του Ηλία Φραγκούλη

Οι ηθοποιοί σίγουρα αποτελούν το βασικό ποσοστό των ψηφοφόρων της Ακαδημίας. Τα βραβεία του Σωματείου τους, όμως, πολλές φορές παρερμηνεύονται όταν φτάνουμε στην ώρα της απονομής τού καλύτερου ensemble καστ. Ελλείψει κατηγορίας καλύτερης ταινίας, τα SAG αντικαθιστούν τη μεγαλύτερη διάκριση προς τους συναδέλφους τους με ένα βραβείο συνόλου ερμηνευτών και υποκριτικής. Ενίοτε, αυτό μπερδεύει τα πράγματα. Ένα φιλμ με θαυμάσιους ρόλους και ομάδα ηθοποιών δεν είναι απαραίτητα και το… καλύτερο της χρονιάς! Το πιο πρόσφατο παράδειγμα της βράβευσης του «Οδηγού Διαπλοκής» από το Σωματείο των Ηθοποιών είναι χαρακτηριστικό: ensemble καστ στα SAG, δέκα υποψηφιότητες η ταινία στα Όσκαρ, με τους ηθοποιούς να έχουν από μια σε κάθε κατηγορία ανδρικού και γυναικείου ρόλου. Τελικός απολογισμός; Ούτε ένα βραβείο Όσκαρ!

Η βράβευση του «Spotlight» από το Σωματείο των Ηθοποιών φέτος μπορεί να δείχνει δίκαιη, αλλά έχω την εντύπωση πως δεν θα καθορίσει τον οσκαρικό νικητή της καλύτερης ταινίας. Σίγουρα, όμως, έχουμε καταλήξει στο «δίπολο» μεταξύ «Spotlight» και «Μεγάλου Σορταρίσματος». Είναι τα δύο φιλμ που θα πρωταγωνιστήσουν στις 28 Φεβρουαρίου. Το πρώτο έκανε το μεγαλύτερο βήμα του με τα SAG. Το δεύτερο έχει ήδη με το μέρος του τα Σωματεία των Παραγωγών και των Μοντέρ.

Ας τα δούμε πιο προσεκτικά, όμως. Περίπτωση «Spotlight». Υποψηφιότητες στα SAG: ensemble καστ και δεύτερος γυναικείος ρόλος (Ρέιτσελ ΜακΆνταμς). Υποψηφιότητες στα Όσκαρ: δεύτερος ανδρικός ρόλος (Μαρκ Ράφαλο) και δεύτερος γυναικείος ρόλος (ΜακΆνταμς). Η ταινία του Τομ ΜακΚάρθι διαθέτει καστ πρωταγωνιστών. Σε καλή φόρμα. Όλοι τους λειτουργούν άψογα ως ομάδα, ακριβώς αυτό που ζητάνε και οι ρόλοι τους, δηλαδή. Σε πείθουν για τον αγώνα που κάνουν, να αποκαλύψουν δημοσιογραφικά ένα controversial σκάνδαλο παιδεραστίας στις ρίζες της Καθολικής Εκκλησίας, το οποίο ξεκινούσε από τη Βοστώνη και έφτανε… όπου υπάρχουν ιερωμένοι! Είναι η επιτομή του ensemble καστ αυτό που βλέπεις στην ταινία. Οι ερμηνείες γίνονται βασικό όχημα για την εξέλιξη της ιστορίας.

Περίπτωση «Το Μεγάλο Σορτάρισμα». Υποψηφιότητες στα SAG: ensemble καστ και δεύτερος ανδρικός ρόλος (Κρίστιαν Μπέιλ). Υποψηφιότητες στα Όσκαρ: δεύτερος ανδρικός ρόλος (Μπέιλ). Η ταινία του Άνταμ ΜακΚέι διαθέτει ένα ετερόκλητο μείγμα από stars – πρωταγωνιστές και κάμποσους διόλου ονομαστούς ηθοποιούς οι οποίοι κινούνται μέσα από παράλληλες ιστορίες, για να εξηγήσουν τα αίτια της οικονομικής κρίσης που δημιούργησε η «φούσκα» των τιτλοποιημένων ενυπόθηκων ομολόγων στις ΗΠΑ και οδήγησε μέχρι και… εμάς (!) στη χρεοκοπία. Οι ηθοποιοί λειτουργούν ιδανικά, αλλά το «όχημα» εδώ δεν είναι οι ερμηνείες ή οι ρόλοι. Η ιστορία του φιλμ, ουσιαστικά, τους ξεπερνά.

