FreeCinema

Follow us
05.1111:45

Θεσσαλονίκη 57: Περιμένοντας αυτό το «restart».


Το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε ουσιαστικά χθες, με τις προβολές του για το κοινό και τις επιτροπές που θα αποφασίσουν ποιες ταινίες θα βραβευτούν στο φινάλε. Τα μάτια των δημοσιογράφων είναι στραμμένα στη νέα σύνθεση της Διεύθυνσης, προφανώς, μέχρι να αρχίσουν να ανάβουν και τα αίματα εντός των αιθουσών. Για μένα, πάντως, «άναψαν» ήδη…

Έχοντας αποστασιοποιηθεί από το φεστιβαλικό τοπίο εδώ και μερικά χρόνια, επέστρεψα στη Θεσσαλονίκη για να καλύψω τη φετινή διοργάνωση, με την απορία να δω έμπρακτα τις (πιθανές) αλλαγές που έφεραν σε αυτό η Ελίζ Ζαλαντό και ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. Η πρώτη με τις δάφνες της πορείας της στο Γαλλικό Ινστιτούτο και την πείρα του Γαλλόφωνου Φεστιβάλ της Αθήνας, ο δεύτερος με τις Νύχτες Πρεμιέρας. Θα χρειαστεί να περάσουν μέρες για μια πιο τίμια «ετυμηγορία» εδώ. Σήμερα ξεκινά μόλις η δεύτερη μέρα του φεστιβάλ, ύστερα από την πρεμιέρα του «Paterson» του Τζιμ Τζάρμους την Πέμπτη (μια προβολή… απομονωμένη από οτιδήποτε άλλο στη διοργάνωση, κίνηση που θα δικαιολογούσα μονάχα εξαιτίας μιας πιθανής ανάγκης για κάποια δημοσιεύματα και σχόλια στον Τύπο των επόμενων δύο ημερών) και μια δειλή πρώτη ημέρα, με εντονότερο θέμα συζητήσεων στην πόλη την καθυστέρηση της διανομής του έντυπου ωρολογίου προγράμματος αλλά και του καταλόγου με τις ταινίες του φεστιβάλ (μέγα φάουλ), τη στιγμή που οι θεατές έκαναν μεγάλες ουρές στα ταμεία και κάποιες από τις προβολές γίνονταν αμέσως sold out.

Thess 2016

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να «καλύψεις» ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ. Φέτος θα το κάνω σε μορφή προσωπικού οδοιπορικού, όχι απαραίτητα ρεπορταζιακού. Πραγματικά, συχνά, δεν βρίσκω το νόημα για το δεύτερο. Μιλάμε για φιλμ που, ως επί το πλείστον, δεν θα φτάσουν ποτέ στις κινηματογραφικές αίθουσες. Επειδή δεν αφορούν. Σπάνια βρίσκεις τη «χαμένη αποκάλυψη» ανάμεσα στις προβολές και ο αναγνώστης δεν αποκομίζει και πολλά από την πληθώρα δημοσιευμάτων, ειλικρινά.

Ξεκίνησα το ταξίδι μου για τη Θεσσαλονίκη χθες, με το τρένο. Θεωρώ ότι είναι το πιο κινηματογραφικό μέσο για μια καλή εισαγωγή σε έναν κόσμο… εικόνων. Στενάχωρο σχεδόν πάντα, καθώς παρατηρείς τις «ανωμαλίες» στις επεμβάσεις του ανθρώπου απέναντι στη Φύση, δίπλα σε μια αίσθηση ότι βγαίνεις έξω από τη «δική σου» comfort zone της αστικής ζωής. Η πόλη βρισκόταν ήδη στον ρυθμό του φεστιβάλ, κάτι που πάντοτε θα ξενίζει την αγορά, που αναρωτιέται για τις ουρές και τις γεμάτες αίθουσες… μόνο κατά τη διάρκεια αυτής της διοργάνωσης στη Θεσσαλονίκη! Ίσως οι κάτοικοι της πόλης να νοιάζονται γι’ αυτό και να συρρέουν για να το υποστηρίξουν, παρακολουθώντας οτιδήποτε πέσει στην αντίληψή τους, χωρίς να γνωρίζουν και πολλά για τα φιλμ που «επιλέγουν»…

