του Ηλία Φραγκούλη

Εντάξει, δεν είναι ο καλύτερος Μποντ που είδαμε μέχρι σήμερα με τον Ντάνιελ Κρεγκ στον ομώνυμο ρόλο. Αλλά, διάβολε, επί 148 λεπτά είσαι εντελώς καρφωμένος στη μεγάλη οθόνη, τινάζεσαι από το κάθισμά σου σε κάθε σκηνή καταδίωξης και χαίρεσαι τη φαντασμαγορία στην κινηματογράφηση αυτής της 24ης φιλμικής περιπέτειας του πράκτορα 007… σα να μην πέρασε μια μέρα από την εμφάνιση του «Dr. No» (1962) στο σινεμά!

Πάμε αμέσως στο… «ζουμί». Ο Σαμ Μέντες καταλαβαίνει εδώ καλύτερα το είδος της ταινίας που γυρίζει, δείχνει σαφώς πιο έμπειρος στους τομείς δράσης και στιλ, δεν επιχειρεί να ανανεώσει το franchise με τόλμη (όπως έκανε με το «Skyfall») αλλά να γυρίσει τη ματιά του προς το παρελθόν του κινηματογραφικού μύθου, να το «παίξει» λίγο πιο old-school και να «γλεντήσει» και τους πιο πωρωμένους fans με συνδέσμους σε ονόματα, φιγούρες, καταστάσεις και σκηνές ολόκληρες από τη φιλμογραφία του 007. Η σωστή λέξη είναι «επιδέξιος», αλλά ο ορισμός αυτού που εννοώ είναι η αγγλική: ο Μέντες εδώ είναι «slick». Υπάρχει μια μαγκιά (στο θέαμα) που υπερτερεί των αδυναμιών (στην ιστορία). Δεν έχει μάθει, όμως, ώστε να διορθώσει το μεγάλο λάθος του «Skyfall»: η προ των τίτλων, αρχική σεκάνς είναι μάλλον η καλύτερη του φιλμ (ξανά!). Ένα εντυπωσιακό tracking shot (που κρύβει αρκετά πετυχημένα τα cuts του…) στο Μεξικό, μέσα από τη γιορτή της Μέρας των Νεκρών (ένα πρώτο κλείσιμο του ματιού προς το «Live and Let Die»), καταλήγει σε… κατεδαφίσεις κτηρίων και αεροπλανικά tricks με ελικόπτερο και άγριο μπουνίδι (που αψηφά τη βαρύτητα), για να στήσουν μια εξαιρετική εισαγωγή, η οποία αποτελεί συνήθως το μεγαλύτερο άγχος για σκηνοθέτη που γυρίζει ταινία του Μποντ. Ο στόχος, λοιπόν, επιτεύχθηκε και… ξεπέρασε ακόμη και την αντίστοιχη σκηνή της Ιστανμπούλ από το 2012.

Το ζητούμενο στην ιστορία του «Spectre» δεν είναι ένα μεγαλεπήβολο σατανικό σχέδιο ενός βαθύπλουτου ψυχοπαθούς που απαιτεί σχεδιασμό, απόπειρα sabotage και «παρασκηνιακή» παρείσφρηση του Τζέιμς Μποντ σε ένα πελώριο set όπως αυτά που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε από τα Pinewood Studios στο παρελθόν. Το μυστικό της πλοκής εδώ συνδέεται με την παιδική ηλικία του Μποντ (ως συνέχεια του «Skyfall»), θα λυθεί όταν συναντήσουμε τον κακό ήρωα του φιλμ, ο οποίος σκοπεύει να… εγκληματήσει κατά της ανθρωπότητας με σαφώς πιο αναίμακτο και τεχνολογικό τρόπο, έτσι ώστε να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερες εξουσίες στον κόσμο (ως ψυχοπαθής, πάντα!). Οι σύνδεσμοι με ονόματα από την παρελθούσα μυθολογία του Μποντ επιτρέπουν trivia «σπαζοκεφαλιές» για τους οπαδούς τής σειράς, αλλά σε κάποιο σημείο η πλοκή γεννά, πια, αναφορές σε τόσο συγκεκριμένα και παλιά πράγματα (να ονοματίσω τη… γατούλα;) που προκαλούν… σύγχυση στον χωροχρόνο! Κάποιοι παραδοσιακοί fans θα «στραβώσουν», άλλοι θα χαμογελάσουν με ικανοποίηση.

