του Νίκου Παλάτου

Δημιουργεί μια αρχική βεβαιότητα το «Styx» πως αποτελεί μια «θηλυκή» ρέπλικα του δράματος επιβίωσης «Όλα Χάθηκαν» (2013). Ένα σχεδόν βουβό ημίωρο ξεκίνημα, μια ηρωίδα για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε (πλην της ξεκομμένης από το υπόλοιπο στόρι εναρκτήριας σεκάνς, που υποδεικνύει πως είναι γιατρός πρώτων βοηθειών), ένα μοναχικό ταξίδι με σκάφος, μια άγρια καταιγίδα κι έπειτα η πλήρης αλλαγή σεναριακής ρότας. Το ακινητοποιημένο στη μέση του πουθενά, με αναρίθμητους μετανάστες πάνω του πλεούμενο δίνει στο φιλμ μια τυπική όσο και «εύκολη» ενοχική χροιά, η οποία υπογραμμίζει την απραξία του δυτικού κόσμου μπροστά στο δράμα που ζουν καθημερινά οι χιλιάδες «άλλοι» άνθρωποι. Αυτό, όμως, γίνεται με έναν τρόπο που περιέχει ελάχιστη κινηματογραφική δυναμική.

Η Ρίκε σχεδιάζει να επισκεφτεί με το ιστιοπλοϊκό της την άγνωστη στους περισσότερους Νήσο της Αναλήψεως, ένα νησάκι καταμεσής του Ατλαντικού, όπου ο Δαρβίνος είχε δημιουργήσει έναν επίγειο δασικό παράδεισο. Οι πρώτες μέρες του μοναχικού της ταξιδιού είναι γαλήνιες, με την ίδια να εκμεταλλεύεται τον άφθονο χρόνο της διαβάζοντας για τον τελικό της προορισμό και βουτώντας ξέγνοιαστα στα νερά του Ατλαντικού. Έμπειρη (όπως δείχνει) θαλασσοπόρος, τα βγάζει πέρα με την άγρια καταιγίδα που ξεσπά, όταν όμως αυτή καταλαγιάζει τη φέρνει αντιμέτωπη με το θέαμα του προαναφερθέντος σαπιοκάραβου, στο κατάστρωμα του οποίου μπορεί να διακρίνει απεγνωσμένους ανθρώπους να κρέμονται σαν τα τσαμπιά, ικετεύοντας έντρομοι για οποιαδήποτε βοήθεια. Καλεί αμέσως την ακτοφυλακή δίνοντας το στίγμα της και περιγράφοντας με ακρίβεια την κατάσταση, λαμβάνοντας διαβεβαιώσεις για την άμεση άφιξη σχετικού σωστικού συνεργείου, μαζί με την αυστηρή προειδοποίηση να αποφύγει την οποιαδήποτε εμπλοκή. Καθώς οι ώρες περνούν και ουδείς καταφθάνει, η συνηθισμένη λόγω επαγγέλματος να σώζει ζωές Ρίκε συνειδητοποιεί πως μάλλον ήρθε η στιγμή να δράσει.

Η Στύγα (Στυξ εις την αρχαιοελληνικήν) ήταν μυθική, φρικαλέα στην όψη θεότητα, που σαν προσωποποίηση του ποταμού του Κάτω Κόσμου είχε τη δύναμη να αφανίζει ό,τι έπλεε στα νερά του. Η παραβολή του τίτλου του φιλμ είναι κάτι παραπάνω από προφανής, με το υδάτινο στοιχείο εδώ να ξεφεύγει πλέον από τον μύθο και να γίνεται ένα με την οδυνηρή σύγχρονη πραγματικότητα των δεκάδων «υγρών τάφων» για τους οποίους καθημερινά διαβάζουμε και ακούμε. Η ευκατάστατη Γερμανίδα Ρίκε φαίνεται σαν να κουβαλάει στις πλάτες της όλη την ευθύνη της Δύσης για την ασύδοτη εκμετάλλευση του φτωχού Τρίτου Κόσμου, με την ίδια να παίρνει μια γενναία απόφαση που ενδεχομένως θα την οδηγήσει σε διαφορετικό μονοπάτι από εκείνο της ασφαλούς ουδέτερης παρατήρησης. Το θέμα είναι πως δυστυχώς για τον γεμάτο ανθρώπινα ιδανικά χαρακτήρα της (πειστική αν και μονίμως ανέκφραστη η Σουζάνε Βολφ, όπως ίσως επιτάσσει μια σύγχρονη αντίληψη περί «σοβαρής» ερμηνείας), το σενάριο του φιλμ έπειτα από τη στιγμή της πρώτης επικοινωνίας της με το Λιμενικό αρχίζει να σέρνεται, καθώς αυτό που ακολουθεί είναι ένα αδιάκοπο ping-pong ερωταπαντήσεων του στυλ «Έρχεστε;», «Ναι, ερχόμαστε…». Η ανταπόκρισή της στην έκκληση για βοήθεια θα δοκιμάσει το ορθόν της πράξεως της με έναν αφόρητα διδακτικό τρόπο, πριν έρθει το ασορτί φινάλε που κατακεραυνώνει την αδιαφορία των πολλών έναντι της κινητοποίησης του ενός. Είναι αυτή της η απόφαση που αφήνει χαραμάδα αισιοδοξίας για το ανθρώπινο είδος, πλην όμως το «Styx» μοιάζει μάλλον ανίκανο να ορθώσει ανάστημα ανάλογο του σοβαρότατου και επίκαιρου θέματος το οποίο πραγματεύεται.