FreeCinema

Follow us

ΒΑΪΑΝΑ (2016)

(MOANA)

  • ΕΙΔΟΣ: Animation
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ρον Κλέμεντς, Τζον Μάσκερ
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 107'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: FEELGOOD

Στην αρχαία Πολυνησία, η 14χρονη κόρη του αρχηγού μιας περήφανης φυλής ξεκινά μόνη της το παράτολμο ταξίδι στον ωκεανό για να βρει τον ημίθεο Μάουι και να τον πείσει να αναστρέψει την κατάρα που αποδεκατίζει τα νησιά τους. Ο φαντασμένος Μάουι, όμως, δεν είναι και πολύ συνεργάσιμος…

Το σκηνοθετικό και συγγραφικό δίδυμο των ντισνεϊκών βετεράνων Ρον Κλέμεντς και Τζον Μάσκερ («Η Μικρή Γοργόνα», «Ηρακλής»), στάθηκε αντάξιο των πρόσφατων προσδοκιών στο Χόλιγουντ (και όχι μόνο, φυσικά) για άνοιγμα προς τη διαφορετικότητα και την πολυ-πολιτισμικότητα, και μελέτησε διεξοδικά την ιστορία, τους θρύλους και τις παραδοσιακές αφηγήσεις της Πολυνησίας, με αποτέλεσμα να παραδίδει στο παγκόσμιο κοινό μια σεβάσμια εκδοχή ενός εξ αυτών, του ημίθεου Μάουι και της ξαφνικής, ανεξήγητης εξαφάνισης της παράδοσης των μεγάλων θαλασσοπόρων του Ειρηνικού Ωκεανού, που ταξίδευαν και ανακάλυπταν τα νησιά της Ωκεανίας τρεις χιλιάδες χρόνια πριν. Μόνο που, στο επίκεντρο της ιστορίας τους, οι Κλέμεντς και Μάσκερ βάζουν μια ντισνεϊκή πριγκίπισσα… αλλιώτικη από όλες τις προηγούμενες.

Η Βαϊάνα είναι 14 ετών και από μωρό ένιωθε το φυσικό κάλεσμα του ωκεανού, όμως ο αρχηγός της φυλής και πατέρας της, πρώην θαλασσοπόρος, αρνείται κατηγορηματικά να την αφήσει να ταξιδέψει, αλλά και να ηγηθεί ο ίδιος ενός ταξιδιού παραέξω, την ώρα που οι σοδειές και τα ψάρια κοντά στο νησί τους αρχίζουν να λιγοστεύουν επικίνδυνα. Όταν γίνεται πια προφανές πως αιτία για την επικείμενη ολοκληρωτική οικολογική καταστροφή είναι η κατάρα που έριξε η ηφαιστειακή θεά Τεφίτη, όταν ο Μάουι της έκλεψε την καρδιά για να βοηθήσει καλοπροαίρετα τους πιστούς του, η Βαϊάνα αποφασίζει πως είναι στη μοίρα της να ταξιδέψει πέραν των θανάσιμων κινδύνων του ωκεανού (που, όμως, συχνά λειτουργεί και ως προστάτης της), να βρει τον Μάουι και να τον πείσει να επιστρέψει την καρδιά στην οργισμένη Τεφίτη ώστε να αντιστραφεί η κατάρα. Η νεαρή Βαϊάνα, όμως, θα χρειαστεί πολύ μεγάλη πειθώ και αποφασιστικότητα να… ξεκουβαλήσει τον Μάουι, που έχει περάσει μια χιλιετία μακαρίως απομονωμένος πιστεύοντας πως μόνο καλό έχει προσφέρει στους ανθρώπους, να παραδεχτεί το λάθος του και να κάνει τη σωστή κίνηση.