un-lac

Μια τέτοια περίπτωση ήταν η προβολή της ταινίας «Un Lac» (2009) του Φιλίπ Γκραντριέ. Το αφιέρωμα στη φιλμογραφία του είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, μια πραγματική πρόταση, από αυτές που πρέπει να χαρακτηρίζουν μια τέτοια διοργάνωση. Η προβολή στην αίθουσα του Παύλου Ζάννα ξεκίνησε με μια ενοχλητικά ορατή, λευκή «γραμμή» κατά μήκος του κάτω μέρους της οθόνης, προφανώς από τον προτζέκτορα που «ρίχνει» τους ηλεκτρονικούς υπότιτλους. Προσπάθησα να το αγνοήσω. Το ίδιο, όμως, δεν θα μπορούσε να συμβεί και με τους θεατές που έμπαιναν διαρκώς στα πρώτα λεπτά της ταινίας, ενώ η προβολή είχε αρχίσει! Πόσω μάλλον, τη «λάμψη» ενός κινητού μέσα στο σκοτάδι, όταν μια νεαρά αποφάσισε να κάνει chat στο messenger του Facebook. Μια κυρία από την ίδια σειρά την παρακάλεσε να κλείσει το κινητό της και η νεαρά την ειρωνεύτηκε, αρνούμενη! Το ζήτησα κι εγώ, από την πίσω σειρά καθισμάτων, μεγαλοφώνως, εξαιτίας της αντίδρασης που επέδειξε. Συνεχίστηκε ένας απείρου κάλλους διάλογος, στον οποίο η νεαρά με αποκάλεσε «φασίστα» (!) επειδή της ζήτησα να κλείσει το κινητό τηλέφωνό της, εγώ την έλουσα με κάποια «γαλλικά», κατηγόρησε τους θεατές που διαμαρτύρονταν λέγοντας «Πού νομίζετε ότι είστε;» («Σε φεστιβάλ», της απάντησα, απλά), η κατάσταση ήταν σαφώς έκρυθμη, και αντί να συμμορφωθεί, η νεαρά άρχισε να χαχανίζει λες και τη διασκεδάζαμε! Της ευχήθηκα, ξανά μεγαλοφώνως, να βάλει το κινητό της εκεί που ξέρει και να την καλέσουμε με… δόνηση. Ελάχιστα λεπτά αργότερα, άλλα κινητά χτυπούσαν εντός της αιθούσης, με τους ιδιοκτήτες τους να βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση αναισθησίας, μάλλον. Η νεαρά τσέκαρε τα μηνύματά της άλλες τρεις φορές κατά τη διάρκεια της προβολής, ενώ οι θεατές εγκατέλειπαν την αίθουσα, φρικαρισμένοι από την ταινία.

Γιατί τα μεταφέρω όλα αυτά από εδώ; Πρώτα το ίδιο το φεστιβάλ πρέπει να διαμορφώσει κανόνες σεβασμού για τους θεατές κι ύστερα να βάλει πλώρη για ένα κάποιο «restart». Εάν δεν υπάρχει αυτό σε ένα φεστιβάλ, τότε η αίθουσα δεν απέχει από την προβολή ενός multiplex… καφρίλας! Πριν ξεκινήσει το φιλμ, δεν υπήρχε απολύτως καμία ανακοίνωση περί κλεισίματος των τηλεφωνικών συσκευών, κάτι που ακούμε πάντοτε σε φεστιβαλικές προβολές του εξωτερικού. Επίσης, οι άνθρωποι που επιτηρούν το εσωτερικό της αίθουσας έχουν καθήκον να επεμβαίνουν και να επιπλήττουν τους θεατές που «γράφουν» έναν τέτοιο κανονισμό… εκεί που φαντάζεσαι. Χωρίς αυτά τα στοιχεία, όποια ταινία και να προβάλεις στη μεγάλη οθόνη, έχεις αποτύχει. Ελπίζω να το δω (και να το ακούω πριν από την έναρξη των προβολών) να συμβαίνει τις ερχόμενες μέρες.

