της Κατερίνας Ανδρεάκου

Νέα εβδομάδα, νέα ταινία βασισμένη σε μυθιστόρημα του Ίαν ΜακΓιούαν και σε δική του σεναριακή μεταφορά καθώς, αμέσως μετά τον «Ανεκπλήρωτο Γάμο», βγαίνει στους ελληνικούς κινηματογράφους το «Νόμος Περί Τέκνων», η (αυτή τη φορά) ομώνυμη κινηματογραφική διασκευή του βιβλίου που εκδόθηκε το 2014. Πιο «κινηματογραφικά φιλική» σε επίπεδο αφηγηματικότητας από το «Στην Ακτή» και πιο προσιτή στην περιγραφή της ιστορίας της, αυτή η τρίτη μεταφορά βιβλίου του ΜακΓιούαν μέσα σε έναν χρόνο (μαζί με το τηλεοπτικό «The Child in Time», με τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς) αποτελεί ένα πολύ πιο στιβαρό, ολοκληρωμένο και επιτυχές σύνολο, με τον ίδιο τον ΜακΓιούαν να αφήνει τη λογοτεχνική του φωνή και αρκετά από τα «σήματα κατατεθέντα» της μυθιστορηματικής γραφής του να περνούν πιο ξεκάθαρα μέσα από τη μεγάλη οθόνη.

Η ιστορία διαδραματίζεται στο Λονδίνο του παρόντος και αποτελείται από μια σειρά ηθικών και προσωπικών διλημμάτων στα οποία βρίσκεται η διακεκριμένη δικαστής Φιόνα. Εργασιομανής και με έντονη την αίσθηση τόσο του καθήκοντος όσο και του δικαίου, περνά από υπόθεση σε υπόθεση, αρκετές φορές αποφασίζοντας για την τύχη της ζωής μικρών παιδιών, αμελώντας ωστόσο την ίδια στιγμή τον γάμο της με τον καθηγητή πανεπιστημίου Τζακ. Με ένα διαρκές, συνήθως ανεπαίσθητο μα σε στιγμές επανεμφανιζόμενο αίσθημα ενοχής για τα παιδιά που δεν έκανε, ως θυσία στον βωμό της καριέρας, και με πλήρη προσήλωση στις υποθέσεις που αναλαμβάνει ακατάπαυστα, η Φιόνα βρίσκεται ξαφνικά (για εκείνην) μπροστά σε ένα ωμά ειλικρινές «τελεσίγραφο» του Τζακ, είτε να ασχοληθεί και πάλι με τον γάμο τους, είτε εκείνος να αρχίσει μια (τυπικά μεσήλικη) σχέση με μια πολύ νεότερή του γυναίκα. Την ίδια στιγμή, φτάνει στα χέρια της η επείγουσα υπόθεση του 17χρονου Άνταμ, ενός νεαρού σε επικίνδυνο στάδιο λευχαιμίας, ο οποίος αρνείται μια πιθανώς σωτήρια μετάγγιση αίματος καθώς εκείνος και η οικογένειά του είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Η Φιόνα λαμβάνει την απροσδόκητη απόφαση να επισκεφθεί τον Άνταμ στο νοσοκομείο, ώστε να αποφασίσει εάν ο νεαρός καταλαβαίνει τις συνέπειες της άρνησής του, και εν συνεχεία να καταλήξει εάν θα επιτρέψει στην οικογένεια το δικαίωμα άρνησης, καθώς ο Άνταμ βρίσκεται μόλις δύο μήνες πριν την ενηλικίωση (άρα, νομικά, δεν μπορεί να αποφασίσει για τον εαυτό του), ή να αφήσει το νοσοκομείο να προχωρήσει με τη μετάγγιση, σώζοντάς του τη ζωή. Η σύντομη συνάντησή της με τον χαρισματικό νεαρό θα αλλάξει ριζικά τη ζωή και των δύο.

