FreeCinema

Follow us

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΠΑΜΠΕΤ (1987)

(BABETTES GÆSTEBUD)

  • ΕΙΔΟΣ: Δραματική Κομεντί
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γκάμπριελ Άξελ
  • ΚΑΣΤ: Στεφάν Οντράν, Μποντίλ Κίερ, Μπιργκίτε Φεντερσπίελ, Γιαρλ Κούλε, Μπίμπι Άντερσον
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 102'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: BIBLIOTHEQUE

Σε ένα απομονωμένο δανέζικο χωριό του 19ου αιώνα, δυο γεροντοκόρες αδελφές φιλοξενούν μια μυστηριώδη Γαλλίδα πρόσφυγα που δέχεται να γίνει η υπηρέτριά τους. Χρόνια αργότερα, και αφού κερδίζει το λαχείο, η Μπαμπέτ αποφασίζει να οργανώσει ένα τεράστιο γεύμα για να τις ευχαριστήσει.

Το 1988, ο 70χρονος και μέχρι τότε μάλλον «διεκπεραιωτικός» Δανός σκηνοθέτης Γκάμπριελ Άξελ πήρε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για αυτή τη μικρή, μετριόφρονα ιστορία μιας εξαίρετης Παριζιάνας chef που έγινε πρόσφυγας σε μια απόμακρη περιοχή της Δανίας, δραπετεύοντας από τον γαλλοπρωσικό πόλεμο. Βασισμένη στο διήγημα του Ίσαακ Ντίνεσεν (ψευδώνυμο της Κάρεν Μπλίξεν, συγγραφέως του «Πέρα από την Αφρική»), αυτή η δανο-γαλλική συμπαραγωγή θα κυριαρχεί πάντα στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες με θέμα το φαγητό, όμως τούτη η ταμπέλα την αδικεί, καθώς έχει να προσφέρει πολλά παραπάνω από την πλέον θρυλική κλιμακτήρια σεκάνς του λουκούλειου δείπνου.

Η ασκητική, σχεδόν σπαρτιάτικη ζωή της προτεσταντικής κοινότητας στην οποία η Γαλλίδα Μπαμπέτ ζητά καταφύγιο αντανακλάται στη μινιμαλιστικά εξαίσια φωτογραφία του Χένινγκ Κρίστιανσεν, ο οποίος χρησιμοποιεί το φυσικό φως τού σχεδόν απόκοσμου τοπίου σε συνδυασμό με τα γήινα χρώματά του, ώστε να δημιουργήσει το σκηνικό ενός εκκεντρικού μικρόκοσμου που κυριαρχείται από τις δυο αδελφές, κόρες ενός αυστηρού ιερέα, ο οποίος στα νιάτα τους τις αποκόβει από κάθε ελπίδα καριέρας και παντρειάς, απορρίπτοντας τα ταλέντα τους αλλά και τους άνδρες που θα μπορούσαν να τις έχουν οδηγήσει στην ευτυχία. Χρόνια μετά, και με τον πατέρα τους πλέον νεκρό, οι δυο γεροντοκόρες έχουν πάρει τη θέση του, επιβάλλοντας τον αυστηρό, απαθή τρόπο ζωής τους στη μικρή τους – σε συντριπτική πλειοψηφία ηλικιωμένη, πια – κοινωνία, όπου η συναισθηματική πειθαρχία και η άψυχη καθημερινή γκρίνια σκοτώνουν κάθε μορφής γήινη απόλαυση.

Τόσο το απόξενο σκανδιναβικό τοπίο όσο και οι αφηγηματικοί ρυθμοί και το ύφος (ειδικά του πρώτου μέρους) της ταινίας φέρνουν αναπόφευκτα στον νου τον όρο «bergmanesque», τη μελαγχολική, υπαρξιακή αποξένωση των ηρώων κυρίως της τελευταίας κινηματογραφικής περιόδου του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, όμως η παρουσία τού «ξένου σώματος», της Γαλλίδας Μπαμπέτ, κάνει τη μεγάλη ανατροπή. Στον ομώνυμο ρόλο η Στεφάν Οντράν, πρώην σύζυγος και μούσα του Κλοντ Σαμπρόλ, κουβαλά και προσφέρει υπέροχα το μυστήριο της «εξωγήινης», της αινιγματικής αλλοδαπής με το ανεξομολόγητο παρελθόν και τη μεγάλη καρδιά που σφύζει από ευγνωμοσύνη προς τις δύο ηλικιωμένες αδελφές, οι οποίες την αποδέχτηκαν στο σπίτι τους έστω και ως εργαζόμενη υπηρέτρια και μαγείρισσα.