porto_2016

Βγαίνοντας από την αίθουσα, πραγματικά φιλικά, πλησίασα την κοπέλα που «έριχνε» τους ελληνικούς υπότιτλους για να της επισημάνω το πρόβλημα με τον προτζέκτορα. Το είχαν δει και οι υπεύθυνοι, και είχε ήδη προγραμματιστεί η διόρθωσή του. Χάρηκα ιδιαίτερα. Όπως χάρηκα και με τη δουλειά που κάνουν οι άνθρωποι οι οποίοι εργάζονται για το φεστιβάλ, το προσωπικό αλλά και οι εθελοντές, που βρίσκονταν παντού και πρόσεχαν το παραμικρό για τη διευκόλυνση του κοινού στην επόμενη, sold out προβολή της ταινίας «Porto» του Γκέιμπ Κλίνγκερ (φωτό), στην αίθουσα Τζον Κασαβέτις. Είναι μια δύσκολη δουλειά και όσο πιο προσεκτικά και σεβαστά γίνεται, άλλη τόση θα είναι και η ανταπόκριση από τον κόσμο, θέλω να πιστεύω. Ίσως επειδή η ουσία μιας τέτοιας διοργάνωσης είναι η προβολή του… πολιτισμού, σε κάθε επίπεδο. Όπως από φέτος, που προστέθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία για την προσβασιμότητα για όλους στα σινεμά του Φεστιβάλ (με την υποστήριξη και τη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση). Μην κοιτάμε μόνο τις ταινίες. Αυτές μπορεί και να μην προκύπτουν για λόγους timing ή πτωχής κινηματογραφικής παραγωγής ποιοτικά. Ας στηθεί ένα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης σύγχρονο και πολιτισμένο πρώτα. Και ας παρατηρούμε το κάθε πράγμα που πρέπει να αλλάξει… προς το καλύτερο.

Ενώ χάρηκα που είδα το φιλμ του Γκραντριέ (θέαμα μάλλον… όχι για όλους, όπως φάνηκε στην πράξη), δεν θα έλεγα το ίδιο και για το «Porto», μια υπερβολικά φλύαρη (ακόμη και για τα 76 λεπτά της!) «αποσύνθεση» του boy meets girl μύθου, με έναν άκυρα πολυ-πολιτισμικό χαρακτήρα και αφήγηση σπασμένη άδοξα σε τρία κεφάλαια προσέγγισης ενός σύντομου ρομάντζου στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πορτογαλίας. Ίσως η μοναδική αφορμή για να το αναζητήσει κανείς στο μέλλον είναι η εμφάνιση του αδικοχαμένου Άντον Γέλτσιν, που προσθέτει έναν ιδιαίτερο τόνο θλίψης, ο οποίος όμως προέρχεται από μέσα σου και όχι από το πανί…

Μια τελευταία «οδηγία» προς τους θεατές του φεστιβάλ: να προσέχετε τι ακριβώς πηγαίνετε να δείτε! Ειδικά όσοι πρόκειται να παρακολουθήσετε τα αρκετά φορμαλιστικά και «πειραματικά» φιλμ του Φιλίπ Γκραντριέ. Και καλή (μας) συνέχεια.

Υ.Γ. Ευχαριστώ εκείνο το άγνωστο κορίτσι που με πλησίασε μετά την προβολή του «Un Lac». Ήταν μια αυτές τις αληθινές, όμορφες στιγμές που σου δίνουν χαρά και μια στοιχειώδη δικαίωση για ό,τι κάνεις σε τούτον το χώρο.

thess poster 2016