της Κατερίνας Ανδρεάκου

Ακόμα μία βιογραφία των νεανικών χρόνων της ζωής ενός σύγχρονου παγκόσμιου αστεριού. Κι όμως, η συγκεκριμένη διαφέρει αρκετά από τις άλλες, σε σημείο που την κάνει μοναδική (με την καλή έννοια), αν και χωρίς να είναι μεγαλειώδης. Πρώτη τεράστια διαφορά: τον πρωταγωνιστή της ιστορίας στη «σημερινή» εποχή τον υποδύεται ο ίδιος ο ήρωας. Ο Κάρλος Ακόστα, ένας από τους διασημότερους και πιο επιτυχημένους χορευτές (τουλάχιστον) των δύο τελευταίων αιώνων, παίζει τον ώριμο εαυτό του που «βλέπει» flashback των εποχών στις οποίες ήταν παιδί, έφηβος και νεαρός. Η ιδέα είναι σεναριακά έξυπνη και συνολικά επιτυχημένη, καθώς όχι μόνο μας δίνεται η ευκαιρία να τον παρακολουθήσουμε να χορεύει ξανά (αποσύρθηκε επίσημα από το κλασικό μπαλέτο το 2016), καθώς χορογραφεί και σκηνοθετεί το (μυθοπλαστικό) μπαλετικό έργο «Yuli» που βασίζεται στη ζωή του, αλλά και επειδή ο Ακόστα αποδεικνύεται επιπλέον καλός ηθοποιός!

Το φιλμ βασίζεται αρκετά στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο, όμως είναι η σεναριακή ανάπτυξη από τον έμπειρο και εξαιρετικά ταλαντούχο Πολ Λάβερτι που ανάγει κάτι που θα μπορούσε να είναι υπερβολικά γλυκερό και «ονειρικό» σε ένα μεστό και πλειοψηφικά ρεαλιστικό δράμα ενηλικίωσης. Ο Λάβερτι, περισσότερο γνωστός ως ο πιο πολύτιμος συνεργάτης του Κεν Λόουτς, έχει ήδη αξιόλογες περγαμηνές ως σεναριογράφος σε διεθνείς, ξενόγλωσσες ταινίες, όπως το (αδίκως ξεχασμένο) «Ακόμα και η Βροχή» του 2011, οπότε η «παγίδα» της συγγραφής και μετάφρασης του σεναρίου δεν ισχύει για εκείνον, με αποτέλεσμα οι διάλογοι και οι επί μέρους σκηνές χορού να έχουν μια καλοστημένη ροή.

Η δεύτερη τεράστια και άκρως ενδιαφέρουσα διαφορά έρχεται ως επακόλουθο της παρουσίας του υποδυόμενου τον εαυτό του Ακόστα. Έτσι, η ταινία γίνεται ένα παράξενο υβρίδιο βιογραφικού δράματος και ντοκιμαντέρ… αν και όχι ακριβώς! Γιατί ο Ακόστα θυμάται, ο θεατής παρακολουθεί τις δραματοποιημένες αναμνήσεις που αποτελούν και το μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας, όμως ο ίδιος «παραδέχεται» στους χορευτές του (άρα και στο κοινό) πως κάποιες σκηνές δεν έγιναν έτσι, κάποιες είναι «φτιαχτές» ως μέρος του θεωρητικού «και αν συνέβαιναν πραγματικά;». Αυτό το αφηγηματικό «παιχνίδι» δεν είναι σε καμία περίπτωση παραπλανητικό. Αντιθέτως, είναι άκρως ειλικρινές, καθώς όλοι μας διανθίζουμε ή αλλάζουμε τις αναμνήσεις μας, συνειδητά ή όχι, σε στιγμές νοσταλγίας ή ψυχικού τραύματος ή αυτοάμυνας ή απλά επειδή η ιστορία που αφηγούμαστε ακούγεται καλύτερα με μια μικρή ή και μεγαλύτερη (παρ)αλλαγή. Τότε είναι που ο Ακόστα ωθείται από τους συνεργάτες του να συνεχίσει μόνο με πραγματικά γεγονότα, και τα βιώματα που τον έχουν καθορίσει βγαίνουν πιο ελεύθερα. Το πλέον ενδιαφέρον σημείο ολόκληρης της αφηγηματικής δομής είναι τα «ιντερλούδια» χορογραφιών του Ακόστα, τα οποία αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν κομμάτια της ιστορίας του, είτε μεμονωμένων γεγονότων που μοιάζουν πολύ επίπονα για δραματοποίηση, είτε ως εργαλεία περάσματος του χρόνου. Ο ίδιος ο Ακόστα αναλαμβάνει σε αυτούς τους χορούς τον ρόλο του πατέρα του κι ένας νεαρότερος χορευτής μπαίνει στη δική του θέση, καθώς οι εξαιρετικές χορογραφίες εκφράζουν ξεκάθαρα τα έντονα συναισθήματα του νεαρού Κάρλος, με τον Ακόστα ενίοτε να ξεσπά σε λυγμούς μετά το τέλος του τόσο παθιασμένου χορού και της σωματικής εξιστόρησης. Σε αυτό προστίθεται και το πιο ξεκάθαρο κομμάτι του ντοκιμαντέρ, καθώς μία-δύο από τις καθοριστικές ερμηνείες του Ακόστα δεν είναι δραματοποιημένες, αλλά αποτελούν αυθεντικό αρχειακό υλικό.

