FreeCinema

Follow us

Πολλοί λένε πως ο κριτικός κινηματογράφου δεν πρέπει να είναι υποκειμενικός; Και ότι όταν διαπράττει αυτό το «αμάρτημα», μετατρέπεται σε έναν νάρκισσο γραφιά που βάζει το εγώ του πάνω από την αξία τού έργου το οποίο κρίνει. Σιγά τα καλσόν! Τι είναι ο κριτικός; Ένας άνθρωπος πρώτα απ’ όλα. Με βίο, ταυτότητα, παιδεία, κουλτούρα, συναισθήματα, βιώματα. Ένα κράμα ζωής. Κι ύστερα… ένας θεατής. Που ανάλογα με όλα τα προηγούμενα, σε συνδυασμό με τις γνώσεις του γύρω από το σινεμά ή την «εμπειρική» θέαση… αμέτρητων ταινιών, μπορεί να κρίνει το πώς ξόδεψε τον χρόνο του μπροστά από μια οθόνη. Αν, από την άλλη, θέλει να τον αποκαλούν και θεωρητικό, εκεί πρέπει να παρατήσει ό,τι κάνει καθημερινά, να ξεχάσει τα έργα τού σήμερα, σχεδόν να διακόψει κάθε επαφή με το θέαμα του σήμερα και να μελετήσει, να αφιερωθεί αποκλειστικά στο χτες και σε ένα σινεμά που όχι μόνο δημιούργησε αυτή την Τέχνη, αλλά κρύβει και σαφώς μεγαλύτερη ουσία από τα φιλμ τής τρέχουσας παραγωγής. Δηλαδή, πόσες ταινίες από αυτές που παρακολουθούμε σήμερα αξίζουν μια τέτοια, θεωρητική σκοπιά; Καμία ντουζίνα τον χρόνο, ίσως; Και αν…

Ο κριτικός κινηματογράφου που ασχολείται με τις ταινίες τού επταημέρου δεν μπορεί να είναι ένας θεωρητικός του κινηματογράφου. Διότι, πρωτίστως, απευθύνεται σε αναγνώστες που πιθανότατα θα ήθελαν να πάνε σε ένα σινεμά μέχρι την επόμενη Πέμπτη. Μερικές φορές, αυτός ο κριτικός παρακολούθησε την ταινία για την οποία γράφει… μόλις τη Δευτέρα ή Τρίτη πριν από την ημερομηνία εξόδου της, υπό συνθήκες ποικίλες και deadlines ή ρυθμούς ζωής που δεν προσφέρουν καμία πολυτέλεια. Και τι να αναλύσεις και μετά από πόση σκέψη ή χρόνο, λοιπόν… Λυπάμαι που θα κατεβάσω μερικούς «συναδέλφους» από το «ουράνιο τόξο» τους, αλλά γράφουμε για ανθρώπους – αναγνώστες που θα θέλαμε να είναι οι ιδανικοί θεατές, θα θέλαμε να μας μοιάζουν, να έχουν τα ίδια γούστα, να ταυτίζονται με ό,τι σκεφτόμαστε για το σινεμά. Στην πραγματικότητα, αυτό δεν αγγίζει ούτε ένα 10% από αυτούς που μας διαβάζουν εβδομαδιαία. Άρα, η «υπηρεσία» μας είναι να κάνουμε αυτή τη χαοτική μάζα της υπόλοιπης πλειοψηφίας να μάθει κάτι… από εμάς, για να μοιάσει με τον θεατή που… είμαι κατά βάθος!

Φυσικά, δεν είναι εύκολο να μάθεις ποιος είμαι. Μπορείς, όμως, να με παρακολουθήσεις. Και να συνηθίσεις ποιος είμαι. Αυτό θα σε βοηθήσει να με προσεγγίσεις, άρα να πλησιάσεις και την ταινία που κριτικάρω. Είναι δύσκολο. Αλλά… ποιος είπε ότι είναι μια εύκολη δουλειά; Έχω ακούσει από αρκετόν κόσμο αυτή την ανοησία, της μη κατανόησης αυτού που κάνουμε ως επαγγελματίες. Αρχικά, δίχως καν να υπολογίζουν πως οι δικές τους επισκέψεις στο σινεμά γίνονται εντελώς επιλεκτικά και με στόχο, κυρίως, τη διασκέδαση, ενώ για εμάς η θέαση μιας ταινίας μπορεί να σημαίνει πως θα κάτσουμε κάτω, θέλουμε δε θέλουμε, να δούμε το αμερικανικό blockbuster, την ελληνική «παραξενιά», την τριτοκοσμική, φεστιβαλική «καμενιά» ή την όποια «entertaining» αρπαχτή με το ίδιο κέφι, ανά πάσα στιγμή και ώρα της ζωής μας, χωρίς πολλά περιθώρια επιλογής. Μέχρι το τέλος! Διότι αν εγκαταλείψεις μετά από ένα τέταρτο, δεν λέγεσαι κριτικός, λέγεσαι παπάρας (pardon my French) και δεν κοροϊδεύεις μονάχα τον αναγνώστη αλλά παίρνεις σβάρνα και όλο το «σινάφι» σου…

Δεν βρίσκεις άκρη και κάπου… φλυαρώ κι εγώ (αν όχι πελαγοδρομώ); Και κανείς δεν είναι και τέλειος, βρε αδελφέ! Στο «Αγαπημένο μου Ημερολόγιο» (1993), ο Νάνι Μορέτι «την πέφτει» νύχτα σε έναν κριτικό κινηματογράφου και του… αλλάζει τον αδόξαστο επειδή ο δεύτερος τόλμησε να γράψει διθυραμβική κριτική για το «Χένρι: Το Πορτρέτο ενός Δολοφόνου» (1990) του Τζον ΜακΝότον! Ταινιάρες και οι δύο. Αλλά η δεύτερη δεν είναι καθόλου «του γούστου» του Μορέτι. Άρα, ο Μορέτι γίνεται στα μάτια μου ένας τεράστιος μαλάκας; Εάν δεν αγαπούσα το «Ημερολόγιό» του, σίγουρα! Αυτός που την πληρώνει, όμως, και στο φιλμ και στη ζωή, είναι ο κριτικός κινηματογράφου. Κατάλαβες;

TAGS: