FreeCinema

Follow us

ARCTIC (2019)

  • ΕΙΔΟΣ: Περιπέτεια
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζο Πένα
  • ΚΑΣΤ: Μαντς Μίκελσεν, Μαρία Τέλμα Σμαραντότιρ
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 98'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: WEIRD WAVE

Η «ρουτίνα» επιβίωσης και αναζήτησης βοήθειας του μοναδικού επιζώντα ενός αεροπορικού δυστυχήματος στην Αρκτική σπάει ξαφνικά όταν ένα ελικόπτερο που φτάνει να τον διασώσει συντρίβεται και ο άντρας αναλαμβάνει την προστασία της βαριά τραυματισμένης πιλότου.

Ταινίες επιβίωσης έχουμε δει αρκετές, με ανάμεικτα αποτελέσματα και συναισθήματα: από τα χολιγουντιανά, κάπως αναπόφευκτα γλυκερά και φλύαρα (σε σχέση με τη θεματική τους) blockbusters όπως «Ο Ναυαγός», μέχρι τα πιο ανεξάρτητα και αδίκως… άκλαυτα όπως το «Όλα Χάθηκαν», η σωματική και πνευματική πάλη των μοναχικών (και συχνά μοναδικών) επιζώντων αποτελεί ένα ενδιαφέρον κινηματογραφικό υποείδος που όμως συχνά υποκύπτει σε μη πειστικά και υπέρ του δέοντος μελοδραματικά κλισέ. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, λοιπόν, το απομακρυσμένο από στερεότυπα κινηματογραφικό ντεμπούτο του μικρομηκά Βραζιλιάνου Τζο Πένα εντυπωσιάζει συνολικά.

Όπως και στο «Όλα Χάθηκαν», ο συνολικός διάλογος της ταινίας του Πένα αποτελείται από μόλις μερικές γραμμές, και μάλιστα σε διαφορετικές γλώσσες. Σε αντίθεση με ταινίες σαν τον «Ναυαγό», όπου ο Τομ Χανκς έχει μακροσκελείς μονολόγους (για κανέναν ιδιαίτερο και πιστευτό λόγο), καθώς και σκηνές εκτός του ναυαγίου οι οποίες στήνουν την ιστορία, τον χαρακτήρα του και το χρονικό του δυστυχήματος, ο ήρωας του Μαντς Μίκελσεν ουσιαστικά προσγειώνεται απότομα και χωρίς συστάσεις στην οθόνη, θαρρείς αγνοώντας παντελώς την ύπαρξη των θεατών οι οποίοι θα βρεθούν μπροστά στις απελπιστικές περιστάσεις που βιώνει. Συνεχίζει (πότε τις άρχισε, άραγε;) τις καθημερινές του «ιεροτελεστίες», ξεκινώντας από το κουφάρι του αεροπλάνου όπου κοιμάται και τρώει, μέχρι τις παγίδες τις οποίες στήνει για τα ψάρια της περιοχής που αποτελούν και τη μοναδική πηγή τροφής του, και το στήσιμο του αναμεταδότη που χειρίζεται χειροκίνητα επί ώρες στην προσπάθειά του να στείλει σήμα για βοήθεια. Κάπου-κάπου του ξεφεύγουν λίγες λέξεις, πότε στα αγγλικά, πότε στα δανέζικα, πότε στα γαλλικά, γεγονός που (σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία του) μας κάνει να εικάζουμε ότι πρόκειται για επιστήμονα ή εξερευνητή (την απάντηση δεν θα τη μάθουμε ποτέ). Το ελικόπτερο (που φτάνει νωρίς, πάντα σε σχέση με το αφηγηματικό χρονοδιάγραμμα της ταινίας) για τη διάσωσή του θα συντριβεί και ο άνδρας πιλότος θα σκοτωθεί επιτόπου. Η γυναίκα πιλότος που βρίσκεται δίπλα του, όμως, επιζεί, αν και βαριά τραυματισμένη. Τώρα, ο κεντρικός μας ήρωας έχει όχι μόνο να φροντίσει για τη δική του επιβίωση και προσπάθεια εντοπισμού του από τον «έξω» κόσμο, αλλά να κρατήσει στη ζωή και τούτη τη γυναίκα. Η «ελπίδα» μας για έστω και έναν διαφωτιστικό διάλογο μεταξύ τους σβήνει σύντομα, καθώς η κοπέλα όχι μόνο ψιθυρίζει τα λιγοστά της λόγια σε μια άγνωστη γλώσσα, αλλά χάνει τακτικά τις αισθήσεις της (αν και προλαβαίνουμε να μάθουμε κάποια ελάχιστα στοιχεία γι’ αυτήν με έξυπνους σεναριακούς τρόπους). Η απόφαση του ήρωα να μετακινηθεί μαζί με την τραυματία σε μια άλλη περιοχή, με τη φιλοδοξία της ευκολότερης ανεύρεσης, θα σηματοδοτήσει μια από τις πιο εξαντλητικές πεζοπορίες που έχουμε δει στην ιστορία του σινεμά.