Αυτό που εμποδίζει την ταινία να γίνει κάτι πραγματικά εξαιρετικό είναι ο παράξενος κατακερματισμός της αφηγηματικής ροής. Οι μεμονωμένες σκηνές της παιδικής και νεανικής ηλικίας του ήρωα είναι άκρως καλοστημένες και ερμηνευμένες από το σύνολο του καστ και γίνεται κατανοητός ο τεράστιος συναισθηματικός αγώνας του νεαρού Γιούλι (το χαϊδευτικό που έδωσε στον Ακόστα ο πατέρας του και με το οποίο είναι ακόμα γνωστός στον αρχικό του περίγυρο) να παραμείνει με την οικογένειά του και μετέπειτα στην πολυαγαπημένη του Κούβα, την εποχή που ο ίδιος προορίζεται για τεράστια, παγκόσμια δόξα αλλά και που η χώρα του φτάνει στο απόλυτο οικονομικό της ναδίρ. Ωστόσο, το εκούσια απότομο μοντάζ από μια παρελθούσα στιγμή στην άλλη σύντομα ξενίζει, ειδικά όταν παρουσιάζει απότομα μια σημαντική αλλαγή στη ζωή του Γιούλι, με την επεξήγηση του τι συνέβη να έρχεται πολύ αργότερα (όπως η ξαφνική παρουσία του πατέρα του στη φυλακή και η περίεργη συμπεριφορά της μεγαλύτερής του αδελφής, που πολύ αργότερα αποκαλύπτεται ως σχιζοφρένεια) και κυριολεκτικά από τη μία στιγμή στην άλλη. Επίσης, (μάλλον) στην προσπάθεια του Λάβερτι και της σκηνοθέτη Μπογιαΐν να αποφευχθούν γλυκερές και κλισεδιάρικες σκηνές, κάποιες συναντήσεις, επιπτώσεις πράξεων και επεξηγήσεις που θα αναμέναμε ως επακόλουθα σημαντικών σκηνών, δεν έρχονται ποτέ, μοιάζοντας με μεμονωμένα κομμάτια puzzle που κοιτούν το ημιτελές σύνολο αβέβαια, δίχως να βρίσκουν την ακριβή θέση τους στο φιλμ. Αυτά τα χαρακτηριστικά κάπως αποξενώνουν τον θεατή, όμως οι ενδιάμεσες σκηνές χορού του αληθινού Ακόστα αποκαθιστούν την αφηγηματική ροή και μας ξαναβάζουν μέσα στο άκρως ενδιαφέρον, κατά καιρούς βαθιά συγκινητικό και ιδιαίτερα συναρπαστικό ταξίδι ζωής του παγκόσμια δημοφιλούς και χαρισματικού χορευτή και χορογράφου.