του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Στην πρώτη σκηνή της ταινίας, βλέπουμε τη μικρή Σουζάν να προετοιμάζεται για μια θεατρική σχολική παράσταση. Ο (χήρος) πατέρας της και η αδελφή της έχουν ήδη καθίσει στο κοινό για να την παρακολουθήσουν και το χαριτωμένο θέαμα που ακολουθεί χαρίζει σε όλους μια ευχάριστη διάθεση. Όταν, όμως, λίγα λεπτά αργότερα πέφτει ο τίτλος αρχής, η εύθυμη νότα της αρχής αποτελεί ήδη μακρινό παρελθόν. Η Σουζάν βρίσκεται πλέον στις τελευταίες τάξεις του σχολείου και η διευθύντρια δεν έχει τα καλύτερα νέα για να μεταφέρει στον πατέρα της. Η κοπέλα είναι έγκυος και σκοπεύει να κρατήσει το παιδί «γιατί έτσι». Στην αμέσως επόμενη σκηνή, το παιδί έχει ήδη γεννηθεί και δε γίνεται κουβέντα για το ποιος είναι ο πατέρας. Έχουν ήδη περάσει από την αρχή γύρω στα δέκα χρόνια μέσα σε λιγότερο από δέκα λεπτά.

Και αυτός είναι ένας ρυθμός που η «Suzanne» δεν εγκαταλείπει, μέχρι το φινάλε. Από σκηνή σε σκηνή, όχι μόνο συναντούμε την πρωταγωνίστρια της ταινίας σε όλο και πιο δυσμενείς καταστάσεις αλλά μετακινούμαστε όλο και πιο γρήγορα στο μέλλον, λαμβάνοντας μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες για κάθε δεδομένη χρονική στιγμή. Αν και ως πρακτική, αυτή η προσέγγιση είναι μάλλον ασυνήθιστη για ένα παραδοσιακό κοινωνικό δράμα όπως το «Suzanne», δεν παύει να κρύβει ισχυρές αρετές μέσα στα αναπόφευκτα προβλήματα. Αφενός, το μεγάλο χρονολογικό εύρος τής ιστορίας, που καλύπτει τελικά περί τα 25 χρόνια, με τη λογική των αποσπασμάτων αντί της εξαντλητικής ανάλυσης, κάνει τις εξελίξεις να μοιάζουν με απανωτά χτυπήματα, που δεν προκαλούν το δάκρυ, ούτε φαντάζουν μελό. Επιπρόσθετα, κάθε συναισθηματική μεγέθυνση παραμένει εκτός πλάνου και τα γεγονότα λαμβάνουν συνεχώς την πιο μετριοπαθή τους αποτύπωση. Από την άλλη, όμως, ακριβώς για αυτόν το λόγο, ο θεατής δεν προλαβαίνει καν να βιώσει πλήρως τις επιπτώσεις κάθε κατάστασης ή έστω να συμμετέχει ουσιαστικά στην εξέλιξη του χαρακτήρα καθώς τα χρόνια περνούν χωρίς να το καταλαβαίνει και το κάθε συμβάν αποτελεί ήδη παρελθόν προτού καν το συνειδητοποιήσει.

Άλλες στιγμές η τεχνική λειτουργεί (όταν αποδεικνύεται η σωτηρία απέναντι στο μελοδραματισμό), άλλες εκνευρίζει (όταν κάνει την αφήγηση υπερβολικά αποσπασματική και ελλιπή), άλλοτε πετυχαίνει να λειτουργήσει ως ανατροπή και άλλοτε φαίνεται να ρίχνει πράγματα στην ιστορία από το πουθενά. Σε κάθε περίπτωση, προσδίδει ένα ενδιαφέρον ικανό να διαφοροποιήσει την ταινία από τα υπόλοιπα αντίστοιχα φιλμ, στοιχείο πολύ σημαντικό για ένα τόσο χιλιοφορεμένο «είδος». Ακούγεται παράδοξο, όμως, η ταινία είναι πολύ πρωτότυπη και πολύ συμβατική ταυτόχρονα, καθώς καταφέρνει να συνδυάσει μια ανανεωτική ματιά με έναν σαφώς τυποποιημένο σεναριακό άξονα.

Εκεί που το φιλμ λάμπει είναι στις εξαιρετικές, φαινομενικά χαμηλών τόνων ερμηνείες. Η Σουζάν προκαλεί με τη γεμάτη πάθος διάθεσή της και τις αυτοκαταστροφικές της τάσεις και η Σάρα Φορεστιέ το αποτυπώνει αυτό απόλυτα, χωρίς να αποκαλύπτει ποτέ πλήρως την ακριβή της ψυχοσύνθεση. Ευάλωτη αλλά και απρόσιτη, είναι τόσο σχιζοφρενική όσο και η ίδια η δομή τής ταινίας! Δίπλα της, ο Φρανσουά Νταμιέν απομακρύνεται από τους συνήθεις κωμικούς ή ρομαντικούς του ρόλους και αποδεικνύει ότι τα καταφέρνει περίφημα και σε πιο σκοτεινές περιοχές, ακόμα κι όταν απαιτείται να χρησιμοποιήσει ελάχιστα εκφραστικά μέσα για να πει, ουσιαστικά, τόσο πολλά.

Στο τέλος, η «Suzanne» αποτελεί περισσότερο την προσπάθεια κατανόησης των χαρακτήρων και λιγότερο την επική παρακολούθηση μιας γεμάτης 25ετίας της ζωής τους. Σα να ξεφυλλίζουμε το σαφώς ελκυστικό φωτογραφικό album μιας άγνωστης, όπου μπορούμε μεν να καταλάβουμε τη χαρά ή τη θλίψη της αλλά παραμένουμε στο σκοτάδι σχετικά με τις ακριβείς λεπτομέρειες οι οποίες προκάλεσαν όλες τις χαρωπές ή θλιβερές εκφράσεις της. Και αυτό ακριβώς είναι που αποτελεί την κύρια πηγή των παραπόνων αλλά και της γοητείας τής ταινίας, ταυτόχρονα!