του Νίκου Παλάτου

Όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν. Θυμίζει κάτι από την απαρχή της διανομής καινούργιων ταινιών σε πρώτη προβολή στα θερινά σινεμά (εκεί στα μέσα της δεκαετίας του ’90) η έξοδος τούτης στους κινηματογράφους. Βρετανική παραγωγή περιόδου, είδος δηλαδή που κουβαλάει φήμη ποιότητας και φροντίδας σε ένα ενήλικο κοινό, κάποια γνωστά σχετικά ονόματα στο καστ (αν και όχι πρώτης γραμμής), ιντριγκαδόρικο θέμα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, που μάλιστα έχει με πονηριά βαφτιστεί σαν «Ο Έρωτας της Βιρτζίνια Γουλφ» μήπως και τσιμπήσουν μερικοί θεατές παραπάνω, καθώς από τη μία η Γουλφ είναι η πιο διάσημη εκ των δύο κεντρικών ηρωίδων, πλην όμως… ατυχώς η Σάκβιλ-Γουέστ είναι η βασική πρωταγωνίστρια που κινεί τα νήματα εδώ, με ένα τελικό αποτέλεσμα που (όπως κατά κανόνα συμβαίνει με ανάλογα «γεμίσματα» του προγραμματισμού) στέκει ως ο ορισμός της πλήξης και της ανίας.

Η Βίτα Σάκβιλ-Γουέστ είναι μια ιδιαιτέρως ανοιχτόμυαλη τριαντάρα αριστοκράτισσα, ήδη διάσημη στην πατρίδα της χάρη στο συγγραφικό της έργο, η οποία από το ξεκίνημα κιόλας του φιλμ εκμυστηρεύεται στον διπλωματικό ακόλουθο και ανεκτικό κατά τα φαινόμενα στα καπρίτσια σύζυγό της, τη σφοδρή επιθυμία της να γνωρίσει τη Βιρτζίνια Γουλφ. Σύντομα θα έχει την ευκαιρία να εκπληρώσει το όνειρό της σε κυριλέ λονδρέζικο party, όπου υπό τους ήχους μπιτάτης… EDM (σε μία από τις όχι λίγες αμφιλεγόμενες τουλάχιστον σκηνοθετικές προσεγγίσεις) παίρνει την πρώτη γεύση από το κατά μία δεκαετία μεγαλύτερο εκείνης αντικείμενο του πόθου της, αλλά και από τον στενό οικογενειακό κύκλο που μόνιμα τη συντροφεύει. Αυτός αποτελείται από τον σύζυγό της Λέοναρντ, που παράλληλα είναι και ο εκδότης της, από τη ζωγράφο αδελφή της Βανέσα, καθώς και τον… ανοιχτά gay σύμβιο τής τελευταίας, ιδίων καλλιτεχνικών ανησυχιών, Ντάνκαν. Η Βίτα γοητεύεται από τον απόμακρο χαρακτήρα της Βιρτζίνια, αντιπαρέρχεται το γεγονός πως εκείνη δείχνει να ζηλεύει την επιτυχία και τις πωλήσεις της, και διαμέσου συνεχών συνευρέσεων μαζί της προσπαθεί να τη σαγηνεύσει, τόσο πνευματικά όσο και ερωτικά.