Κάπως έτσι θα εξηγούσα την υπερίσχυση του «Spotlight» στα SAG. Το Σωματείο των Ηθοποιών είδε τις δουλειές του δικού του κλάδου και, υπό αυτή την οπτική, η ψήφος για το ensemble καστ ζυγίστηκε σωστά. Η ταινία, τώρα, μάλλον ξεπερνά τα όρια αυτής της βράβευσης… Προσωπικά, δεν θα έλεγα πως άλλαξαν πολλά και το «Μεγάλο Σορτάρισμα» μένει, πια, πίσω. Απλά, το «Spotlight» υπενθύμισε κάπως πιο… απειλητικά την παρουσία του. Σε ένα πλαίσιο υποθέσεων, πάντα.

Στους μεμονωμένους ρόλους, η νίκη της Μπρι Λάρσον κυριολεκτικά «κλειδώνει» το Όσκαρ πρώτου γυναικείου για το «Room» και ο Λεονάρντο ΝτιΚάπριο περνάει μπροστά στο πρώτο ανδρικό για την «Επιστροφή». Αισθάνομαι πως τούτος εδώ κουβαλάει περισσότερο το «φορτίο» του μη βραβευμένου με Όσκαρ και ίσως σταθεί τυχερός μονάχα επειδή ο Έντι Ρέντμεϊν το πήρε μόλις πέρσι για τη «Θεωρία των Πάντων». Άλλος αντίπαλος δεν υπάρχει σε αυτή την κατηγορία. Σε κάθε περίπτωση, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η περίπτωση της σύγκρισης και το αποτέλεσμα της οσκαρικής ψήφου. Ο ΝτιΚάπριο λανσάρει τις… κακουχίες από τις οποίες περνάει ένας ηθοποιός για τις ανάγκες μιας ταινίας, ο Ρέντμεϊν στέκει σχεδόν «γυμνός» μπροστά στον φακό, με τη δύναμη της υποκριτικής του.

Ένα είδος αναγνώρισης και προς τον τελευταίο είναι η επικράτηση της Αλίσια Βικάντερ με το βραβείο δεύτερου γυναικείου ρόλου για το «Κορίτσι από τη Δανία». Δηλώνει πως το φιλμ είναι υπολογίσιμη δύναμη στις κατηγορίες των ερμηνειών. Η ηθοποιός ήταν φανερά έκπληκτη ενώ παραλάμβανε το βραβείο του Σωματείου. Και επειδή η κατηγορία αυτή έχει επιδείξει ουκ ολίγες εκπλήξεις στο παρελθόν, ας μην πούμε μεγάλα λόγια και για οσκαρική νίκη. Πόσω μάλλον για την κατηγορία του δεύτερου ανδρικού, στην οποία τα μέλη του SAG ψήφισαν τον Ίντρις Έλμπα για το «Beasts of No Nation», ένα κινηματογραφικό acquisition του Netflix που δεν κατάφερε να εισχωρήσει στα Όσκαρ. Δίχως υποψηφιότητα εκεί ο Έλμπα, πράγμα που κάνει το τοπίο των προγνωστικών ακόμη πιο θόλο… Μονάχα ο Μπέιλ και ο Μαρκ Ράιλανς («Η Γέφυρα των Κατασκόπων») βρήκαν το Σωματείο των Ηθοποιών σύμφωνο με τις οσκαρικές υποψηφιότητες του δεύτερου ανδρικού ρόλου. Είναι μια κατηγορία στην οποία γίνεται… σφαγή, διότι υπάρχουν υποψήφιοι και από το «Spotlight» και από το «Μεγάλο Σορτάρισμα», με «διαιτητή» τον Σιλβέστερ Σταλόνε του «Creed»!

Θα ρίξουν κάποιο παραπάνω φως τα επερχόμενα βραβεία του Σωματείου Σκηνοθετών (6 Φεβρουαρίου); Εάν κερδίσει ο Τζορτζ Μίλερ («Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής»), όχι. Εάν κερδίσει ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου για την «Επιστροφή», πάλι όχι. Μέχρι στιγμής, υπάρχει μια εντύπωση πως το βραβείο σκηνοθεσίας δεν θα συμφωνήσει με το Όσκαρ καλύτερης ταινίας φέτος. Αν, όμως, οι ψηφοφόροι του DGA ψηφίσουν ΜακΚάρθι ή ΜακΚέι, θα βγούμε σε καμία ταράτσα να φωνάξουμε «Τρέλανέ μας, μωρή Ακαδημία!»…