Όταν η Μπαμπέτ κερδίζει μια μικρή περιουσία στο λαχείο, η απάντηση στο τι θα κάνει με τα κέρδη είναι μόνο μία: το μεγαλύτερο και πιο πολυτελές γεύμα που μπορεί να σκεφτεί, το μεγάλο «ευχαριστώ» για τη γενναιοδωρία τους. Και αυτό το δεύτερο και τελευταίο μέρος της ιστορίας είναι που θα μείνει αλησμόνητο: η προετοιμασία τού σχεδόν ονειρικού γεύματος, με τα καλύτερα και πιο εξωτικά προϊόντα, οι γευστικοί συνδυασμοί και η τέλεια εκτέλεση των συνταγών, καθώς η ταυτότητα της Μπαμπέτ, αναδύεται μέσα από το ντελικάτο, πάντα καλοπροαίρετο χαμόγελο και το σεβάσμια κρυμμένο (από σεβασμό προς τη νέα της κοινότητα) joie de vivre του παρελθόντος. Η σεκάνς του ίδιου του δείπνου καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρο το τελευταίο μέρος της ταινίας, με το ηδονιστικό γεύμα να μεταμορφώνει σιγά-σιγά τους συναισθηματικά καταπιεσμένους καλεσμένους. Κάθε κουταλιά και μια προσωπική αποκάλυψη, κάθε μπουκιά και μια αναλαμπή, η ακατανίκητη αίσθηση της ειλικρινούς χαράς και απόλαυσης σε εναλλαγή με την ξαφνική συνειδητοποίηση της μελαγχολίας για όλα αυτά τα χαμένα χρόνια, τις χαμένες ευκαιρίες για ευτυχία, για ζωή. Και η ίδια η Μπαμπέτ, στην καλύτερη στιγμή της καριέρας της, προσφέρει απλόχερα, γενναιόδωρα, την ίδια την ψυχή της σε κάθε πιάτο, η προσωπική της «θυσία» (θα έλεγε κανείς μεταφορική αλλά και κυριολεκτική) για τη μικρή, αυστηρή, εκκεντρική κοινωνία που την δέχτηκε όταν βρέθηκε στη χειρότερη περίοδο της ζωής της.

Πέρα από τη σκηνή του γεύματος και την ευαίσθητη, καλοσυνάτη και γοητευτική παρουσία της Οντράν, ο μεγάλος θρίαμβος του Άξελ είναι ο ιδανικά ισορροπημένος συνδυασμός μελαγχολίας και ανθρώπινου δράματος με ένα εκκεντρικά απολαυστικό και συχνά «άτακτο» χιούμορ που διαπερνά εξαιρετικά την αφήγηση, κυρίως μέσα από τους ηλικιωμένους κατοίκους του χωριού (οι σκηνές όπου τσακώνονται γύρω από το τραπέζι για τα οικογενειακά τους και για διαφωνίες που κρατούν επί δεκαετίες είναι αναπάντεχα αστείες), ενώ το γλυκόπικρο φινάλε θα αφήσει ελάχιστους «άκαρδους» ασυγκίνητους. Ναι, «Η Γιορτή της Μπαμπέτ» είναι πολύ περισσότερο από μια σπουδαία ταινία με θέμα το φαγητό. Είναι μια σπουδαία ταινία.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Αν δεν είσαι fan της «σχολής» του Μπέργκμαν και του σκανδιναβικού σινεμά, μάλλον θα τη βρεις αργόσυρτη και «ηλικιωμένη». Για τους υπόλοιπους, πρόκειται για μια ταινία που παίρνει τον χρόνο της ώστε να περάσει διακριτικά τα μηνύματά της, προσφέροντας μια πληθώρα συναισθημάτων στην πορεία. Και, ναι, η σκηνή με το δείπνο είναι άχαστη στιγμή κινηματογραφικής ανθολογίας! Είχε προβληθεί ξανά σε ψηφιακή επανέκδοση στις 21 Ιουλίου του 2016 και δοκιμάζεται εκ νέου σήμερα, το 2022. Σαν επιστροφή αγαπημένου πιάτου σε menu που νοσταλγήσαμε, είναι πάντα ένα καλοδεχούμενο έργο.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.