της Βικτωρίας Μιχαήλ

… και η μεγαλύτερη ασέλγεια στη μνήμη σου δεν διαπράττεται από την ίδια την ταινία τούτη, αλλά από την επίμονα λανθασμένη μεταφορά του ονόματός σου στους υπότιτλους (που αλλιώς ακούγεται, πάνω από τριάντα φορές, και αλλιώς γράφεται). Και διατυπώνω το ρητορικό ερώτημα: πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν ώστε σ’ αυτή τη γ@μημένη χώρα οι πιο-καθ’ ύλην-αρμοδιότεροι- δε-γίνεται, στην προκειμένη περίπτωση όποιος έκανε τη μετάφραση (αλλά και πολλοί ντόπιοι sportscasters), να μάθουν να προφέρουν «Τζο» κι όχι «Τζόε» – π.χ. Λούις, ο θρύλος της πυγμαχίας · «Κόμπι» κι όχι «Κόμπε» – π.χ. Μπράιαντ, ο θρύλος του basket · «Τζέσι» κι όχι «Τζέσε» – π.χ. Όουενς, ο θρύλος των couloir, που απαθανατίζεται (που λέει ο λόγος) και κινηματογραφικά αυτοδύναμα μετά από μια τηλεταινία του 1984 κι ένα πέρασμα στο «Αλύγιστος», πλαισιώνοντας με τη δική του προτομή εκείνη του «Ali» στο φτωχό ακόμα σινεπάνθεον των έγχρωμων κολοσσών του αθλητισμού.

Το στραβοπάτημα, της γαλλογερμανοκαναδικής παραγωγής πλέον κι όχι των Ελλήνων εισαγωγέων της, είναι πως κρυφίως χρησιμοποιεί αναβολικά (του είδους που έχουμε συνηθίσει να αναπτερώνει τα actual πεπραγμένα με στόχο την εκτίναξη της ορμής της προσωπογραφίας μιας «μορφής») αλλά καμώνεται ότι είναι τουλάχιστον καθαρή στο εγχείρημά της να ανέβει στο βάθρο ως το «Selma». Το test, το δικό μας κι όχι τής WADA, δείχνει ότι αποτυγχάνει. Η εκκίνηση γίνεται απ’ την χάρη σε υποτροφία πρόκληση της εκπαίδευσης για τον φτεροπόδαρο Όουενς, πρώτο στην ταπεινή οικογένειά του που φοιτά στο κολέγιο, όπου και θα διαπλαστεί από τον μέντορα (που θα του αλλάξει, όταν χρειαστεί, τα μυαλά και τελικά τη ζωή) αλλά και θα πρωτοσκοντάψει φιλμικά στο σκάμμα του φυλετικού διαχωρισμού. Η κοροϊδευτική συμπεριφορά εις βάρος της «μαϊμούς» από συμφοιτητές ντουλάπες τού football γίνεται η αφορμή για το πρώτο ένεκα ντοπαρίσματος αφύσικο τίναγμα των μυών τού… προσώπου της ταινίας που, σε μια μόστρα τεχνικής καθοδήγησης (πώς να μπλοκάρει ο sprinter τον εξωτερικό θόρυβο ενώ αγωνίζεται) καθ’ όλα ασύμπτωτη με τις τότε απολύτως πρωτεϊκές κατακτήσεις τού κλάδου, αποδεικνύεται ότι είναι, εξίσου με τον εβένινο Ερμή τού Οχάιο, ο Τζέισον Σουντέικις, αρχικά ευχάριστη έκπληξη αλλά με τα ερμηνευτικά διαπιστευτήριά του εκνευριστικώς όλο και πιο παρόντα, ως ο προπονητής Λάρι Σνάιντερ.

Προτού ο κωμικός διαγκωνιστεί με (και γρήγορα, με σχεδόν SNL τακτικές, βγάλει εκτός κούρσας) τον ρόλο του, το πορτρέτο δρασκελίζει τον έναν μετά τον άλλον εντός και εκτός σταδίου (με περισσότερο και λιγότερο ενδιαφέρον για την κερκίδα μας, αντίστοιχα) τους απαραίτητους «σταθμούς» τού συγκεκριμένου timeline τού Όουενς. Τα 4 χρυσά με 3 παγκόσμια ρεκόρ μέσα σε 1 ώρα και όντας σε φάση αποθεραπείας από τραυματισμό, το ξελόγιασμά του από μια hottie και η συγγνώμη στην πρώτη του αγάπη που θα γίνει η γυναίκα της ζωής του, η ήττα του κατόπιν πικαρίσματος από τον bro Πίκοκ, η πρόκρισή του στο Βερολίνο ως αστεριού της ομάδας των ΗΠΑ, το πλεύρισμά του από τη νέγρικη NAACP για μποϊκοτάζ της διοργάνωσης στη χώρα του Χίτλερ το ’36.