Ο Μαντς Μίκελσεν, όπως αναφέρει και ο Τζο Πένα στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, δεν είχε κασκαντέρ. Περπατά, κουτσαίνει, τρέχει και κουβαλά ως «νεκρό βάρος» πίσω του την τραυματισμένη πιλότο μέσα στο πολικό ψύχος, το βαθύ χιόνι και το επικίνδυνο έδαφος, μέσα στην ανελέητη σιωπή του περιβάλλοντός του και της δικής του αποφασιστικότητας για επιβίωση, για σωτηρία. Η παρουσία της κοπέλας παρέχει κάποιες βαθιά συναισθηματικές στιγμές, καθώς ο ήρωάς μας ξαναβρίσκει τη χαμένη ανθρώπινη επαφή με έναν συνάνθρωπο, έστω κι αν τους χωρίζουν γλωσσικά και φυσικά εμπόδια, χωρίς να γίνεται υπερβολικά δραματικό ή περίεργο (δεν τίθεται καν θέμα «ρομάντζου», μιλάμε για σοβαρή αντιμετώπιση του θέματος εδώ, για… γέλια προσανατολιστείτε προς «The Mountain Between Us» μεριά). Η δράση, που ουσιαστικά «περιορίζεται» σε έναν άνθρωπο ενάντια σε ακραία φυσικά στοιχεία, είναι απλά καθηλωτική και η τεράστια επιτυχία της ταινίας είναι πως ο θεατής όχι μόνο συμπάσχει και αγωνιά για την τύχη των δύο χαρακτήρων, αλλά απορροφάται τόσο ώστε να αισθάνεται ο ίδιος εξουθενωμένος από το απελπισμένα εξοντωτικό ταξίδι τους (σε μια σκηνή όπου ο Μίκελσεν προσπαθεί να σκαρφαλώσει σε πλαγιά κουβαλώντας το έλκηθρο με την κοπέλα μέσα – και γλιστράει συνεχώς – θα πονέσετε!).

Ο Μίκελσεν δίνει μια πραγματικά συγκλονιστική ερμηνεία. Γιατί δεν είναι μόνο η εντυπωσιακή φυσική του κατάσταση και η προθυμία του να αναλάβει έναν τόσο ακραία απαιτητικό ρόλο που κερδίζουν τον σεβασμό του θεατή. Με μηδαμινό διάλογο και ανύπαρκτους μονολόγους (αυτό το εύκολο, συχνά φτηνό κόλπο «ανάπτυξης» κι επεξήγησης των χαρακτήρων), καταφέρνει να εκφράσει τη δύναμη και άλλοτε την απελπισία ενός ανθρώπου ο οποίος παλεύει με τη λογική και το ένστικτο, για τη βασικότερη μορφή επιβίωσής του. Και σε συνδυασμό με το έξυπνα ελλειπτικό και απρόσμενα τίμιο σενάριο του Πένα και του Ράιαν Μόρισον δημιουργούν μια αξέχαστη, τολμηρή κινηματογραφική εμπειρία, χωρίς φανφάρες, χωρίς μουσικά χαλιά που χειραγωγούν συναισθηματικά τον θεατή, χωρίς καν μια ολοκληρωμένη «ταυτότητα» του ήρωα, την σωτηρία του οποίου επιθυμείς τόσο πολύ. Τον συνδυασμό όλων αυτών των στοιχείων σίγουρα δεν τον βλέπουμε συχνά στη μεγάλη οθόνη σήμερα, δυστυχώς.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Αν αντέχουν τα νεύρα σου τις ταινίες επιβίωσης, και ιδιαίτερα αν είσαι fan αυτού του υποείδους, τότε είναι «άχαστη», ειδικά για την κινηματογραφική αίθουσα (είναι θέμα μεγέθους). Εγγυημένα, θα παρασυρθείς από την ακραία ανθρώπινη περιπέτεια τόσο πολύ που δεν θα σου λείψει ούτε ο διάλογος, ούτε το ιστορικό των χαρακτήρων. Αν, πάλι, είσαι από εκείνους που θεωρούν την μπάλα Wilson του «Ναυαγού»… αγαπημένο φιλμικό «ήρωα», μάλλον δες κάτι άλλο καλύτερα…


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.