του Παναγιώτη Μήτσικα

Στην τρίτη του μεγάλου μήκους απόπειρα, το ικανό δίδυμο σκηνοθέτη – σεναριογράφου Ερνέστο και Κάρλος Κοντρέρας καταπιάνεται με μία φανταστική αλλά καθ’ όλα επίκαιρη και αληθοφανή ιστορία, σε ένα χωριουδάκι της πατρίδας τους, στο Μεξικό. Το «Ονειρεύομαι σε Άλλη Γλώσσα» είχε εκτενή φεστιβαλική διαδρομή, φτάνοντας μέχρι και το Sundance (κορωνίδα τέτοιων πονημάτων), όπου και απέσπασε το βραβείο Mahindra, που αφορά την αναγνώριση νέων και ανερχόμενων ανεξάρτητων σκηνοθετών ανά τον κόσμο.

Σε έναν κόσμο όπου τα έθιμα, η παράδοση και εν γένει τα στοιχεία που κάνουν έναν τόπο ή λαό ξεχωριστό έχουν εκλείψει σχεδόν χαρακτηριστικά για χάρη μίας ομογενοποιημένης άμορφης μάζας τουριστικής εκμετάλλευσης και «αφομοίωσης» στη διεθνή κοινότητα («η πατρίδα μας, η Ευρώπη», θα μπορούσαν να πουν κάποιοι), το θέμα της ντοπιολαλιάς είναι απόλυτα επίκαιρο. Εκατοντάδες διάλεκτοι έχουν σβήσει από το πρόσωπο της Γης, σε κάποιες περιπτώσεις λόγω άρνησης των νεότερων να τις υιοθετήσουν, και σε άλλες εξαιτίας της εξαφάνισης του εκάστοτε ιθαγενούς πληθυσμού. Στην περίπτωσή μας, τα Ζικρίλ βρίσκονται στο χείλος του αφανισμού, αποτέλεσμα μιας βεντέτας που κρατά μισόν αιώνα και έχει τις ρίζες της σε μία γυναίκα, τη σύζυγο του ενός από τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες, την Εβαρίστο.

Παρά τα παραπάνω λόγια για τη διαχείριση της γλωσσικής ποικιλομορφίας και του πολιτισμού γενικότερα, το «Ονειρεύομαι σε Άλλη Γλώσσα» πέφτει από μόνο του σε μία αντίφαση. Το γεγονός πως στις μέρες μας η αγορά του Sundance, ένα κολοσσιαίο εμπορικό πανηγύρι που δίνει έμφαση στη λέξη «ανεξάρτητο» ώστε να καταφέρει να το μετατρέψει στο… εντελώς αντίθετο, μοιάζει να αποτελείται από ταινίες με απόλυτα ομογενοποιημένα συστατικά. Φιλμ για την «ομορφιά της εικόνας», ποιητικά νοήματα, «ελεγείες» και λοιπές ανούσιες φανφάρες είναι πανταχού παρόντα στο πάλαι ποτέ «rad» φεστιβάλ της Γιούτα, έναν θεσμό που στις απαρχές του είχε την ευχέρεια (και τα αρχίδια) να προβάλλει από τις no-budget παραγωγές της Κριστίν Βασόν μέχρι ντοκιμαντέρ όπως το «Paris Is Burning» της Τζένι Λίβινγκστον (που έβαλε τις βάσεις και για το New Queer Cinema).

Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, το πόνημα του Κοντρέρας δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση κακό σινεμά. Έχει αρετές, που πηγάζουν κυρίως από τη χρήση του ήχου και τη διεύθυνση φωτογραφίας του Τονάτιου Μαρτίνες. Το σημαντικότερο πρόβλημα εδώ, όμως, είναι το σενάριο, το οποίο δηλώνει αναποφάσιστο ως προς την τροπή και το βάρος της πλοκής (ας αποφευχθούν τα spoilers), με αποκορύφωμα το ανέμπνευστο και ρηχό love story και τα μύρια flashback. Κρατάμε, ωστόσο, τη νότα αυθεντικότητας των πρωταγωνιστών, ανθρώπων που μοιάζουν να μην έχουν την ανάγκη να «παίξουν» τον ρόλο τους, αλλά, αντιθέτως, παρουσιάζουν μια ντοκιμαντερίστικη αληθοφάνεια. Είναι, λοιπόν, μια αξιόλογη προσπάθεια; Μάλλον ναι, και η αναγνώριση του σκηνοθέτη ενδεχομένως να κάνει ένα κάποιο καλό, δίνοντάς του τα μέσα να παρουσιάσει κάτι πιο συμπαγές στο μέλλον. Σε φεστιβάλ…