Ενώ αυτή ακριβώς η ίντριγκα γίνεται ο βατήρας τόσο του colored debate (πρέπει να στρατεύεται ο αθλητής σ’ έναν σκοπό διαφορετικό του μεταλλίου, ακόμη και αυτό μπορεί να σημάνει μια νίκη για τη «φυλή» του;) στο επίκεντρο της ιδεολογικής διοργάνωσης της ταινίας όσο και της κουτσο-υποπλοκής τού «σπασίματος» με τον αποκλεισμένο από τα κεφάλια της εθνικής αποστολής άσημο coach, ο σεναριακός αφέτης δίνει το σήμα για την κούρσα της δεύτερης, επίσης ασταθώς στο συνθετικό tartan μιας big picture και των πραγματικών περιστατικών, μυθοπλασίας – δρομέα (την αμοιβαίων παραχωρήσεων και οφελών πολιτική διελκυστίνδα) με επικεφαλής τον Ζακ Ρογκ της περιόδου Έιβερι Μπράντιτζ, τον φριτς υπουργό Προπαγάνδας Γκέμπελς και, αφής στιγμής η έδρα της δράσης μεταφερθεί στην πρωτεύουσα της Γερμανίας, τη σκηνοθέτρια Λένι Ρίφενσταλ, εντεταλμένη να καταγράψει έναν αθλητικό θρίαμβο των Αρίων αλλά ανυποχώρητα χωρίς παρωπίδες, εκτός απ’ τις δικές της καλλιτεχνικές επιδιώξεις.

Πέραν του ότι έτσι παραδίδει επιεικώς αμφιλεγόμενα πιο καθαρή για τους ανίδεους την υστεροφημία της στιγματισμένης (αν δεν ξέρεις γιατί, βρίσκεσαι σε λάθος ιστότοπο) auteur, το… τρέξιμο του σχετικού πολέμου εντυπώσεων στα θεωρεία τού Olympiastadion (παραπάνω από αποτελεσματική η μείξη του φυσικού ντεκόρ και του CGI) φαντάζει περισσότερο ως σε δεύτερο επίπεδο κόλαφος των σύγχρονων σκανδάλων της IAAF και με ροκάνα τηλεορασίλας εικοτολογία των τότε ντεσού τής ανά τετραετία κορυφαίας φλόγας τού ευ αγωνίζεσθαι. Τη φλόγα πάλι τού φιλμ, με μέτριες επιδόσεις, κρατάει αναμμένος ο αντίποδας του Ράιχ Καρλ Λονγκ, θιασώτης της ευγενούς άμιλλας Τεύτων αντίζηλος τού Όουενς στο μήκος, προτού ο πήχης τής κατά της μισαλλοδοξίας αιχμής ανέβει λίγο με αίφνης εξ Αμερικής εβραϊκά θύματα του διπλωματικού αλισβερισιού πίσω από τους αγώνες. Αλλά αφού το πραγματικό «άκυρο» έχει καταλογιστεί σε μια σεκάνς δρομαίου μπουζουριάσματος ανεπιθυμήτων της σβάστικας σε καμιόνι με μάρτυρα – τι έκπληξη! – τον Γιάνκη προπονηταρά.

Χαλαρώνουν τους εδώ μυς, εντωμεταξύ, και δύο μουσικά ιντερλούδια jitterbug & blues και… πού είναι ο Όουενς μέσα σ’ όλ’ αυτά; Έλα μου, ντε! Ο άνθρωπος απλώς εμφανίζεται στην αφετηρία, έρχεται παντού πρώτος (γιατί ο πιστός σ’ έναν κλασικό αθλητισμό της αφήγησης Χόπκινς, που τουλάχιστον προσέχει τη φόρμα και το χρονόμετρο, δεν ενδιαφέρεται να δημιουργήσει στιλ και συνάμα σασπένς α λα «Δρόμοι της Φωτιάς», εξόν μιας σκυταλοδρομίας που… τερματίζει τον θρίαμβο τού ανδρός) και έτερον ουδέν. Πέραν του διλήμματος που του έθεσαν τα «αδέλφια» και του ότι ξενοπήδηξε για λίγο, τι έλεγε η ψυχάρα του; Στο κόψιμο του νήματος, όταν τον φασισμό της Deutschland über alles (όπου, όμως, οι κοιτώνες ήταν κοινοί για όλα τα «δέρματα») διαδεχθεί ξανά για τον champ το segregation τής πάτριας Αμερικής (όπου υποχρεώνεται να εισέλθει από την είσοδο προσωπικού ξενοδοχείου σε δείπνο προς… τιμήν του), θα γίνει η αφή λιγάκι. Το ντοκιμαντερίστικο photo finish μετά επικαίρων και info για το μετέπειτα τού κορυφαίου jock, δε, τεστάρει τις συσπάσεις των δακρυγόνων σου ακόμη πειστικότερα. Λίγο ντροπή για την ταινία (που τόση ώρα έβλεπε την πλάτη του) δεν είναι;