της Βαρβάρας Κοντονή

Μετά το εντυπωσιακό μεγάλου μήκους ντεμπούτο του με το «Τσεκούρι από Κόκκαλο» (2015), ένα γουέστερν… τρόμου όχι για όσους διαθέτουν αδύναμη καρδιά, ο Σ. Κρεγκ Ζάλερ ως γνήσιο τέκνο του κινηματογραφικού exploitation επιστρέφει με το «Καυγάς στο Μπλοκ 99», ένα φιλμ που φέρει όλα εκείνα τα γνώριμα «ταραντινίστικα» δάνεια, σχηματοποιώντας σιγά-σιγά τη φιλμογραφία ενός δημιουργού που σίγουρα θα μας απασχολήσει πολύ στο μέλλον. Σε αντίθεση με τη χρήση του gore στοιχείου για την ενίσχυση του αλλιώτικου γουέστερν μύθου, ο Ζάλερ μοιάζει να περιορίζει εδώ την εξωτερίκευση της ακραίας βίας μόνο σε περιπτώσεις όπου αυτή απαιτείται (για λόγους ηθικής αποκατάστασης του ήρωά της), «εγκλωβισμένης» καθώς είναι από την αρχή στο εντυπωσιακό παρουσιαστικό (ύψους 1.96!) του Βινς Βον, ο οποίος απελευθερωμένος πλέον από την καρικατουρίστικη συνήθη παντιέρα του, δίνει μια από τις καλύτερες ερμηνείες της χρονιάς και αναμφίβολα, αν όχι την πιο, μια από τις πιο αξιομνημόνευτες ολόκληρης της καριέρας του.

Πρόσφατα απολυμένος και με τη σκιά μιας απιστίας και ενός «χαμένου» παιδιού να πλανάται πάνω από τον γάμο του, ο Μπράντλεϊ (Βον) θα θελήσει να ανατρέψει τα δεδομένα διεκδικώντας μια καλύτερη ζωή για τον ίδιο και τη σύζυγό του Λόρεν (Κάρπεντερ), αναλαμβάνοντας χρέη διακινητή ναρκωτικών για έναν παλιό του φίλο. Όταν στο «παιχνίδι» μπει μια συμμορία Μεξικανών, ο Μπράντλεϊ δεν θα δει με καλό μάτι αυτή τη συνεργασία, μόνο για να επιβεβαιωθεί λίγο αργότερα, όταν όλοι τους βρεθούν στα ξαφνικά αντιμέτωποι με μια αστυνομική ενέδρα. Με συνοπτικές διαδικασίες, ο ίδιος θα καταλήξει στη φυλακή, εκεί όπου τον περιμένει νέος γύρος μπελάδων, αφού προκειμένου να εξασφαλίσει την ασφάλεια της γυναίκας του θα πρέπει να σκοτώσει έναν κρατούμενο. Ο Μπράντλεϊ δεν έχει τέτοιους ενδοιασμούς. Η οικογένεια πάνω απ’ όλα.

Στο «Gran Torino» (2008) του Κλιντ Ίστγουντ, το «αμερικανικό όνειρο» του Γουόλτ Κογουάλσκι, βετεράνου πολέμου και κατ’ ευφημισμόν καθολικού, χωράει όλο κι όλο μέσα σε ένα πλάνο: η αμερικανική σημαία κυματίζει στην αυλή και η καλογυαλισμένη Ford Gran Torino του ‘72 στέκει λίγο παραπέρα σαν μοναδικό κεκτημένο ζωής. Στο «Καυγάς στο Μπλοκ 99», ο πρώην boxer Μπράντλεϊ Τόμας επιστρέφει σπίτι λίγο μετά την απόλυσή του και με τις ίδιες του τις γροθιές καταστρέφει (με ελεγχόμενη οργή) το αυτοκίνητο της γυναίκας του, με φόντο έναν ηλιόλουστο ουρανό και την πανταχού παρούσα αστερόεσσα. Ναι, το βασικό concept της νέας ταινίας του Ζάλερ το έχεις ξαναδεί (ήρωας που καταλήγει στην άλλη πλευρά του Νόμου προκειμένου να σώσει την οικογένειά του), σίγουρα όμως δεν βλέπεις συχνά μια ταινία που να παραμένει τόσο διαβολεμένα πιστή στις ταιριαστές 70’s καταβολές της, διατηρώντας παράλληλα την crime αφηγηματική της ραχοκοκαλιά σύγχρονη, αφομοιώνοντας ιδανικά τα βίαια διδάγματα του exploitation, που εδώ μετουσιώνονται σε πολλαπλά ανοιγμένα κεφάλια, μικρές στιγμές σοκαριστικού gore και ενός απειλητικού Βον, όπως δεν τον έχεις ξαναδεί ποτέ.

