της Σοφίας Σταυριανίδου

Ταινίες, βιβλία, σειρές και κάθε άλλο είδος τέχνης ή θεάματος έχει καταπιαστεί με απαχθέντα παιδιά. Αλλά για να μην το πάμε στη μυθοπλασία μόνο, το επώδυνο αυτό ζήτημα απαντάται στην καθημερινότητά μας με άπειρες υποθέσεις να εκκρεμούν, να βασανίζουν τους εμπλεκόμενους και, φυσικά, να λαμβάνουν ανοικονόμητη δημοσιότητα. Είναι από αυτά τα πράγματα που ενδιαφέρουν την κοινή γνώμη και το κοινό αίσθημα – και οι εξηγήσεις είναι πολλαπλές. Πρωτίστως, γιατί ξετυλίγεται ενώπιον των ομμάτων σου (αυτό που λέμε, από τη ζωή είναι όλα βγαλμένα) ένα θρίλερ αληθινό. Έχει σασπένς και διεγείρει τα ένστικτα μια εξαφάνιση, ειδικά όταν πρόκειται για ανήλικα παιδιά και ειδικότερα όταν συνοδεύεται η προβολή στα Μέσα από γλυκύτατες, ανέμελες φωτογραφίες των απολεσθέντων. Μια τέτοια ιστορία ήταν της μικρής Μάντελιν πριν από αρκετά χρόνια, που εξαφανίστηκε κάπου στην Πορτογαλία και γρήγορα πήρε γιγάντιες διαστάσεις, μιας και μπήκαν στο παιχνίδι των υπόπτων οι γονείς της αφενός, και αφετέρου γιατί δε βρέθηκε ποτέ ούτε δείγμα από τα μαλλιά του παιδιού αυτού! Σα να άνοιξαν οι ουρανοί και το μάζεψαν, ανεξήγητα. Πού και πού τεντώνει όλος ο κόσμος τα αυτιά του και γουρλώνει τα μάτια του με σχέδια και φωτογραφίες που εικάζουν πως ειδώθηκε εδώ ή εκεί το παιδί ή πώς μοιάζει τόσα χρόνια μετά. Κι όλοι συμπάσχουμε. Κι άλλες, κι άλλες πολλές τέτοιες ιστορίες υπάρχουν, όπως του μικρού Άλεξ στην Ελλάδα, για να μη πάμε πολύ μακριά, με την έρευνα και την αναζήτηση να είναι μακρές και ν’ ανάγονται σε διάφορα αίτια: από εμπόριο λευκής σαρκός, σεξουαλικά εγκλήματα, μέχρι (σήμερα, ιδιαιτέρως) ρατσιστικές ή φυλετικές διακρίσεις, αλλά και σε ενδοοικογενειακά αίτια που σχετίζονται με δικονομικούς διακανονισμούς μεταξύ των ζευγαριών ή άλλων μελών της ίδιας οικογένειας.

Γραμμένη έξοχα από τους αδελφούς Χάρι και Τζακ Γουίλιαμς, η ιστορία μάς πηγαίνει στην οικογένεια του Τόνι Χιουζ (Τζέιμς Νέσμπιτ) που με τη σύζυγό του Έμιλι και τον πεντάχρονο γιο του, Όλιβερ, πηγαίνουν σε μια μικρή πόλη της Γαλλίας για καλοκαιρινές διακοπές. Αυτά το 2006. Ένα καλοκαίρι κατά το οποίο διεξάγεται και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου και όλος ο κόσμος μαζεύεται σε ιδιωτικές ή υπαίθριες οθόνες για να παρακολουθήσει τα παιχνίδια. Σε μια τέτοια βραδινή βόλτα, μέσα στο πλήθος που παρακολουθεί ένθερμα έναν αγώνα, πάει και ο Τόνι με τον μικρό. Την επόμενη στιγμή της βοής και της οχλαγωγίας, ο μικρός έχει φύγει από το χέρι του πατέρα του. Έγινε καπνός. Υπήρχε και τώρα δεν υπάρχει! Παφφφ…. Η σκηνή είναι γυρισμένη με εκείνη την απρόσμενη αφέλεια του «πώς έγινε τώρα αυτό;» και πιάνει το θεατή απροετοίμαστο, δίχως καλά-καλά να έχει παρατηρήσει τις λεπτομέρειες τούτου του συμβάντος.

Ο Τόνι, αρχικά, δε συνειδητοποιεί τι έγινε και γυρνάει σαν τον τρελό να βρει το παιδί φωνάζοντας, όμως το παιδί δεν υπάρχει… δια παντός. Μετά πάει παρακάτω όλο αυτό, στη μάνα, τους γονείς της μάνας, τις τοπικές Αρχές και τον μεσόκοπο υπέροχο ντετέκτιβ Ζιλιέν Μπατίστ (Τσεκί Καριό) που αναλαμβάνει την υπόθεση, γίνεται σύμμαχος, και προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες της τάξης με τον δικό του μαλακό, παρατηρητικό τρόπο, κι ας κυνηγιέται και αυτός από τους δικούς του δαίμονες. Όλοι βρίσκονται σε κατάσταση σοκ και καθώς περνούν οι ώρες και οι μέρες και η ατελέσφορη έρευνα ανακυκλώνεται, οι ελπίδες ατροφούν και η απελπισία πρυτανεύει.

