του Νίκου Παλάτου

Έχοντας καταδικαστεί στο παρελθόν σε εξάχρονη φυλάκιση με την κατηγορία της παράνομης κινηματογράφησης, και έχοντας εκτίσει τον ένα χρόνο της ποινής πριν την απελευθέρωσή του, ο Ιρανός σκηνοθέτης Μοχαμάντ Ρασούλοφ ξέρει από πρώτο χέρι τα κακώς κείμενα του ποινικού συστήματος της χώρας του. Η διαφθορά που κυριαρχεί σε κάθε τομέα τού δημόσιου βίου της πατρίδας του βρίσκεται στο επίκεντρο της ταινίας που του απέφερε το πρώτο βραβείο στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» των περσινών Καννών, και η λεπτομερής απεικόνισή της κάθε άλλο παρά συγχωροχάρτι θα του δώσει για τις παλιές του «αμαρτίες».

Ο Ρεζά είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου, έχει όμως αφήσει πίσω του την πολύβουη Τεχεράνη, αναζητώντας την ηρεμία και τη γαλήνη στην εξοχή του Ιράν. Ζει με τη δασκάλα γυναίκα του και το παιδί τους, επιδιδόμενος σε αγροτικής μορφής δραστηριότητες, με κύρια πηγή εισοδήματος την εκτροφή χρυσόψαρων. Οι δύο μικρές λίμνες που χρησιμοποιεί για τον σκοπό αυτό, παίρνουν νερό από τον παραπλήσιο ποταμό, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για τη δουλειά του. Όταν μετά από φιλονικία με τον γείτονά του (που κατά τα φαινόμενα έχει ισχυρή επιρροή στην περιοχή) βρίσκει τα ψάρια του νεκρά, προσπαθεί να ανακαλύψει τι ακριβώς έχει συμβεί, με το αποτέλεσμα της έρευνας να τον οδηγεί στη φυλακή. Τα προβλήματά του μόλις έχουν πολλαπλασιαστεί, αφού όχι μόνο δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του προς την τράπεζα που απειλεί να πάρει τη φάρμα του, αλλά έχει ανοίξει και αντιπαράθεση με σκοτεινών επιδιώξεων ιδιωτική εταιρεία, η οποία δείχνει αποφασισμένη να τον υποχρεώσει με κάθε τρόπο να της πουλήσει το βιος του, έχοντας με το μέρος της τις γερές πλάτες του βαθιού κράτους.

Ο Ρασούλοφ τοποθετεί τον κεντρικό του ήρωα σε ένα σταυροδρόμι όπου πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην με κάθε κόστος διατήρηση της αδιαπραγμάτευτης ακεραιότητάς του και στην προσαρμογή του στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, ανεξαρτήτως εάν του αρέσουν ή όχι. Η αντιμετώπιση του διλήμματος αυτού από τον Ρεζά επηρεάζει εύλογα όλες τις πτυχές της ζωής του, δοκιμάζοντας τις σχέσεις του με την οικογένειά του αλλά και με τον μικρό κοινωνικό περίγυρο, πολύ περισσότερο δε όταν η σύζυγός του, διευθύντρια του σχολείου της περιοχής, αναλαμβάνει η ίδια μιας μορφής δράση, προκειμένου να τον βοηθήσει. Οι ριψοκίνδυνες αποφάσεις που θα πάρουν οι δυο μαζί, έχουν σαν αποτέλεσμα να βυθίσουν τον Ρεζά σε μια αέναη δοσοληψία με το σύστημα (αστυνομία, τράπεζα, δικαστές), το οποίο εκείνος φαινομενικά απεχθάνεται.

Τόσο η δωροδοκία όσο και η ψευδορκία είναι – κατά πώς φαίνεται – η συνήθης καθημερινότητα στο Ιράν προκειμένου να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα στις ενέργειες ενός πολίτη, με τον Ρασούλοφ να τονίζει με κυνισμό και ειρωνεία τούτη την ιδιότυπη ρουτίνα της χώρας του. Δεν χαρίζεται ούτε στην κυρίαρχη θρησκευτική εμμονή, λαμβάνοντάς την ενίοτε σαν υποκρισία, το σενάριό του όμως (σχεδόν από τη μέση και μετά) ανακυκλώνει τις ίδιες περίπου ιδέες, φέρνοντας ουσιαστικά βόλτες γύρω από τον εαυτό του. Το μονοπάτι το οποίο διαβαίνει ο μόνιμα ανέκφραστος Ρεζά, δεν δηλώνει με σαφήνεια πού ακριβώς θα τον οδηγήσει, μιας και η περιπλάνησή του στον κόσμο της διαφθοράς και της διαπλοκής (δύο έννοιες τόσο γνώριμες και στα καθ’ ημάς) κρύβει μια αύρα αστυνομικού μυστηρίου και εκδίκησης. Η κορύφωση του δράματός του, όμως, αργεί να έρθει, καθώς οι δρόμοι και οι παράδρομοι του ταξιδιού του είναι αρκετοί, με την ομοιότητα της ακολουθούμενης διαδρομής να κρύβει (έστω) καλά το πιθανό μάταιο των περιπετειών του.