του Νίκου Παλάτου

Έχουν γυριστεί αμέτρητες ταινίες για την συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία, σχεδόν καμία όμως δεν είναι τόσο αξιοπερίεργη όσο τούτη του σκηνοθέτη Τζορτζ Σίτον. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μία αυθεντική πολεμική περιπέτεια, η οποία μέσω μαχών και στρατιωτικών κινήσεων τακτικής εξιστορεί το κρίσιμο χρονικό εκείνων των ημερών του Ιούνη του 1944 (όπως το είχε επιχειρήσει τρία χρόνια νωρίτερα η επική «Μεγαλύτερη Μέρα του Πολέμου»). Βασισμένη στο σύντομο διήγημα «Beware of the Dog» του μεγάλου Βρετανού συγγραφέα και σεναριογράφου Ρόαλντ Νταλ, πρόκειται για εγχείρημα που φέρνει σε κατασκοπικού τύπου ψυχολογικό θρίλερ, όχι όμως στα πρότυπα ενός Τζον λε Καρέ, αλλά πιο κοντά σε εκείνα των τηλεοπτικών σειρών «Mission: Impossible» και «Twilight Zone», καθώς και του περίφημου φιλμ «Ο Άνθρωπος της Μαντζουρίας» (1962).

Τέλη Μαΐου του 1944 και οι Σύμμαχοι ετοιμάζονται πυρετωδώς για το τελειωτικό χτύπημα εναντίον των Ναζί. Η ακριβής ημερομηνία και ο τόπος που θα λάβει χώρα η επικείμενη απόβαση αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό, το οποίο ελάχιστοι γνωρίζουν, με έναν εξ αυτών να είναι ο Ταγματάρχης του αμερικανικού στρατού Τζέφερσον Πάικ. Κατά την διάρκεια τυπικής αποστολής αναζήτησης πληροφοριών στη Λισαβόνα, ο αξιωματικός πέφτει θύμα απαγωγής (με την πατροπαράδοτη μέθοδο της νάρκωσης), με τους Γερμανούς να προσδοκούν να μάθουν από αυτόν τα απόρρητα συμμαχικά σχέδια. Όταν ο Πάικ συνέρχεται, αντιλαμβάνεται πως βρίσκεται σε αμερικανικό νοσοκομείο, με την διαφορά πως ο ίδιος δείχνει εμφανώς γερασμένος! Τα μαλλιά του έχουν γκριζάρει, χρειάζεται γυαλιά για να διαβάσει, η δε μνήμη του δεν είναι και στα καλύτερά της. Ο ψυχολόγος Δρ. Γκέμπερτ και η νοσοκόμα Άννα, οι οποίοι έχουν αναλάβει την περίπτωσή του, εμφανίζονται απολύτως καθησυχαστικοί. Τον πληροφορούν πως πάσχει από μία μορφή αμνησίας και εξαιτίας αυτής δεν θυμάται τίποτε από ό,τι έχει συμβεί τα τελευταία… έξι χρόνια, από τον Μάιο του ’44! Με το ημερολόγιο, πλέον, να δείχνει 15 Μαΐου του 1950! Κερδίζουν άμεσα την εμπιστοσύνη του, αναφέροντάς του προσωπικές λεπτομέρειες από το παρελθόν του, αλλά για να του επαναφέρουν την μνήμη πρέπει να πάνε πίσω στα τελευταία κι ελαφρώς ασήμαντα (πια) πράγματα που θυμάται. Όπως, λόγου χάρη, εκείνη η… απόβαση, που ως γνωστόν έγειρε την πολεμική ζυγαριά υπέρ των Συμμάχων.

Οι «36 Ώρες» του τίτλου έχουν να κάνουν με τον χρόνο που έχει στη διάθεση του ο Δρ. Γκέμπερτ, ώστε ν’ αποσπάσει τις πληροφορίες από τον Πάικ, μέχρι να αναλάβει δράση για τα περαιτέρω η Γκεστάπο, με τις όχι και τόσο επιστημονικές της μεθόδους… Η εξελιγμένη ψευδαίσθηση που σύσσωμη η ιατρική ομάδα του Γκέμπερτ δημιουργεί, καθώς και η προσπάθεια απόσπασης στρατηγικών πληροφοριών ως δήθεν μέσο θεραπείας, αποδίδεται εδώ σαν ένα ψυχολογικό πείραμα άσκησης εξουσίας. Η ευπιστία προϊούσας της ευπάθειας του «ασθενούς», δημιουργεί τις βάσεις για μία ευρηματική, όσο και διττή κούρσα με τον χρόνο, καθώς – μιας και δεν έχουμε να κάνουμε με κάτι «ταραντινικό» το οποίο δεν θα δίσταζε ενδεχομένως ν’ αλλάξει… ολόκληρη την πορεία της Ιστορίας – μοιάζει να είναι εύλογο πως σαν κατάληξή της θα έχει την πτώση τούτης της γερμανικής αντικατασκοπικής προσπάθειας στο κενό.

Από το twist της «αφύπνισης» του ταγματάρχη Πάικ κι έπειτα, το φιλμ χάνει αρκετά από το αρχικό και κάργα πρωτότυπο ύφος του, καταφεύγοντας σε εύκολες μεταστροφές συνειδήσεων από τη μία, ενώ από την άλλη μετατρέπεται σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με τυπική ταινία απόδρασης. Αποκτά παράλληλα κι έναν όχι πάντα πετυχημένο κωμικό τόνο, κυρίως μέσω του χαρακτήρα ενός ιδιαιτέρως πρόσχαρου και φιλικού Γερμανού ιερέα, κάτι που δεν ταιριάζει απαραίτητα με το κλίμα των όσων άκρως σοβαρών και επικίνδυνων έχουν προηγηθεί. Αφήνουν μία αίσθηση που ελαφρώς γέρνει προς την χαμένη ευκαιρία (κατά το δεύτερο μέρος τους) τούτες οι «36 Ώρες Πριν από τη Μεγάλη Απόβαση». Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δεν αποτελούν ένα καθόλα αξιοπρόσεκτο και σίγουρα ξεχασμένο στις μέρες μας φιλμ, παρά το γεγονός πως έχει την «τύχη» να φιγουράρουν σπουδαία ονόματα του Χόλιγουντ της εποχής εκείνης στα credits του.