του Ηλία Φραγκούλη

Δύο πράγματα έμαθα σε σχέση με το ομώνυμο ευπώλητο, προτού παρακολουθήσω την κινηματογραφική του μεταφορά: α) ότι και μόνο από τις γυναίκες που το έχουν διαβάσει θα σπάσει ταμεία και β) ότι πρόκειται για ένα κάκιστα γραμμένο «Βίπερ Νόρα» με πληθώρα σεξουαλικών στάσεων και αφηγήσεων. Άρα, εκ του αποτελέσματος, η ταινία «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι» ξεπερνά σε ποιότητα το βιβλίο – πηγή. Και εδώ σταματάμε να ασχολούμαστε με τις σελίδες του…

Υπάρχει κάτι πολύ ευχάριστο στην αρχική πρόθεση του να γίνει αυτή η ταινία από χολιγουντιανό studio, όσο και να ενίστανται οι πραγματικοί Doms & Subs για την άτολμη ή «εξευτελιστική» απεικόνιση των ερωτικών τους φετίχ και συμπεριφορών από τούτο το φιλμ. Μιλάμε για μια βιομηχανία ασεξουαλική, πλέον, που έχει εξοστρακίσει τον ερωτισμό, το γυμνό και, φυσικά, τις όποιες πράξεις που έχουν ως αποτέλεσμα την ηδονή. Μιλάμε για το mainstream, μαζικό σινεμά, αυτό που προσεγγίζει τα αμέτρητα εκατομμύρια των θεατών ανά τον κόσμο, τα οποία έχουν αφήσει τη μνήμη τους ν’ αραχνιάζει μπροστά στο αναδίπλωμα των ποδιών της Σάρον Στόουν, για μια τζούρα από το αιδοίο της, στο «Βασικό Ένστικτο» (1992)! Για να μην πάμε τόσο πίσω όσο στην εποχή του «9 ½ Εβδομάδες» (1986)… Ή μήπως να πάμε;

Εκείνη η ταινία του Έιντριαν Λάιν είναι ό,τι πιο κοντινό στις «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι» ως συγκρίσιμο μέτρο. Με σημαντικές διαφορές. Το φιλμ του Λάιν ήταν ένα διαρκές παιχνίδι για τα όρια και τις δοκιμασίες που θέτει το σεξ σε μια σχέση. Η ταινία της Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον αφηγείται μια ρομαντική ιστορία με background το role playing στο σεξ. Το ένα φιλμ δημιούργησε μόδες, στιλ, φετίχ που κοπιαρίστηκαν κατά κόρον από ένα κοινό ελαφρώς «παρθένο» σε τέτοιου είδους επιθυμίες, τούτο εδώ εμπορεύεται κάπως πιο προκατασκευασμένα την αφύπνιση των σεξουαλικών φαντασιώσεων. Το κάνει, όμως, σε μια εποχή στην οποία αυτό το «προϊόν» είχε εξαφανιστεί σχεδόν από τις κινηματογραφικές προθήκες. Και γι’ αυτό δεν του αξίζει η υπερβολική ειρωνεία από το προφανές κύμα των haters το οποίο πρόκειται να κάνει την εμφάνισή του άμεσα.

Όσο… σκουπίδι (μπορεί να) είναι το ανάγνωσμα, το ίδιο δεν ισχύει για την ταινία της Τέιλορ-Τζόνσον, η οποία ανοίγει έξοχα με τη διασκευή της Άννι Λένοξ στο «I Put a Spell on You» του Σκρίμιν’ Τζέι Χόκινς. Η επιλογή μαρτυρά φινέτσα και διάθεση υψηλής αισθητικής (γενικότερα, το soundtrack είναι εκλεκτικά φροντισμένο σε σχέση με τα σύγχρονα ακούσματα και τη σημερινή pop). Από την πρώτη σκηνή που έχουν μπροστά στον φακό μαζί ο Κρίστιαν Γκρέι και η Αναστέιζια Στιλ, ένα ύπουλο μειδίαμα θα εμφανιστεί στα χείλη σου. Ο διάλογος είναι βασισμένος πάνω σε μια campy αφέλεια, που θα σε κάνει να αισθανθείς ότι θα περάσεις καλά (ακόμη και για τους… λάθος λόγους!). Οι θεατές και των δύο φύλων θα βρεθούν μπροστά σε μια… ονείρωξη! Ο άνδρας είναι ο κούκλος, ο λεφτάς, ο «γαμάω» της υπόθεσης. Και η γυναίκα είναι η αθώα ύπαρξη, που γοητεύεται, δαγκώνεται και… μουσκεύει (γιατί είναι και παρθένα, διάβολε!). Μιλάμε για ρομαντική παραμύθα ολκής! Και μιλάμε και για… στερημένους θεατές, ως επί το πλείστον! Μη γελιόμαστε.