Η Βαϊάνα είναι μυθοπλαστικός χαρακτήρας που μπορεί να ταιριάζει στο γενικότερο πλαίσιο της μακράς ιστορίας πριγκιπισσών της εταιρείας που τη δημιούργησε, όμως αποτελεί σύμβολο μιας νέας εποχής. «Αν φοράς φόρεμα κι έχεις κι ένα ζωάκι ως sidekick, τότε μάλλον είσαι πριγκίπισσα», της λέει σαρκαστικά και σχεδόν κλείνοντας ευθαρσώς το μάτι στον θεατή ο Μάουι, αλλά η 14χρονη ηρωίδα απέχει πολύ από τα γνώριμα στερεότυπα: παρότι ο Μάουι είναι ημίθεος, γιγαντιαίων διαστάσεων και με δυνάμεις που τον κάνουν σχεδόν άτρωτο, η Βαϊάνα είναι εκείνη που υποκινεί τα πάντα, που δεν παραιτείται ποτέ, που δεν φοβάται (τόσο πολύ) να αντικρύσει τον θάνατο, στην προσπάθεια να σώσει τον λαό της ως μελλοντική αρχηγός. Καμία νύξη για ρομάντζο με κανέναν πρίγκιπα (ο κάτι χιλιάδων χρόνων ημίθεος, παρότι νεανίζων σε εμφάνιση, συμπεριφέρεται πάντα σαν μεγάλος αδελφός) και, σημαντικότερα, καμία ανάγκη για έναν «ιππότη» που θα σώσει, ή έστω θα βοηθήσει, την κατάσταση. Κάπως έτσι ήταν και η άλλη δυναμική πριγκίπισσα, η Μέριντα, στο «Brave» του 2012, κι ασφαλώς η Disney είχε «ξαναεπισκεφθεί» την Πολυνησία στο – αρκετά πιο παιδικό – «Lilo & Stitch» το 2002, όμως το γενικότερο σύνολο αυτής της φετινής δουλειάς του studio είναι σαφώς πιο δυναμικό και πιο αποτελεσματικό στο (ναι, κλασικά) «μήνυμα» που θέλει να περάσει. Κι αυτό δεν είναι τόσο μια ακόμη «girl power» ταμπέλα, όσο μια μεστή ιστορία βασισμένη σε αρχαίους μύθους και παραδοσιακές ιστορίες που βάζει συμβολικά, αλλά και επιμελώς αποφασιστικά, στο επίκεντρό της ένα δυναμικό κορίτσι το οποίο σπάει τα στερεοτυπικά καλούπια που εταιρείες σαν την ίδια τη Disney βοήθησαν να δημιουργηθούν ανά τα χρόνια. Την ίδια στιγμή, η ιστορία δράττεται της ευκαιρίας να περάσει αξιοπρεπώς κι ένα ακόμα «μήνυμα» στους νεαρούς – και όχι μόνο – θεατές της, περί οικολογίας και σεβασμού του περιβάλλοντος, καθώς η ανθρώπινη (ή, στην προκειμένη περίπτωση, ημίθεη) αλαζονεία καταστρέφει το περιβάλλον και η Μητέρα Φύση (θεά Τεφίτη συμβολικά εδώ) εκδικείται και καταστρέφει την ώρα της ίδιας τής… αυτοκαταστροφής της.

Σαφώς υπάρχουν και τα προβληματάκια. Καταρχήν, το μπέρδεμα με το όνομα της ηρωίδας: στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες, η ταινία βγαίνει ως «Moana», το οποίο ήταν και η αρχική – και μοναδική – πρόθεση των δημιουργών και του studio, καθώς το όνομα σημαίνει «Ωκεανός» στο λεξιλόγιο των Μαορί. Το copyright μιας ευρωπαϊκής εταιρείας καλλυντικών (και στην περίπτωση της Ιταλίας σίγουρα λόγω πιθανών συνειρμών με το όνομα της Ιταλίδας… πορνοστάρ, Μοάνα Πότσι), όμως, ανάγκασε την Disney να εφεύρει το εναλλακτικό όνομα / τίτλο «Βαϊάνα», που επίσης σχετίζεται ετυμολογικά με το νερό στη γλώσσα των Μαορί. Εκτός αυτού, η αφηγηματική δομή δεν ξεκολλά ποτέ από τη σταθερή ντισνεϊκή μανιέρα (αν ήταν μια ακόμα συνεργασία με την πιο δημιουργική Pixar, ίσως και να μιλούσαμε για άλλο ένα αριστούργημα τώρα), η μουσική και τα τραγούδια του Λιν-Μανουέλ Μιράντα, του πιο «καυτού» ονόματος της χρονιάς στα θεατρικά τουλάχιστον δρώμενα, που με το θριαμβευτικό του «Hamilton» σαρώνει βραβεία και ταμεία, δεν απογειώνεται ιδιαίτερα ποτέ και δεν έχει ένα hit της τάξεως του «Let it Go», και τα δυο ζωάκια – sidekicks, το γουρουνάκι και ο τρελοκόκορας, μάλλον αποδυναμώνουν τη δυναμική πλοκή με έναν ανούσιο παλιμπαιδισμό. Ωστόσο, το animation είναι πρώτης τάξεως, με έναν συνδυασμό CGI και ζωγραφισμένου στο χέρι (τα tattoo του Μάουι που έχουν και… δικές τους σεκάνς είναι όλα χειροποίητα, περισσότερο σαν φόρος τιμής στον άλλο ημίθεο που έκαναν ταινία, τον «Ηρακλή»), και υπάρχουν διάσπαρτα αρκετά έξυπνα κρυμμένα σύμβολα παλαιότερων ταινιών της Disney, ώστε να απασχολήσουν τους λάτρεις για πολύν καιρό.

Η 56η ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney, χωρίς να θριαμβεύει ως παράδειγμα αφηγηματικής πρωτοτυπίας, αποτελεί μια από τις πιο έξυπνες και ώριμες συνεισφορές της στη μακρά ιστορίας της εταιρείας παιδικο-εφηβικών κινηματογραφικών ονείρων.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Κλασική Disney, αλλά με μια απολαυστική διαφορετικότητα. Βλέπεται ευχάριστα και με αρκετό ενδιαφέρον από την πλειοψηφία των ενηλίκων (εκτός, πια, κι αν αρνείστε να παρακολουθήσετε animation γενικώς, οπότε και σας… γιουχάρουμε απαξιωτικά!), και αποτελεί ιδανική επιλογή κυρίως για την προεφηβική ηλικία.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.