Παραπάνω αναφέρθηκαν «σήματα κατατεθέντα» της γραφής του ΜακΓιούαν, αρκετά εκ των οποίων βρίσκονται εμφανέστατα εδώ, και που (αναλόγως τα γούστα) προσδίδουν ή αφαιρούν από την εμπειρία ανάγνωσης ενός βιβλίου του και κατ’ επέκταση της παρακολούθησης των ταινιών οι οποίες βασίζονται σε αυτά. Έτσι, η βασική ηρωίδα και η κοινωνική – προσωπική της «φούσκα» ανήκουν στη μέση ή/και ανώτερη κοινωνική τάξη, δηλαδή μιας ελίτ που μπορεί άνετα, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, να ξενίσει το ευρύτερο κοινό. Είναι ιδιαιτέρως καλλιεργημένη και άκρως επιτυχημένη στον τομέα της, μέχρι που κάποιος «εξωτερικός» χαρακτήρας έρχεται να σπάσει αυτή τη φούσκα ασφαλείας και να τη φέρει αντιμέτωπη με τον υπόλοιπο κόσμο και την προσωπική της κοσμοθεωρία. Στο εν λόγω έργο είναι ο Άνταμ, ο καλλιτεχνικά ταλαντούχος, παθιασμένος νεαρός, που διαταράσσει τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας σε αναπάντεχο βαθμό, χωρίς όμως κανείς άλλος (με εξαίρεση τον τυπικό της γραμματέα) να το πάρει είδηση. Η ριζική αλλαγή που φέρνει η μοιραία της αρχική συνάντηση με τον Άνταμ είναι (όπως και στην πλειοψηφία των βασικών χαρακτήρων του ΜακΓιούαν) άκρως προσωπική και βαθιά εσωτερική υπόθεση, καθώς η Φιόνα έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με τον αντίκτυπο των αποφάσεών της, τόσο των επαγγελματικών, όσο και των προσωπικών.

Ο ΜακΓιούαν με τον σκηνοθέτη της ταινίας, τον Ρίτσαρντ Έαρ (επίσης θεατρικής πείρας, όπως και στην περίπτωση του Ντόμινικ Κουκ του «Ανεκπλήρωτου γάμου»), κάνουν θαυμάσια – αν και αναπόφευκτα ακαδημαϊκή – δουλειά στην ανάπτυξη των δύο βασικών χαρακτήρων, της Φιόνα και του Άνταμ, με τον Έαρ να θριαμβεύει σε αυτό που ξέρει καλύτερα: να εκμαιεύει τις καλύτερες, πιο εκλεπτυσμένες ερμηνείες από το έξοχο καστ των ηθοποιών του. Η Έμμα Τόμσον δεν θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα της Φιόνα, της δίκαιης και ψύχραιμης επαγγελματία με την εύθραυστη προσωπική ζωή, που εμπλέκεται προσωπικά (λανθασμένα;) για πρώτη φορά σε επαγγελματική της υπόθεση, στην πιο κρίσιμη στιγμή του γάμου της, και αναγκάζεται να εξωτερικεύσει και να αναθεωρήσει συναισθήματα και ιδέες που κρατούσε βαθιά μέσα της για χρόνια. Η ερμηνεία της κυμαίνεται από βαθιά εσωτερική σε σπαρακτική, από εκείνες που θα θυμόμαστε για καιρό. Στο πλευρό της, ο πάντα αξιόπιστος Στάνλεϊ Τούτσι προσδίδει στον Τζακ συμπάθεια και συναίσθημα που ίσως χάνονταν με επιλογή άλλου ηθοποιού σε έναν τόσο «προβλέψιμο» ρόλο, ενώ ο νεαρός Φιον Γουάιτχεντ επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά (η πρώτη ήταν στον πρωταγωνιστικό ρόλο της περσινής «Δουνκέρκης») πως είναι τόσο χαρισματικός όσο και ο Άνταμ, ο χαρακτήρας που υποδύεται εδώ, ένα από εκείνα τα νέα ταλέντα για τα οποία ελπίζουμε να μιλάμε και στα επόμενα, πολλά χρόνια.

Διλήμματα ζωής και θανάτου, θρησκείας και πίστης, καριέρας και προσωπικής ζωής, έκφρασης συναισθημάτων ή εσωτερίκευσής τους. Ο συγγραφέας ΜακΓιούαν είναι «μάγος» του επιδέξιου χειρισμού της αφηγηματικής του δομής με απώτερο στόχο να κινεί το ενδιαφέρον για την εξέλιξη των χαρακτήρων του χωρίς ποτέ να αποζητά τη λύπηση ή ακόμη και τη συμπάθειά απέναντί τους. Στη σεναριακή του ιδιότητα, όμως, δείχνει να «μαλακώνει» κάπως τη στάση του. Κι εδώ, σε αρμονική ισορροπία με τον Έαρ, παραδίδουν ένα άκρως ενδιαφέρον και (κατά στιγμές) βαθιά συγκινητικό, ηθικό, μα ποτέ ηθικολογικό δράμα χαρακτήρων, με σύγχρονες κοινωνικές αποχρώσεις που εύκολα θα χτυπήσουν νεύρο στην πλειοψηφία του σκεπτόμενου κινηματογραφικού κοινού. Με τον πάντα παρόντα κίνδυνο να φανεί εξαιρετικά «σοφιστικέ» σε ορισμένους, το «Νόμος Περί Τέκνων» παραμένει μια αναπολογητικά εκλεπτυσμένη, μεστή σπουδή χαρακτήρων, που το πιθανότερο είναι πως θα αποτελέσει αντικείμενο εκτενών συζητήσεων μετά την έξοδο από το σινεμά.