του Ηλία Φραγκούλη

Η χρήση του «Everybody Knows» του Λέναρντ Κοέν στους τίτλους τέλους αυτής της βιογραφικής ταινίας μοιάζει με το ισχυρότερο σχόλιο που κάνει το «Πρόγραμμα» επάνω στην ιστορία του Λανς Άρμστρονγκ. Όλοι έπρεπε να ήξεραν τι συμβαίνει. Αλλά για επτά συνεχόμενες χρονιές, κανείς δεν τολμούσε να θίξει τις αθλητικές επιδόσεις τού ποδηλάτη, που ξεπερνούσαν την κοινή λογική και τις δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης. Κάπου εδώ μπαίνει και ο Στίβεν Φρίαρς, ο οποίος παραδίδει ένα αξιοπρεπέστατο αποτέλεσμα, αρκετά κοντά στο ύφος ενός φιλμ τεκμηρίωσης, χωρίς όμως να υποστηρίζει δημιουργικά κάποια πιο αιχμηρή τοποθέτηση επάνω στα δρώμενα, όπως το πρόσφατο και εξαιρετικό παράδειγμα του «Foxcatcher». Πιθανή αιτία; Μάλλον σεναριακή…

Αρχικά, το «Πρόγραμμα», αν και μιλάει για έναν άνθρωπο, συχνότερα ξεχνά ότι… πρόκειται περί ανθρώπου. Το φιλμ δεν πλησιάζει την όποια εσωτερικότητα του κεντρικού του ήρωα, περιορίζεται στην πρόθεσή του «να κερδίσει» και αποτυπώνει τα παρασκήνια της διαδικασίας, με τη βοήθεια της επιστήμης και… του ελεγχόμενου ντοπαρίσματος, μαθαίνοντας στον θεατή τις τεχνικές εξαπάτησης πριν από κάθε ιατρική εξέταση της ομάδας του Άρμστρονγκ ή και τις «πολιτικές» πίσω από τον υποστηρικτικό ρόλο των «δεύτερων» ποδηλατιστών του team, οι οποίοι πάντοτε είχαν ως σκοπό τη νίκη του αρχηγού τους και όχι τον προσωπικό θρίαμβο (κάτι που έχει νόημα μέχρι το σημείο επαφής με τον εγωισμό του καθενός – από τα καλά στοιχεία της ταινίας αυτό).

Άρα, έχουμε μια περίπτωση βιογραφίας στην οποία το πρόσωπο περνάει κάπως σε «δεύτερη μοίρα», γιατί υποτίθεται πως… «Everybody Knows», και ποιος ήταν ο Άρμστρονγκ και τι εστί Tour de France και πόσα πρωταθλήματα είχε κερδίσει. Και ο Φρίαρς περιορίζεται σε μια «αποκαθήλωση» του ειδώλου επαγγελματικότατα στημένη, με μια δυνατή παρουσία από τον Μπεν Φόστερ στον ομώνυμο ρόλο. Απλά, πέραν της απουσίας σχολιασμού, η εξέλιξη της αφήγησης δείχνει αποσπασματική και αφήνει τη γεύση ενός θεάματος ελλιπούς, το οποίο παρακολουθείς ευχάριστα αλλά χωρίς να «δικάζει» ή να δίνει «άφεση» στο πείσμα του Άρμστρονγκ να βγει νικητής, πόσω μάλλον κατόπιν μιας οδυνηρής περιπέτειας με τον καρκίνο, η οποία φρέναρε τα όνειρά του στο συγκεκριμένο sport, πριν επιστρέψει περισσότερο αποφασισμένος από ποτέ (και ρισκάροντας με την υγεία του, προφανώς).

Χωρίς κάποια δικαίωση, το «Πρόγραμμα» στέκει ως μια καταγραφή γεγονότων που διχάζουν και δεν δικαιολογούν τις επιλογές αυτού του ανθρώπου που δεν έμαθε ποτέ να μετριάζει τις φιλοδοξίες του, μέχρι τη στιγμή της ήττας και της κατάρρευσης. Το φινάλε είναι πικρό. Αλλά… το γνωρίζαμε, ήδη.