Από περιέργεια, κοίταξα κάποια διεθνή στατιστικά στοιχεία σχετικά με το θέμα των απαγωγών ανηλίκων. Αν έχετε παιδιά, μην τα κοιτάξετε ούτε για πλάκα. Πρόκειται για πραγματικά εφιαλτικά νούμερα, που ανεξαρτήτως αιτιολογιών, ανάγουν το ανατριχιαστικό φαινόμενο σε πραγματική μάστιγα. Από τις 850 χιλιάδες χαμένους ανθρώπους το 2001, κάπου το 85% ήταν παιδιά (κάτω των 18), σύμφωνα με το FBI μονάχα (αναλογιστείτε, δηλαδή, παγκοσμίως). Οι απαγωγές χωρίζονται σε ενδοοικογενειακές και εξωοικογενειακές. Από τις τελευταίες, το 20% των παιδιών δε βρίσκονται ζωντανά και το υπόλοιπο δε βρίσκεται ποτέ, ενώ 74% χάνει τη ζωή του μέσα στις τρεις πρώτες ώρες απαγωγής! Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε τίποτα άλλο σε αυτή τη σειρά δεδομένων φρίκης και αποτροπιασμού.

Το χειρότερο είναι, σε αυτές τις περιπτώσεις των αγνοούμενων παιδιών, το αίσθημα τού να μη γνωρίζεις τι απέγινε ο άνθρωπός σου. Πρόκειται για ένα αίσθημα απόλυτης συντριβής, γιατί δεν ξέρεις πώς να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου. Ο πατέρας Τζέιμς Νέσμπιτ νιώθει αυτό ακριβώς: να θρηνήσει δεν μπορεί, γιατί το παιδί μπορεί να είναι ζωντανό, αλλά το παιδί δεν είναι μαζί με αυτούς που πρέπει να είναι, τους γονείς. Η εμμονή του τον μετατρέπει σχεδόν σε ημίτρελο και αυτό το βλέπουμε οκτώ χρόνια μετά, όταν ανακαλύπτει ένα video με το κασκόλ τού μικρού Όλιβερ, που του δίνει στοιχεία και μια άκρη σε ένα υποθετικά υπαρκτό νήμα για να ξανανοίξει την υπόθεση. Το «The Missing» ξετυλίγεται έτσι σε δυο χρονικά παρόντα: το έτος εξαφάνισης, το 2006, και οκτώ χρόνια αργότερα, το 2014. Είναι συναρπαστικό τι δουλειά έχει κάνει αυτός ο ηθοποιός στους δυο αυτούς χρόνους. Τον βλέπεις στα 2006 απελπισμένο, πονεμένο, αγνοούντα τις διαδικασίες, τα αλίπαντα γρανάζια του κρατικού μηχανισμού και του φορέα της τάξης που λέγεται αστυνομία. Και τον βλέπεις και το 2014, έναν άλλο άνθρωπο (λείψανο του παλιού του εαυτού) με γκρίζα μαλλιά και βλέμμα παραφροσύνης, με ρυτίδες στο πρόσωπο χαραγμένες πρόωρα από πόνο και απελπισία, με μια έκφραση αηδίας, αυτή που αναγνωρίζεις και αποτελεί διακρίνουσα χωρίς να χρειάζεται καθόλου η ταμπέλα τού σε ποια χρονιά βρισκόμαστε. Τα οκτώ έτη που μεσολάβησαν ο άνθρωπος αυτός έγινε ένα ανήμερο αγρίμι, χάνοντας και τη γυναίκα του – που αποφασίζοντας να επιβιώσει κλείνει το γάμο, και θέλει να κλείσει και την ελπίδα. Η εμμονή του πρώην άνδρα της, όμως, δεν την αφήνει. Γιατί εκείνος, είναι προφανές, βασανίζεται από την ενοχή, και εκείνη τη στιγμή που έχασε το παιδί από το χέρι του. Μια ενοχή που μεταφράζεται σε πείσμα και σκοπό ζωής, τον μοναδικό, να μπορέσει να μάθει τι απέγινε ο Όλιβερ. Είναι εξαιρετική η παγωμένη στιχομυθία που έχει το πρώην ζευγάρι μεταξύ του στο τρίτο επεισόδιο, όχι γι’ αυτά που έγιναν, αλλά γι’ αυτή την ελπίδα. Και διαβάζεις την ανείπωτη οδύνη που γίνεται λέξεις και λόγια και φράσεις που εκτοξεύονται άκομψα και σοκαριστικά από δυο ανθρώπους που κάποτε αγαπήθηκαν. Κι αυτό όλο γίνεται χωρίς λύπη, γιατί είναι πέρα κι από τη λύπη.

Αυτές οι ερμηνείες σε βυθίζουν σε ένα παιχνίδι σκοτεινό και αποτρόπαιο. Η βαθμηδόν εξέλιξη του σεναρίου είναι αξιοθαύμαστα δομημένη και, πέρα από το δίχρονο δράμα των ηρώων, σε βάζει στην περιφέρεια και στους ρόλους που είναι καθοριστικοί για να δεις λίγο φως στην άκρη του τούνελ: ένας σεξομανής νεαρός που ζητά θεραπεία για την εξάρτησή του, ένας δημοσιογράφος που επανέρχεται στους δυο χρόνους σα φάντασμα, ερευνώντας την υπόθεση, και που γράφει ένα βιβλίο εκστομίζοντας κάποια στιγμή τη μαγική κουβέντα… «Ξέρω τι συνέβη στον Όλιβερ»! Και, ναι, είναι πολλά τα δράματα που σε βάζουν σε αυτές τις λαβυρινθώδεις πορείες προς την καρδιά του σκότους, την καρδιά της οδύνης μας. Και σίγουρα κάποιοι θα επιλέξουν να μην μπουν σε αυτό το μονοπάτι. Και αυτούς πάλι τους καταλαβαίνω.