Δύο ακόμη στοιχεία που μαρτυρούν το… «πισωγύρισμα» του Μέντες. Ο Μποντ δεν ματώνει (τόσο όσο την προηγούμενη φορά), ούτε γεμίζει μώλωπες ή εμφανείς πληγές, ακόμη κι αν έχει φάει το ξύλο της χρονιάς, διαλύοντας ένα ολόκληρο βαγόνι τρένου, στην… οργασμικά απολαυστική σκηνή με τον Ντέιβ Μπαουτίστα που «φωνάζει» Σαγώνας και «The Spy Who Loved Me» (1977) με ολίγη από Ρόμπερτ Σο και «From Russia with Love» (1963). Αντιθέτως, όπως μας δίδαξαν ο Σον Κόνερι (στο πιο αρρενωπά brutal του) και ο Ρότζερ Μουρ (στο πιο camp του), κυρίως, μετά τον σαματά ακολουθεί… σεξάκι! Και εδώ μπαίνει και ο παράγοντας θηλυκό, με έμφαση στο πιο μοιραίο του, που λέει πως ο Μποντ είναι καταδικασμένος να μένει μόνος (βλέπε «On Her Majesty’s Secret Service», βέβαια), όσο κι αν επιθυμεί να γκομενίζει. Μιλώντας για παλαιομοδίτικο, δε, η – ελαφρώς «σπασμένη» στην ωριμότητά της – Μόνικα Μπελούτσι θα μπορούσε να είναι η μόνιμη σύντροφός του για… παθιασμένο σεξ στα -ήντα, μετά την «απόσυρση» του πράκτορα. Αντ’ αυτού, και επειδή ο 007 δεν πρόκειται να βγει ποτέ σε σύνταξη, οι παραγωγοί φέρνουν δίπλα του τη Λεά Σεντού, η οποία δεν είναι μονάχα επιθυμητή στο μάτι αλλά το κατέχει και υποκριτικώς, διατηρώντας τη θηλυκότητα και το drama σε σωστή αναλογία με το αγκαζάρισμα του τσαμπουκά (στην παραγγελία μιας «βρώμικης» vodka martini!).

Για τον Κρίστοφ Βαλτς τα έχουν πει μερικά Όσκαρ δεύτερου ανδρικού ρόλου, ήδη. Ο τύπος έχει γεννηθεί για να παίζει το «αρρωστάκι», που εδώ ερμηνεύεται ψυχαναλυτικά με ελαφριά αφέλεια, ενώ ο ηθοποιός δεν καταφεύγει σε καρικατουρίστικες λύσεις, όσο κι αν θα ονειρευόμασταν να έχει έστω μια απόλυτα over the top στιγμή έκρηξης. Ατού και ο κακός στο «Spectre», λοιπόν. Τώρα, περί καταγωγής… ας πλακωθούν μεταξύ τους οι super fans.

Μια ωραία σεναριακή «ανατροπή» τού φιλμ που το κάνει να μοιάζει τόσο επίκαιρο είναι το πολιτικό σχόλιο πίσω από τη λειτουργία της οργάνωσης SPECTRE, η οποία παρουσιάζεται σαν μασονική, σκοτεινή δύναμη με πλοκάμια που συνδέουν την άρχουσα τάξη, τον επιχειρηματικό κόσμο (αρκετές οι αναφορές στη φαρμακοβιομηχανία στη σκηνή της μυστικής συνάντησης) και την πολιτική εξουσία με μια «νέα τάξη πραγμάτων» που δεν σέβεται ούτε τη Δημοκρατία (ο Μ θα πάρει το μάθημά του σε σχέση με τις αρχές τού εκλέγειν) ούτε τα δικαιώματα του πολίτη σε ολόκληρο τον κόσμο. Η διάθεση ειρωνείας τού Μέντες απέναντι στην πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα είναι εμφανέστατη και ιδιαίτερα πικρή.

Αλλά, μην ανησυχείς, το «Spectre» έχει και όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των φιλμ του Μποντ που αγαπάς και σε κάνουν να το διασκεδάζεις εδώ και… 53 χρόνια! Το κυνήγι με τις Aston Martin DB10 και Jaguar C-X75 στους δρόμους της Ρώμης, η καταδίωξη στο χιονισμένο αυστριακό τοπίο, το θανάσιμο «κρυφτό» στις πρώην εγκαταστάσεις της MI6 προσφέρουν χορταστικό θέαμα και την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα joyride που μονάχα το σινεμά μπορεί να σου δώσει. Και ξέχνα τη βαθμολογία αξιολόγησης (που προκύπτει κυρίως κατόπιν σύγκρισης με τις πιο πρόσφατες παραγωγές του franchise, με πρωταγωνιστή τον Κρεγκ). Από μόνο του, το «Spectre» είναι… to die for!