του Άγγελου Μαύρου

Ο τίτλος του δεύτερου κεφαλαίου απ’ το «Μια Εποχή στην Κόλαση» του Ρεμπό. Η συγκυρία του AIDS σε μια πιο ευαίσθητη και επιστημονικής φαντασίας μετάλλαξή της. Η αρχική κεντρική πλοκή τού αλογίσιου «Salty O’Rourke» του Γουόλς απ’ το 1945. Νούμερα αμερικανικού vaudeville με ένα je ne sais quoi Μαξ Λαντέρ. Μία βωβή ονειροφαντασία τύπου «Το Χαμίνι». Το πνεύμα της «πειραγμένης», άπιαστης «Νατζά» του Μπρετόν. Και, πάνω απ’ όλα, το πατρικό πρότυπο του Γκοντάρ, από την προϋπηρεσία του ως κριτικού κινηματογράφου στα Cahiers du Cinema, το πηχυαίο αρχικό générique και τις ανακαλύψεις των Μπινός – Ντελπί ως τις σκοτοδίνες τού μοντάζ, το κούρεμα της Αννά α λα Νανά τού «Ζούσε τη Ζωή της» και το ειδολογικό (μα τα πρώιμα παιγνιώδη crime νουάρ του, μα το «Αλφαβίλ») δέρας. Μπορείς να… κολλήσεις όλα αυτά και να καλλιεργήσεις σε λίγα πλατό, και στο ένα τσικ sci-fi Παρίσι, και στο εργαστήριο μια ταινία – αρρώστια, που 28 χρόνια μετά όχι μόνο να μοιάζει πρωτόφαντου βάκιλλου, αλλά και να διατηρεί τη μεταδοτική της επίδραση αμείωτη, παρά τις παρενέργειες που κάνουν μπαμ;

«Θα δεις. Είναι μαγικό. Προσοχή!», κατά πώς λέει κι ο ταχυδακτυλουργός – λυδία λίθος της βούτας Αλέξ (μόνιμο όνομα του ήρωα σε κάθε μία από τις ταινίες τής «l’ amour fou» τριλογίας τού Καράξ – και το πραγματικό δικό του βαφτιστικό). Γιατί αυτό ακριβώς πετυχαίνει, περισσότερο απ’ ότι στο πιο νταουνιάρικο κι ασπρόμαυρο «Boy Meets Girl» του 1984 (το εύγλωττο θέμα και ιδεοληψίες τού οποίου σε τριγυρίζουν κι εδώ) ή στο ζοφερά έγχρωμο, τραγικό τελείωμα του «Οι Εραστές της Γέφυρας» του 1991, το μπετοναρισμένων γκρι boulevard / ζωντανού μαύρου / χτυπητών τρικολόρ (Γαλλία, γαρ;) και κομεντί πινελιών ενδιάμεσο δεύτερο κρούσμα τού κυρίου «Holy Motors» – παρότι μόλις ένα χρόνο αργότερα, ο φον Τρίερ θα αποδεικνυόταν δραματουργικά πιο περδίκι, στο επίσης νοσηρής θεματολογίας «Epidemic». Επειδή, αυτός ο κυριολεκτικά «retro ιός» (αφουγκράσου πώς αρθρώνει τις λέξεις, σαρδόνια «διπλά», ο γιατρός της σπείρας) αν προσθέσεις ένα ακούσιο minstrel show με λευκούς, μια στιγμή παντομίμας, εξάρσεις μιούζικαλ, ένα ολιγοδευτερόλεπτο mash-up avant-garde – Φριτς Λανγκ της US περιόδου συν τον κομήτη τού Χάλεϊ που περαστικός φέρνει κουφόβραση μα και χιόνι (!) στην Πόλη του Φωτός, είναι μάλλον το τελευταίο ανθεκτικό δείγμα τού «cinéma du look», με ξενιστές στα 80’s και τους Μπενέξ & Μπεσόν.

