της Κατερίνας Ανδρεάκου

Αυτή η ευρωπαϊκή συμπαραγωγή, σκηνοθετημένη από τον Αμερικανό Γουίτ Στίλμαν, βασίζεται σε μια από τις λιγότερο γνωστές ιστορίες της Τζέιν Όστεν, τη νουβέλα «Λαίδη Σούζαν», η οποία γράφτηκε την εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία της, αλλά δεν εκδόθηκε παρά σχεδόν έναν αιώνα αργότερα.

Η ομώνυμη ηρωίδα είναι μια πανέξυπνη, άκρως γοητευτική αλλά επιτήδεια και πανούργα γυναίκα, με το συναισθηματικό βάθος μιας αμοιβάδας. Χρησιμοποιεί όλους τους ανθρώπους γύρω της για να πραγματοποιήσει τα εγωκεντρικά της σχέδια, ωστόσο η ίδια δεν αναγνωρίζει στον εαυτό της αυτή την εγωπάθεια, πιστεύοντας πως απλώς κάνει το καλύτερο για την ίδια κι εκείνους τους ίδιους φουκαράδες που χρησιμοποιεί σαν πιόνια της. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά από σκάνδαλα, τον εξοστρακισμό της από μια μεγάλη μερίδα της αριστοκρατίας, τόσο στο Λονδίνο όσο και στην «εξοχή», αλλά και τον συναισθηματικό χειρισμό της ευρύτερης οικογένειάς της (από τη μεριά του μακαρίτη συζύγου της, καθώς δεν μαθαίνουμε τα της δικής της οικογένειας), η οποία την αποδέχεται με επιφύλαξη αλλά και αναπόφευκτο ενδιαφέρον.

Ο Στίλμαν τιγκάρει ευθαρσώς την ταινία του στα κλισέ των κλασικών ταινιών του είδους, απολύτως εσκεμμένα και «παιχνιδιάρικα»: το μουσικό χαλί κλασικής μουσικής δωματίου δεν εγκαταλείπει σχεδόν ποτέ την αφήγηση, οι δεύτεροι χαρακτήρες μιλούν με τον απαραίτητο στόμφο, ενώ πύργοι και επιβλητικά κτήματα της Ιρλανδίας ντουμπλάρουν αντίστοιχα αγγλικά (η ταινία αποτελεί ιρλανδική συμπαραγωγή και γυρίστηκε στην Ιρλανδία, όντας φθηνότερη από αντίστοιχες αγγλικές περιοχές). Ωστόσο, το ύφος και ο τόνος του φιλμ έχουν μια εμφανή σύγχρονη χροιά, που εντείνεται από τη σκηνοθεσία των ηθοποιών σε συνάρτηση με τον αμέριμνο, εύθυμο χαρακτήρα της ιστορίας της Όστεν. Εδώ κανείς δεν πεθαίνει από έρωτα, κανείς δεν εκφράζει βαθιά συναισθήματα και όταν κάποιος χαρακτήρας το τολμά, τότε τιμωρείται με τη χλεύη των υπολοίπων – ακόμα και της ίδιας της συγγραφέως, ή του κινηματογραφικού σκηνοθέτη.

Από αυτόν τον «ανεξάρτητο» τόνο της νουβέλας πιάνεται και ο Στίλμαν και δημιουργεί μια κομεντί με καυστικό, πνευματώδη διάλογο και χαρακτήρες τους οποίους δεν θα πάρεις μαζί σου κατά την έξοδο από το σινεμά, καθώς δεν τους γνωρίζεις / συμπαθείς αρκετά ώστε να σε συγκινήσουν βαθύτερα από τη διάρκεια της ταινίας. Ιδιαίτερα η κεντρική ηρωίδα, η Λαίδη Σούζαν, είναι ξεκάθαρα ένας χαρακτήρας που ούτε κερδίζει ούτε αποζητά την αγάπη κανενός, είτε πρόκειται για τον νεαρό εραστή της, τη γλυκιά, συνετή της κόρη, τα καλοπροαίρετα μέλη της εξ αγχιστείας οικογένειάς της ή τον ίδιο τον θεατή. Κι αυτό, όσο αξιοσημείωτο και να είναι, αποτελεί ένα κάποιο εμπόδιο για την ανάπτυξη της ιστορίας, η αδυναμία του κοινού να επιθυμεί να συμπάσχει με τον βασικό χαρακτήρα του έργου που παρακολουθεί.

Η Μπέκινσεϊλ εδώ βρίσκει τον καλύτερο και πιο ιδανικό ρόλο της καριέρας της, πείθοντας απόλυτα στον ρόλο της Λαίδης Σούζαν, αν όμως δεν είστε fans της ηθοποιού (όπως η υπογράφουσα), και παρά το όλο ευχάριστο και πνευματώδες κλίμα της ταινίας, η συναισθηματική αδιαφορία της περσόνας, η στυγνή εκμετάλλευση του κύκλου της και η ακατάπαυστη πολυλογία της με αυτή την posh αγγλική προφορά, ενδεχομένως να σας φέρει στα όρια του ν’ αρχίσετε να… πετάτε αντικείμενα προς την οθόνη, μόνο και μόνο για να την κάνετε να σταματήσει! Οι δεύτεροι, πιο κωμικοί χαρακτήρες και οι καρατερίστες ηθοποιοί που τους υποδύονται, είναι το απαραίτητο «καρύκευμα» σε αυτή την απολαυστική συνταγή εύθυμης ταινίας εποχής, έστω κι αν η Αμερικανίδα Κλόι Σεβινί (πολυετής η πείρα της δίπλα στον Στίλμαν) μοιάζει κατά καιρούς κυριολεκτικά εκτός τόπου και χρόνου ως η καλύτερη φίλη και «συνεργός» της Λαίδης Σούζαν… στην Αγγλία του 18ου αιώνα!

Πέρα από τους γρήγορους, μοντέρνας υφής διαλόγους και τις πλειοψηφικά καλές ερμηνείες, ο Στίλμαν απροσδόκητα χάνει τους ρυθμούς της αφηγηματικής ροής της ταινίας του, η οποία καταλήγει αναπάντεχα άνευρη και μονότονη. Αν και το θεμελιώδες πρόβλημα είναι, εν τέλει, η ίδια η πηγή. Υπάρχει λόγος που το «Λαίδη Σούζαν» της Όστεν δεν αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα πεζά της, και δεν φταίει το γεγονός της καθυστερημένης έκδοσής του. Πολύ απλά, δεν είναι από τα καλύτερα έργα της και, παρά τους έξυπνους διαλόγους και τον κυνισμό που μοιάζει πολύ πιο μπροστά από την εποχή γραφής του, αποτελεί μια μέτρια ιστορία για χαρακτήρες που, τελικά, δεν σε αφορούν και δεν σε πολυνοιάζει τι θα τους συμβεί. Κι αυτό είναι μάλλον ακατόρθωτο να το αλλάξεις σε μια μέσου βεληνεκούς κινηματογραφική μεταφορά.