Η Τσάνια Μπάτον βασίζει την ταινία της στο φερώνυμο θεατρικό έργο της Αϊλίν Άτκινς, προσπαθώντας απεγνωσμένα να του προσδώσει μια μοντέρνα ματιά, η οποία όμως αποτυγχάνει, καθώς… άλλα τα μάτια του Μπαζ Λούρμαν και άλλα τα δικά της! Περιγράφει τη σχέση ανάμεσα στις δύο συγγραφείς με έναν υπερβολικά στιλάτο και γυαλιστερό τρόπο, επιλέγοντας να αποδώσει το πάθος της μιας για την άλλη με μία on camera (εν είδει μονολόγου) ανάγνωση των επιστολών τους, κίνηση που πιθανόν να λογίζεται ως ρηξικέλευθη, πλην όμως είναι άκρως αντικινηματογραφική, αφαιρώντας επιπροσθέτως το φλογερό ερωτικό σκίρτημα του εκ του σύνεγγυς διαλόγου. Η σεξουαλική απελευθέρωση (ανδρών και γυναικών) κατά τη δεκαετία του ’20 στη Βρετανία αντιμετωπίζεται μάλλον σαν κάτι το ευκαιριακό που επισυνέβαινε στους πλούσιους και καλλιτεχνικούς κύκλους της χώρας, παρά ως κάτι που να χρήζει ανάλυσης βάσει ενός ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου της εποχής. Προς επίρρωση τούτου, η σκηνή όπου ο σύζυγος της Βίτα φαίνεται να έχει αμφιφυλόφιλες προτιμήσεις, καταλήγει να αφεθεί στη λήθη ενός εντελώς μπερδεμένου (ως προς την ταυτότητα της σεξουαλικής συμπεριφοράς) σεναρίου. Το οποίο, συν τοις άλλοις, εκτός της κατακλείδας του εν λόγω έρωτα μέσω του «Ορλάντο», αφήνει εντελώς έξω το λογοτεχνικό έργο του ντουέτου (ειδικά της Σάκβιλ-Γουέστ), σε σημείο που κάποιος ο οποίος δεν είναι γνώστης των προσώπων και της περιόδου να περάσει εύκολα τη Βίτα για κάποια… «κοσμικιά» και ουχί για σπουδαία συγγραφέα και ποιήτρια.

Η Τζέμα Άρτερτον στον ρόλο της Βίτα είναι ό,τι καλύτερο υπάρχει εδώ (μαζί με τα μάλλον αναχρονιστικά, αλλά λειτουργικά στο φάσμα όπου η ταινία κινείται κοστούμια), καθώς αποδίδει μια ερωτεύσιμη εκδοχή του χαρακτήρα που υποδύεται. Συχνά κυκλοθυμική, με τη γοητεία και την οργή να διαδέχονται η μία την άλλη, άκρως δυναμική και ισχυρογνώμων, που μόνο η μητέρα της φαινόταν πως μπορεί να την κάνει καλά πηγαίνοντάς της συχνά κόντρα (η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, σε έναν «αόρατο» ρόλο κράχτη). Η Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι σαν Βιρτζίνια υιοθετεί τη μόνιμη θλίψη στο βλέμμα ως αποδεικτικό της κλονισμένης ψυχικής της υγείας, με τη σκηνοθεσία να προσπαθεί να αναλάβει τα υπόλοιπα προτείνοντας την ένθεση ονειρικών σεκάνς, που ως προϊόντα της φαντασίας του άρρωστου μυαλού της σκοπό έχουν να υπογραμμίσουν αυτήν της την κατάσταση, αφήνοντας όμως μια απορία του στυλ «ποιος ήρθε;» να πλανάται στην ατμόσφαιρα. Η οικογενειακή κουστωδία που ακολουθεί τη Γουλφ αποτελείται από άκρως μονοδιάστατους χαρακτήρες, που το μόνο που τους ενδιαφέρει μοιάζει να είναι η ενθάρρυνση στο να «ανοιχτεί» στη Βίτα. Η δε ζοφερή λεσβιακή σχέση των δύο διάσημων γυναικών μένει σταθερά… βιδωμένη στο έδαφος, και όταν κάποια στιγμή ολοκληρώνεται μόνο ένα αίσθημα αδιαφορίας και δυσπιστίας αφήνει. Είναι αδύνατον να πιστέψει κάποιος, καταπώς παρουσιάζεται εδώ τουλάχιστον, ότι το θηλυκό τούτο ζεύγος είχε υπάρξει ερωτευμένο. Ενδείξεις αμφότερης λαγνείας, ορμώμενης από το ταλέντο της μίας και την εξωστρέφεια της άλλης, ίσως ναι, παρουσιάζονται μέσα από τούτο το φιλμ. Έρωτας, όμως, με τίποτα.