Με το σημαίνον να κρεβατώνει ενσυνείδητα συνταγογραφημένα απ’ τον filmer το σημαινόμενο και με τα αλλοτριωμένα νιάτα επί οθόνης να το παλεύουν εκτός πεπατημένης και νόμου (τα δύο διακριτικά αυτού τού 80’s φραντσέζικου… νέου κύματος), τα συμπτώματα εκδηλώνονται σχετικά γρήγορα, καλώς ή κακώς. Το κλου της σεξουαλικά μεταδιδόμενης μάστιγας παραμένει συνήθως εν υπνώσει και αφήνει έκθετο έναν ήσσονα χαρακτήρα (τον κολλητό του Αλέξ, στον οποίο πασάρει τη φιλεναδίτσα του φευγάτος). Η κουβεντούλα – νυχτέρι του κεντροζεύγους δικαιώνει το παιδικό παρατσούκλι «Πολυλογάς» του ήρωα (μόνο εκεί και με την κακή έννοια) αφήνοντάς σε… «Με Κομμένη την Ανάσα». Κυρίως: η… Σελίν και κατά κόρον η Μπινός (την οποία εδώ καμάκιασε και έκανε ταίρι του για χρόνια ο δημιουργός, που καθόλου τυχαία αναλαμβάνει και το ρολάκι τού ηδονοβλεψία της!) εκτίθενται ερμηνευτικά άγουρες σε editorial μόδας στα 35 mm (το ζητούμενο είναι το πρόσωπο, όχι η περσόνα), συχνά σε αλληλοδιαδεχόμενα κοντινά.

Ακόμα κι αυτά τα close-up, ούτως ή άλλως επινοητικό γιατρικό τού πονοκεφάλου των γυρισμάτων στα λιγοστά αλλά τεχνουργημένα set, δεν μπορούν, εννοείται, να σε κάνουν να αποστρέψεις στιγμή το βλέμμα από την οπτικοακουστική απαγγελία αυτού του σύγχρονου (κι εδώ πιο τσιρκολάνου με το μέσο από ποτέ) Απολινέρ της σελιλόζης. Καμία λήψη, σύνθεση, ακολουθία δεν έχει βάλει ημέρα επάνω της από τότε, ενώ off (α)συμφωνίες της ηχομπάντας σκάνε στα tête-à-tête και εισβάλλουν στον εγκέφαλό σου. Είναι εκεί που ο Εσκοφιέ στο φακό κι η Κετιέ στη μονταζιέρα έχουν καθυποτάξει αδέκαστα κι εναποθέτουν για πάντα (με to die for τα επανερχόμενα κατοπτικά πλάνα) τις εγχάρακτες λεπτομέρειες ενός μοιραίου Smith & Wesson, το κρυφτό των κατόπτρων – οιωνό γνωριμίας των Αλέξ κι Αννά στο λεωφορείο, τη χωρίς κασκαντέρ σκηνή της πτώσης τού ιψενικού τριγώνου με αλεξίπτωτο, τις μούρες κολλητές στην τζαμαρία στον ανδροκαβγά, την γκροτέσκα αυτοομηρία ύστερ’ από την αρπαγή τής πολύτιμης λείας.

Και, φυσικά, μετά τον Προκόφιεφ, τον Μπρίτεν, τον Τσάπλιν που εξαπλώνονται μουσικά με αλάνθαστο σημάδι, το «Modern Love» του Μπόουι στο όλο δεξιά traveling shot τρεχάλας που προσκύνησε πέρσι το «Frances Ha», και το «J’Αi pas d’ Regrets» του παρόντος και ως ηθοποιού εδώ Ρετζιανί, χορωδιακά στην εξόδιο καμπριολέ κούρσα. Μια ατάκα («Ώσπου να μάθεις τελικά να ζεις, είναι πια αργά…») θα αποδειχθεί προφητική για τον ρομαντικό, outsider, post-punk Αρσέν Λουπέν τού – φετίχ τού Καράξ – «φάτσα» Λαβάν. Ένα αθεράπευτα δακρυφιλικό amore (ο Τομ Τίκβερ του «Η Πριγκίπισσα κι ο Πολεμιστής» ξέρει…) θα τολμήσει να πετάξει, επιτέλους, έστω στα ffwd εφέ του post. Και «Το Αίμα του Ποιητή» auteur (πάρε και το γκαγκ τού «νεκρού» Ζαν Κοκτό στο bar) θα κουβαλήσει, ακόμα αναλλοίωτο, πυρετώδες το στιλιστικό μικρόβιο – με τα ανεπιθύμητα δέκατά του, έστω. «Πιστεύεις ότι υπάρχει έρωτας που καίγεται γρήγορα αλλά κρατάει για πάντα;», ρωτάει σε μια δόση ο Αλέξ την Αννά. Δες το και πες μου: μπορείς να μην απαντήσεις ζαλισμένος «oui»;