FreeCinema

Follow us

ΑΝΕΜΟΣ ΨΥΧΗΣ (2012)

(CSAC A SZEL)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μπένεντεκ Φλίγκαουφ
  • ΚΑΣΤ: Γκιόνγκι Λέντβαϊ, Κάταλιν Τόλντι, Λάγιος Σάρκανι, Γκιόργκι Τόλντι
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 86’
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: AMA FILMS

Στην επαρχιακή αγροτική Ουγγαρία, όπου οι ρατσιστικές επιθέσεις εναντίον του τσιγγάνικου πληθυσμού της περιοχής γίνονται όλο και πιο συχνές, μία οικογένεια Ρομά διανύει μία συνηθισμένη μέρα. Μέχρι να αρχίσει να διακρίνει κανείς τα σημάδια κινδύνου, που γίνονται όλο και πιο άμεσα και ανησυχητικά.

Ήδη στα πρώτα πλάνα της ταινίας, ο Μπένεντεκ Φλίγκαουφ εισάγει το θεατή στο κοινωνικό υπόβαθρο της ταινίας. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, παρατηρήθηκε στην Ουγγαρία μια έξαρση ρατσιστικών υποθέσεων, που ως στόχο είχε τον τσιγγάνικο πληθυσμό της χώρας, με αποτέλεσμα να χαθούν περιουσίες αλλά και ανθρώπινες ζωές, καθώς οι επιθέσεις συμπεριελάμβαναν ρίψη μολότοφ, πυροβολισμούς και λεηλασίες. Ο Φλίγκαουφ τονίζει, επίσης, ότι αυτή δεν είναι μια καταγραφή των γεγονότων αλλά περισσότερο ένα σχόλιο πάνω σε αυτά, εμπνευσμένο από μαρτυρίες και την εξιστόρηση αληθινών περιστατικών.

Η αφήγηση ξεκινά μαζί με την αρχή της ημέρας. Η μητέρα της οικογένειας, Μαρί, ξυπνάει, φροντίζει τον άρρωστο πατέρα της και ξεκινά για την δουλειά της ως καθαρίστρια. Λίγο αργότερα, σηκώνονται και τα δύο παιδιά της, η Άννα και ο Ρίο. Η Άννα φαίνεται επιμελής μαθήτρια ενώ ο Ρίο είναι πιο επαναστατική φύση, που ενδιαφέρεται περισσότερο για την εξερεύνηση της καθημερινότητας παρά για τις μαθητικές του υποχρεώσεις. Ο πατέρας της οικογένειας έχει ήδη φύγει στον Καναδά για αναζήτηση καλύτερης ζωής και, από ότι φαίνεται, είναι πλέον θέμα χρόνου για να τον ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα μέλη, αρκεί να βρεθούν οι απαραίτητοι πόροι.

Αν τα παραπάνω φαίνονται ασαφή και ακόμη προσπαθείς να ανακαλύψεις την υπόθεση της ταινίας, μην αναρωτιέσαι άλλο. Ο Φλίγκαουφ, ουσιαστικά, ακολουθεί τους πρωταγωνιστές του (κυριολεκτικά, πολλές φορές, στήνοντας την κάμερά του πίσω από τους ώμους τους) στη διάρκεια της ημέρας, καταγράφοντας μαζί την κοινωνική επιφύλαξη και τις στερεοτυπικές αντιδράσεις της κοινωνίας απέναντί τους, μέχρι να φτάσει άλλο ένα βράδυ, που μπορεί να είναι το τελευταίο τους αλλά μπορεί και όχι. Στη γειτονιά της οικογένειας, εξάλλου, έχει ήδη γίνει μια δολοφονική επίθεση και κανείς δε γνωρίζει ποιος μπορεί να είναι το επόμενο θύμα. Αυτή η ψευδο-ντοκιμαντερίστικη προσέγγιση προσφέρει μία επιπλέον δόση ρεαλισμού στην ταινία, αλλά κάνει πάρα πολύ απαιτητική την παρακολούθησή της, με αργόσυρτα πλάνα και μεγάλες περιόδους σιωπής.

