό,τι έχει να κάνει με την αντιμετώπισή του. Από τη μία συγκινείται και οραματίζεται τα καλύτερα Χριστούγεννα της ζωής της, από την άλλη (και για παν ενδεχόμενο) κρύβει τα κοσμήματά της. Τον παίρνει μαζί της στα μαγαζιά για να του αγοράσει επίσημο ένδυμα για τη μεγάλη βραδιά, του καθιστά όμως σαφές πως δεν θα πάρει τα μάτια της από πάνω του, ακόμα και όταν αυτός κοιμάται. Η αντικρουόμενη συμπεριφορά που γεννά η φυσική παρουσία ενός (πρώην) τοξικομανούς, με όλα τα ψέματα του πρόσφατου παρελθόντος στα οποία αυτός έχει εθιστεί, σκιαγραφείται με ακρίβεια από τον Χέτζες. Παράλληλα, ξετυλίγεται το κουβάρι των πολλών και ασυγχώρητων αμαρτιών από τις μέρες της εξάρτησής του, καθώς αυτός προσπαθεί – έχοντας πάντα πλάι τη λατρευτή του μητέρα – να νιώσει πως έχει (επί της ουσίας και όχι τύποις) γυρίσει στο σπίτι του.

Ενώ «Η Επιστροφή του Μπεν» είναι πειστική όσο παραμένει στο στενό οικογενειακό πλαίσιο του γυρισμού ενός ασώτου, όταν εξαιτίας σεναριακού twist το βασικό πρωταγωνιστικό δίδυμο μάνας και γιου βγαίνει εκτός σπιτικής εστίας, διαχωριζόμενο από σύζυγο και αδέλφια, το φιλμ αρχίζει να χωλαίνει. Η αναζήτηση του εξαφανισμένου πολυαγαπημένου σκύλου της φαμίλιας εξελίσσεται σε ένα οδοιπορικό που θέτει σε κίνδυνο τις σχέσεις όλων των μελών της, καθώς έμπορος ναρκωτικών με τον οποίο ο Μπεν έχει ανοιχτούς λογαριασμούς κάνει την εμφάνισή του, απειλώντας να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Ο προσεκτικά ανεπτυγμένος ρεαλισμός του πρώτου μέρους δίνει τη θέση του σε μια θριλερικών αποχρώσεων τροπή, αφήνοντας την αίσθηση πως ο Χέτζες θέλοντας ίσως να αποφύγει τον «σκόπελο» του βαριού ενδοσκοπικού δράματος, αποφάσισε να διανθίσει την πλοκή με… λίγη δράση. Ναι μεν το σύντομο road trip αναζήτησης αποκαλύπτει στη Χόλι πολλές από τις πτυχές του εθισμού του γιου της (τις οποίες εν πολλοίς αγνοούσε), η αφήγηση όμως παύει να είναι ιδιαιτέρως πιστευτή (ειδικά στο σκέλος της αποστολής που αναλαμβάνει ο Μπεν), οι δε διάλογοι ανάμεσα σε μητέρα και γιο κάπου παύουν να ακούγονται βιωματικοί, ολισθαίνοντας προς μια επίπεδη σχηματικότητα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, πάντως, ο Πίτερ Χέτζες παίρνει σταθερά καλές ερμηνείες από τους πρωταγωνιστές του, αν και ο ταλαντούχος γιος του, Λούκας, τείνει πολύ γρήγορα να τυποποιηθεί σε ρόλους οξύθυμων, εν γένει «προβληματικών», αλλά και με δίψα για ζωή νεαρών (θυμίζουμε τη σχετική παρουσία του στο «Μία Πόλη Δίπλα στη Θάλασσα», καθώς και στο «Οι Τρεις Πινακίδες Έξω Από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι»). Η Τζούλια Ρόμπερτς, από την άλλη, αποδεικνύει ξανά πως είναι ηθοποιός κλάσης, πετυχαίνοντας την καλύτερη εδώ και χρόνια ερμηνεία της. Καταφέρνει με λεπτότητα και αυτοσυγκράτηση (εκτός ίσως από την αχρείαστα μελοδραματική σεκάνς του αστυνομικού τμήματος), να αποδώσει στην εντέλεια την ευτυχία, την ανησυχία, τον φόβο και τη σύγχυση που φέρνει στη ζωή της η για ένα μόλις εικοσιτετράωρο επιστροφή του γιου της. Είναι στιγμές στις οποίες η επιείκεια που δείχνει η Χόλι σε κάποια από τα ολοφάνερα ψέματα που της λέει ο Μπεν, αιτιολογείται με ένα της και μόνο βλέμμα ή έναν μορφασμό του προσώπου της, καθώς με συστολή προσπαθεί να κρύψει την πίκρα της απογοήτευσης και της λανθάνουσας ελπίδας μιας μάνας που βλέπει το παιδί της να έχει χαθεί στο «παραμύθι» των ναρκωτικών ουσιών.