Και καθώς το πράμα πάει να προχωρήσει, έρχονται οι σεξουαλικοί ρόλοι, τους οποίους (πρέπει να) καθορίζει εκείνος, ως ο dominant της υπόθεσης. Γνωρίζει εκείνη τι θα πει submissive; Καμία σχέση (εδώ δεν το έχει «κάνει» και ποτέ!). Αλλά… τον θέλει. Και δηλώνει διαθεσιμότητα για να «διαφωτιστεί». Αφού πρώτα χάσει και την παρθενιά της, εννοείται. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να ομολογήσω πως το φιλμ είναι πιο τολμηρό από αυτό που περίμενα να δω (!), κυρίως από άποψη γυμνών εμφανίσεων των δύο πρωταγωνιστών, που συμμετέχουν σε αρκετά graphic σκηνές σεξ (και διόλου σεμνότυφες στάσεις). Στο μέτρο μιας mainstream, στουντιακής ταινίας όλα αυτά, βέβαια (δεν γίνεται και του Τρίερ…). Το μόνο που δεν θα δεις (και το είχε διατυμπανίσει ο διεθνής Τύπος από νωρίς) είναι το πέος του Τζέιμι Ντόρναν. Η Ντακότα Τζόνσον, από την άλλη, έχει αναλάβει την ευθύνη να σηκώσει τον μάλλον δυσκολότερο ρόλο τής… πιο αποκαλυπτικής σωματικής έκθεσης στον φακό, παράλληλα με τη μετεξέλιξη από… παρθενοπιπίτσα – βλαχάρα σε πιο στιλάτη, ώριμη και «περπατημένη» κοπέλα. Το ότι και οι δύο μαζί δημιουργούν μια χημεία αποτελεί μια από τις επιτυχίες των «Πενήντα Αποχρώσεων του Γκρι».

Οι «ατασθαλίες» γίνονται περισσότερο αισθητές όταν ο ρόλος του αφέντη πρέπει να… σκληρύνει. Και κάπου εκεί, ακυρώνονται και οι δύο σεξουαλικές ταυτότητες του ζευγαριού. Στο προφορικό ή και στην αποσαφήνιση του συμβολαίου που πρέπει να υπογράψει η Αναστέιζια (από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας) για να μείνουν μαζί, οι αναφορές στις αγαπημένες συνήθειες του ήρωα ακούγονται… δυσβάσταχτες, όμως ο φακός δεν τολμά να φτάσει ποτέ εκεί, ακόμη και αφού μπούμε στο εσωτερικό του διαβόητου «playroom», του οποίου τα πιο kinky «εργαλεία» αποτελούν μονάχα μέρος τού διακόσμου, τελικά. Ακόμη και η σκηνή της τιμωρίας με το μαστίγωμα δεν δικαιολογεί απόλυτα τη φήμη του χαρακτήρα τού κυρίου Γκρέι. Είναι προφανής η απόφαση των παραγωγών του φιλμ, να πουν «ναι» στην τολμηρότητα του σεξ, αλλά να μην αγγίξουν τις «κόκκινες γραμμές» τού σαδισμού ως έκφρασης απόλαυσης στο σεξ, έτσι ώστε το σύνολο της ταινίας να έρθει σε μια… γενικότερης αποδοχής απεικόνιση ενός «παράξενου» ρομάντζου. Το οποίο παίρνει τα ηνία σε τούτη την ταινία. Ξεκάθαρα.

Με άλλα λόγια, οι «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι» μοιάζουν κάπως με τα… «προκαταρκτικά». Σε ανάβουν, ανοίγουν φερμουάρ, βάζουν χέρι και… η συνέχεια στο επόμενο (διότι μιλάμε για τρία βιβλία!). Θα είναι πιο βιτσιόζικο και σκληρό; Πιο αγαπησιάρικο; Περισσότερο αποκαλυπτικό (ψυχαναλυτικά) γύρω από τα μυστικά της ψυχής του κυρίου Γκρέι και του «κακού» που τον μεταμόρφωσε σε τούτο το παγερό πλάσμα; Όπως και να ‘χει, είναι ζήτημα της pop κουλτούρας. Αυτή μας οδηγεί. Διότι, ξέρεις, χωρίς αυτό το pop στη ζωή, τα πάντα είναι βαρετά!