Θυμίζοντας έντονα σε παρουσιαστικό τον νεαρό στρατιώτη τού Βίνσεντ Ντ’Ονόφριο στο «Full Metal Jacket» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ και συμπεριφορικά παραπέμποντας σε έναν απαθή ευθυτενή Kingpin (ειρωνικά, ο Ντ’Ονόφριο έχει υποδυθεί και τον κακό της Marvel στο τηλεοπτικό «Daredevil» του Netflix), ο Βον παραδίδει εδώ μια από τις καλύτερες φετινές ερμηνείες, με τον Ζάλερ να εκμεταλλεύεται επιτέλους την εκφοβιστικά πληθωρική του παρουσία, κινούμενος γύρω από αυτό ακριβώς το σωματικό ατού τού ηθοποιού. Ο χαρακτήρας τού Βον είναι ένας ξεστρατισμένος πατριώτης με λανθάνουσα ηθική, ιδιαίτερα όταν στην εξίσωση βρίσκεται η «συνάρτηση» οικογένεια, γεγονός που σεναριακά (και εδώ η υπογραφή του Ζάλερ) βρίσκει τον θεατή να στηρίζει τη δράση ενός ήρωα η τύχη τού οποίου ίσως δεν τον αφορά. Η ιδέα αυτή ενισχύεται σκηνοθετικά από τη χρήση μεσαίων πλάνων, αλλά και πολλαπλών μονοπλάνων που ακολουθούν σφιχτά την πορεία του Μπράντλεϊ προς τη φυλακή, σε όλη την «ιεροτελεστική» της έκταση, με τη συγκεκριμένη επιλογή να αποδεικνύεται πολύ εύστοχη, ιδιαίτερα από τη στιγμή που ο Ζάλερ παραμένει εντός του κελιού, κάνοντας τη ζωή τού Μπράντλεϊ (και τη δική μας) αφόρητα κλειστοφοβική. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κορεσμένη χρωματική παλέτα της ταινίας, εν μέρει λειτουργώντας ως εύφημος μνεία στο φτηνό b σινεμά του ’70, αν και η έντονη χρήση του μπλε (από το σκηνογραφικό μέχρι και τα κοστούμια), καθώς και των ξεπλυμένων αποχρώσεων του κόκκινου, ανάγεται μάλλον σε έναν ευρύτερο συμβολισμό – σχόλιο για την κατάσταση της σημερινής Αμερικής, μια ξεκάθαρη σύνδεση με τα χρώματα της σημαίας των ΗΠΑ. Συνολικά, το «Καυγάς στο Μπλοκ 99» αποτελεί ένα άριστο δείγμα του σινεμά που θέλει να κάνει ο Ζάλερ, ένα σινεμά βουτηγμένο σε μια vintage αισθητική, βίαιο και δυναμικό, με κοινό χαρακτηριστικό τις πάρα πολύ καλές ερμηνείες του καστ. Αν εξαιρέσει κανείς τη λίγο μεγάλη διάρκεια του φιλμ και κάποιες εσκεμμένες «φτήνιες» στο εικαστικό μέρος, τούτος είναι ένας «Καυγάς» στον οποίο σίγουρα θα θέλεις να μπλεχτείς.