FreeCinema

Follow us

ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΜΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΟΥ ΦΛΕΓΕΤΑΙ (2019)

(PORTRAIT DE LA JEUNE FILLE EN FEU)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σελίν Σιαμά
  • ΚΑΣΤ: Νοεμί Μερλάν, Αντέλ Ενέλ, Λουάνα Μπαρζαμί, Βαλέρια Γκολίνο
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 119'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: ΣΠΕΝΤΖΟΣ

Νεαρή ζωγράφος καταφθάνει σε απομονωμένο νησάκι της Βρετάνης περί τα τέλη του 18ου αιώνα, με σκοπό να ζωγραφίσει το πορτρέτο μελλόνυμφης κοπέλας. Οι δυο τους ερωτεύονται. Τι τύχη μπορεί να έχει ένας τέτοιος έρωτας;

Μοιάζει ίσως καθαρά αντικειμενική υπόθεση η δημιουργία ενός πορτρέτου. Δεν είναι, όμως, απαραίτητα έτσι. Η πιστή απεικόνιση του αντικειμένου του από έναν ζωγράφο οφείλει συχνά να συνδυαστεί με την προσωπική ματιά του, καθώς ο καλλιτέχνης αναζητά την απόλυτα προσωπική έκφραση μέσω της τέχνης του. Πόσο μπορεί η δημιουργικότητά του να επηρεαστεί όταν αυτός αρχίζει να αναπτύσσει αισθήματα για το πρόσωπο που έχει αναλάβει να απεικονίσει πιστά; Η ματιά τού δημιουργού είναι ένα πράγμα και ο έρωτας κάτι άλλο, φαίνεται να θέλει να δηλώσει η Γαλλίδα auteur Σελίν Σιαμά στην τέταρτη ταινία της καριέρας της, η οποία της χάρισε το βραβείο σεναρίου στις φετινές Κάννες. Όταν, δε, ο έρωτας αυτός είναι λεσβιακός και λαμβάνει χώρα στα τέλη του 18ου αιώνα, δείχνει να είναι εξαρχής καταδικασμένος. Η τέχνη, όμως, έχει τη δύναμη να αντιστέκεται και να βρίσκει τρόπους να θυμίζει την ευτυχία του ν’ αγαπάς αληθινά.

Γαλλίδα κοντέσα προσλαμβάνει ζωγράφο ώστε να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο της κόρης της, με απώτερο σκοπό τον πίνακα (και το… περιεχόμενό του) να δει (και να εγκρίνει) Μιλανέζος επίδοξος γαμπρός. Η Μαριάν φτάνει με όλα τα σύνεργα της ζωγραφικής στην απομακρυσμένη έπαυλη, έτοιμη να πιάσει δουλειά. Πληροφορείται, όμως, από την εργοδότριά της πως το πράγμα δεν θα είναι τόσο απλό. Η Ελοΐζ αρνείται να ποζάρει στον οποιονδήποτε, καθώς δεν συμφωνεί με έναν γάμο δια συνοικεσίου. Ως εκ τούτου, η κοντέσα συστήνει τη Μαριάν στην κόρη της ως συνοδό για τις βόλτες της στην παραλία, συμβουλεύοντάς τη να την παρατηρεί προσεκτικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και να φτιάχνει το πορτρέτο της τα βράδια, στα κρυφά. Η ζωγράφος διαβεβαιώνει πως μπορεί να φέρει εις πέρας μια τέτοια αδόκιμη αποστολή και οι μεγάλοι περίπατοι (με τη διττή σημασία) αρχίζουν.

Σε αυτό το κλίμα κινείται μέχρι το μέσον του το φιλμ της Σιαμά, εκεί όπου αφήνει υποσχέσεις για κάτι σχεδόν εξαιρετικό. Οι επίμονες ματιές της Μαριάν προς την Ελοΐζ, ώστε να αποτυπώσει όσο πιστότερα στη μνήμη της μπορεί τα χαρακτηριστικά και τις εκφράσεις του προσώπου της, σταδιακά αποκτούν έναν ηδονοβλεπτικό χαρακτήρα. Την ίδια ώρα, η προσπάθειά της να κρύψει την ταυτότητά της, όταν πια οι δυο τους γυρίζουν κάθε απόγευμα πίσω στην έρημη οικία (έξοχα σκηνοθετημένη η σκηνή όπου προσπαθεί να μην φανερώσει τα λερωμένα από τις μπογιές χέρια της), δημιουργεί μια υπόγεια «αγωνία» για το τι μέλλει γενέσθαι όταν η αλήθεια βγει στο φως. Η μυστική διαδικασία δημιουργίας του πορτρέτου φαίνεται να λειτουργεί για τη Μαριάν σαν ένας τρόπος για να κατανοήσει καλύτερα τη λύπη τής Ελοΐζ, προσπαθώντας πρώτα να ξεκλειδώσει κι έπειτα να αποτυπώσει τη δυστυχία τής γοητείας της. Με αργούς ρυθμούς και με εξαιρετική κινηματογράφηση του εσωτερικού της έπαυλης, αλλά και της γκρίζας χειμωνιάτικης παραλίας (η ταινία διαδραματίζεται αποκλειστικά στους δύο αυτούς χώρους), η Σιαμά κάνει το φιλμ της να μοιάζει με καζάνι που σιγοβράζει από κρυφό πάθος, βάζοντας τον θεατή να περιμένει τη σχετική έκρηξη. Αυτή, όμως, δεν έρχεται ποτέ.