Οποιεσδήποτε μικρές πληροφορίες μαθαίνουμε για τους χαρακτήρες, τις λαμβάνουμε φευγαλέα μέσα από τις περιηγήσεις τους στη διάρκεια της μέρας. Η Μαρί φαίνεται να είναι στα όρια της ανοχής της σχετικά με την αντιμετώπιση του κόσμου και είναι εκείνη που θέλει να φύγει περισσότερο από όλους. Η Άννα, από την άλλη, φαίνεται να κλείνεται περισσότερο στον εαυτό της, να αποφεύγει τους καυγάδες και να κάνει «τα στραβά μάτια» όταν υποπτεύεται ότι μπορεί να τραβήξει επικίνδυνα την προσοχή. Ο Ρίο, αν και μικρότερος, φαίνεται να είναι ο πιο προνοητικός από όλους, επενδύοντας το χρόνο του στην κατασκευή ενός καταφυγίου, για όποτε χρειαστεί. Ο Φλίγκαουφ τους τοποθετεί σε πανέμορφα πλάνα που τονίζουν την ομορφιά της εξοχής, όμως, αρνείται να εμβαθύνει στις προσωπικότητές τους. Ακόμα και στο τέλος της ταινίας, αυτοί οι χαρακτήρες δεν έχουν αποκτήσει πλήρως σάρκα και οστά, παραμένοντας αντιπροσωπευτικές μορφές ενός συνόλου, σχεδόν ανώνυμες. Γι’ αυτόν το λόγο, είναι δύσκολο για το θεατή να επενδύσει στη σχέση του με αυτούς, αφού ποτέ δεν τους γνωρίζει απόλυτα για να νοιαστεί τόσο πολύ για την τύχη τους.

Αυτό, όμως, που έχει ενδιαφέρον είναι η αποτύπωση της κοινωνίας και, κυρίως, η αντίδρασή της απέναντι στις επιθέσεις. Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, κανένας εκτός της τσιγγάνικης κοινότητας δεν κάνει αναφορά στα εγκληματικά γεγονότα. Επίσης, όταν γίνεται μια κλοπή στο σχολείο της Άννα, οι υποψίες στρέφονται αρχικά σε εκείνη, επιβεβαιώνοντας τις κυρίαρχες προκαταλήψεις. Παράλληλα, ο Ρίο κρυφακούει δύο αστυνομικούς να λένε ότι «με αυτές τις επιθέσεις δίνεται λάθος μήνυμα, καθώς θύματα γίνονται και οι καλοί τσιγγάνοι», αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο τιμωρίας για τους «κακούς τσιγγάνους». Η κοινωνία, ως σύνολο, φαίνεται να υποστηρίζει άθελα τις βίαιες πράξεις, ακόμα κι αν ο Φλίγκαουφ, τελικά, το υπογραμμίζει με υπερβολικά προφανή τρόπο.

Όταν έρθει το δυνατό φινάλε, που για τα τελευταία δέκα λεπτά ανεβάζει την ταχύτητα, ο θεατής είναι ήδη εξαντλημένος. Αν και οι προθέσεις του Φλίγκαουφ δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, η εκτέλεση και οι σκηνοθετικές του επιλογές περιορίζουν κατά πολύ τη μεταδοτικότητα του φιλμ, που χάνεται κι εκείνη, μαζί με τον μικρό Ρίο, μέσα στο σκοτεινό δάσος. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το «ανοιχτό» φινάλε ευνοεί ακόμα περισσότερο τη διεύρυνση της ιστορίας και σε άλλες αντίστοιχες κοινωνικές περιπτώσεις, όμως, παράλληλα, αποδυναμώνει τη δημιουργία ισχυρών πρωταγωνιστικών μορφών, που θα τονώσουν τη δραματικότητα του φιλμ.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Οι συζητήσεις περί ρατσιστικών αντιμετωπίσεων και επιθέσεων είναι πιο επίκαιρες από ποτέ, όμως, η ταινία περισσότερο κουράζει παρά προβληματίζει. Οι ηθικές προεκτάσεις, οι κοινωνικοί κίνδυνοι και ένα ρεαλιστικό υπόβαθρο βρίσκονται όλα εκεί, όμως, υπογραμμίζονται κάπως άτσαλα από το σκηνοθέτη και περιορίζονται από μία κάλυψη «ψευδο-ντοκιμαντέρ» που αποπροσανατολίζει την κινηματογραφική εμπειρία. Μόνο για εκείνους που ψάχνουν εβδομαδιαία την υποχρεωτική arthouse δόση τους.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.