του Άγγελου Μαύρου

Αντι-εξημέρωση ενός «κτήνους» του φανταστικού ρεαλισμού που εξέθρεψε η λογοτεχνική διάνοια του Μπουλγκάκοφ το 1925, έτρεχε λαθραία κάτω από τη μύτη του μπόγια της λογοκρισίας για δεκαετίες και ένα χρόνο μετά το εκδοτικά νομιμοποιητικό τσιπάρισμά του (ενώ η περεστρόικα έκανε κάι κάι) ξαμόλησε την… ταινία του στην κρατική τηλεόραση της ΕΣΣΔ, γαβγίζει σε πρώτη εμπορική προβολή στην Ελλάδα και επιβάλλεται δαγκωτά το περιμάζεμά του ως σπάνιας ράτσας πλάσματος αυτό το λυσσάρικα ιλαρό αλληγορικό θηρίο.

Πανούργα freak show έκθεση του πειράματος του υπαρκτού σοσιαλισμού να δημιουργήσει παρά φύσει τον Προλετάριο ως νέο (υπερ)άνθρωπο του άμυαλα βάρβαρου Σοβιέτ σύμπαντος στα πρώτα έτη της Κόκκινης Επανάστασης (προσέξτε το ρόλο – οπτική αναφορά στο Στάλιν); Ξάπλωμα στην ιατρική κλίνη του corpus ελαττωμάτων της πρωτόγονης ρώσικης ψυχής και των παθογενειών – ψύλλων που… ενσωμάτωσε αιωνόβια ελέω τού για γέλια και για κλάματα λαϊκού αγώνα για εξουσία (τα ξέψυχης απαντοχής πατριωτικά άσματα των ταβάριτς που έχουν επισήμως καταλάβει κάποια απ’ τα απαλλοτριωμένα δωμάτια του προνομιούχου δόκτορος); Νυστέρι στις ύβρεις της επιστήμης της ευγονικής και της παλαιοαστικής αλαζονείας μιας κάστας, κραταιών ακόμη στο μετά τα Οκτωβριανά εμφύλιο αλύχτισμα, εκλεκτών της τσαρικής περιόδου (ο προφέσορας γιατρός επίδοξα ως Ανώτερο Ον που δίνει ζωή και διαρκώς καταφερτζής κόντρα στην ταξική πάλη του λαουτζίκου); Κέρβερος με την εκμαυλιστική ισχύ της εξουσίας, την εκπαίδευση ενός φερέφωνου, την τυφλή υπακοή, την ηθική ευθανασία (ο μούργος είναι τελικά Ανώτερο Ον απ’ όλους τους ηθελημένα ή άθελα κοπρίτες με την «…ανθρώπινη καρδιά, την πιο σάπια σε όλη την πλάση»); Κολάρο στον τραγέλαφο του μυστηρίου της ταυτότητας, του εκπηγασμού της αυτενέργειας και των παρενεργειών του εκπολιτισμού (ντα, χωράει το «Φρανκενστάιν» στο ίδιο σπιτάκι με το «L’ Enfant Sauvage»);

Όπως κι αν δεις το θέαμα, πεντιγκρί αρχαϊκού τρικάζ και σέπια μονοχρωμίας φιλμ «όπως τότε» στη μηχανή – μούργο, η μυθοπλαστική μουσούδα που οσφραίνεται τα πάντα κι η γλώσσα έξω από τα δόντια (με ευφυία που δε σου ορμάει αλλά σου τρίβεται) του συγγραφέα που το σενάριο αγκαλιάζει με θέρμη, και το λουρί υποκριτικής που βγάζει βόλτα ιδανικά κυρίως το ντουέτο M.D. Δημιουργού και όρθιου Φλοξ, χαϊδεύονται δικαίως σ’ αυτό το παιχνιδιάρικα σκεπτόμενο εξ Ανατολής «His Master’s Voice», το οποίο απειλούν με διροφιλαρίωση μόνο το εν διαρκεία μάσημα του κόκαλου και τα κάπως ημίαιμα, «κάτσε – σήκω» παβλοφικά του έναντι της φυλής «ιντελιγκέντσια». Το φιλμ (ναι, γεννήθηκε ως 35άρι) δεν προβλήθηκε για τους δημοσιογράφους. Μην κουνήσεις την ουρά σου και πληρώσεις εισιτήριο σαν το ζώο, αν δε δεις κόπια σελιλόζης με σφραγίδα κτηνιάτρου. Υπάκουο στις αρχές των μπολσεβίκων και αρνούμενο ότι έχεις καταναλωτικά δικαιώματα άτομο, ελπίζω ότι δεν είσαι…