Από την αποκάλυψη του αληθινού λόγου της επίσκεψης της Μαριάν, την ομολογία του έρωτά της, την ανταπόκριση της Ελοΐζ κι έπειτα, η Σιαμά δείχνει να μην ξέρει πώς ακριβώς να χειριστεί το θέμα της. Έχοντας σοφά προβλέψει ν’ αφήσει τις δύο κοπέλες μόνες τους σε ένα άδειο σπίτι, μιας και η εποχή κάθε άλλο παρά επιδοκιμαστική ήταν για τις ομοφυλοφιλικές περιπτύξεις (η παρουσία της νεαρής οικιακής βοηθού δεν τις ενοχλεί σε τίποτα), η Σιαμά δημιουργεί μεν ορθά ελεύθερο πεδίο για να αναπτυχθούν όλες οι πτυχές μιας παθιασμένης αγάπης, επιλέγει όμως να παρουσιάσει μια αποστειρωμένη έκφρασή της, σε τέτοιον βαθμό μάλιστα που εμένα τουλάχιστον ουδέποτε έπεισε πως αυτές οι δύο σφόδρα ερωτεύθηκαν η μία την άλλη. Ολόκληρο το δεύτερο μέρος της ταινίας κινείται σε μια όχι ακριβώς απογοητευτική, αλλά άτονη ευθεία γραμμή, από την οποία απουσιάζει (εύλογα) η γοητεία της «σκανδαλιάς» του πρώτου μισού, χωρίς δυστυχώς αυτή να έχει αντικατασταθεί από τη γοητεία του παράνομου κεραυνοβόλου έρωτα. Η μοναδική, δε, υποπλοκή που υπάρχει (και αφορά την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της τρίτης της παρέας, Σοφί) περισσότερο μοιάζει με αυθαίρετη αναγωγή σημερινών διλημμάτων σε μία άλλη μακρινή εποχή και συμβολισμών περί ζωής και θανάτου του γυναικείου κύκλου, παρά ως κάτι με ουσιαστικό λόγο ύπαρξης.

Το χειρότερο, όμως, και ο λόγος για τον οποίο με πέταξε έξω η ταινία, ήταν το ατυχές διπλό φινάλε της. Το «πρώτο» είναι πανέξυπνο και συγκινητικό, σε μία α λα «Το Μυστικό του Brokeback Mountain» (2005) έκφανση της παντοτινής αγάπης, που έρχεται να υπογραμμίσει αυτό που στην πρώτη παράγραφο αναφέρουμε. Η τέχνη ξέρει να βρίσκει τον δρόμο να εκφράσει και να εκφραστεί. Το «δεύτερο» υπάρχει θαρρώ μόνο και μόνο για ν’ ακουστούν τα υπέροχα βιολιά της μουσικής του Βιβάλντι, ίσως επειδή γυρίζουμε δράμα εποχής και πρέπει κάτι τέτοιο να παίξει, με το απλανές τού βλέμματος να ακυρώνει ή (στην καλύτερη) ν’ αφήνει μια σαφή αμφιβολία για τα όσα προηγήθηκαν. Και είναι πολύ άδικο αυτό, γιατί τα βλέμματα της Μαριάν και της Ελοΐζ, από την πρώτη τους κιόλας βόλτα στα απόκρημνα βράχια της Βρετάνης, με σαφήνεια καθρέφτιζαν τις σκέψεις τους.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Δύο άξιες γυναικείες ερμηνείες δεν αρκούν από μόνες τους για ν’ ανάψουν για τα καλά το φιτίλι του «Πορτρέτου μιας Γυναίκας που Φλέγεται». Κάδρα που θυμίζουν συχνά πίνακες της Αναγέννησης, εξαιρετικοί φυσικοί φωτισμοί, αλλά και μια αδύναμη ερωτική ιστορία σε ένα άνισο τελικό αποτέλεσμα. Οι λάτρεις του δράματος περιόδου, πάντως, θα βρουν σε τούτο αρκετά σημεία επαφής ώστε να το εκτιμήσουν.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.