του Νίκου Παλάτου

Ο Ζαν-Μισέλ Ρους είναι ο πλέον έγκριτος κριτικός λογοτεχνίας στη Γαλλία. Διάσημος από τη στήλη του στην εφημερίδα Le Figaro, αλλά κυρίως από την τηλεοπτική του εκπομπή στην οποία σχολιάζει τις νέες κυκλοφορίες που βρίσκουν τον δρόμο τους για τα ράφια των βιβλιοπωλείων, έχει τη δύναμη με μία καλή του κουβέντα να φτιάξει την καριέρα ενός συγγραφέα. Η Νταφνέ Ντεσπερό εργάζεται σε εκδοτικό οίκο και έχει μόλις εισπράξει, μαζί με τον debutant στη λογοτεχνία σύντροφό της, μια τεράστια απογοήτευση, αφού το βιβλίο του αγνοήθηκε από την εκπομπή τού Ρους, με αποτέλεσμα να πιάσει πάτο στις πωλήσεις. Προκειμένου να βρουν παρηγοριά από το χτύπημα, καταφεύγουν στο σπίτι του πατέρα της στην εξοχή της Βρετάνης, ο οποίος αναφέρει στην κόρη του την ύπαρξη στην περιοχή μιας τουλάχιστον αξιοπερίεργης βιβλιοθήκης, η οποία αποτελείται από βιβλία που… απορρίφθηκαν από τους εκδοτικούς οίκους, καθώς μερακλής ντόπιος βιβλιοπώλης επέλεξε αυτόν τον τρόπο ώστε να διασώσει τα έργα στα οποία ουδέποτε δόθηκε η δυνατότητα να φτάσουν στο κοινό.

Στα σκονισμένα ράφια της, ανάμεσα σε τίτλους όπως… «Αυνανισμός και Σούσι», που καθιστούν άμεσα σαφείς τους λόγους για τους οποίος απορρίφθηκαν (όσο άδικο και αν είναι να κρίνεις το περιεχόμενο από τον τίτλο), ανακαλύπτει ένα χειρόγραφο που της κάνει κλικ, υπό τον τίτλο «Οι Τελευταίες Ώρες Μιας Ιστορίας Αγάπης», υπογεγραμμένο από κάποιον Ανρί Πικ. Η μικρή της έρευνα αποκαλύπτει πως ο εν λόγω κύριος ήταν… τοπικός pizzaiolo, ο οποίος κατά τα φαινόμενα διατηρούσε κρυφό (ακόμα και από τη σύζυγο και την κόρη του) συγγραφικό πάρεργο και ταλέντο. Μαγεμένη από το επηρεασμένο από τη ρωσική λογοτεχνία (και ειδικά τον Αλεξάντερ Πούσκιν) έργο, το εκδίδει, αυτό σημειώνει απίθανη επιτυχία ως το εκδοτικό γεγονός της χρονιάς που αλλάζει τις ζωές όσων το διαβάζουν (!), όμως ο περιβόητος κριτικός Ζαν-Μισέλ Ρους δεν τσιμπάει. Υποστηρίζει δημόσια ότι ο Ανρί Πικ είναι ανύπαρκτος, καταφέρνοντας με την κουβέντα του αυτή να χάσει μαζί σύζυγο και εκπομπή, σημειώνοντας εντυπωσιακό jackpot. Διόλου πτοούμενος από την κατηφόρα που έχει πάρει η ζωή του, θα κάνει το παν ώστε να αποδείξει του λόγου το αληθές. Εκδράμει στη Βρετάνη, μεταμορφώνεται σε άτυπο ντετέκτιβ και αρχίζει την ενδελεχή έρευνα. Ποιος, άραγε, κρύβεται πίσω από το όνομα Ανρί Πικ;

Μετά το αδιανέμητο στη χώρα μας «Nos Futurs» (2015), ο Γάλλος σκηνοθέτης Ρεμί Μπεζανσόν (με παρελθόν ακόμη και στο animation, μιας και συνυπέγραφε το παλαιάς κοπής μεν, γλυκύτατο δε «Μεγάλο Ταξίδι της Ζαράφα» του 2012) επιστρέφει σε καλή φόρμα. Δεν φτάνει τα επίπεδα της κορυφαίας του δουλειάς «Η Πρώτη Μέρα της Υπόλοιπης Ζωής Σου» (2008), που κατά την ταπεινή μου γνώμη αποτελεί μία από τις καλύτερες γαλλικές ταινίες του αιώνα τούτου, πλην όμως καταφέρνει να παραδώσει ένα ψυχαγωγικό φιλμ το οποίο συνδυάζοντας την κομεντί tricolore με μια αύρα μυστηρίου α λα Άγκαθα Κρίστι, απέχει παρασάγγας από το πλήθος των ανάλαφρων γαλλικών παραγωγών που ευδοκιμούν στη χώρα μας κατά τους θερινούς μήνες (και οι οποίες καταφθάνουν εντός ολίγων εβδομάδων, για όσους τυχόν αναρωτιούνται…).

Με πρόσχημα μια ερασιτεχνική, ντετεκτεβίστικου ύφους αναζήτηση της αληθινής ταυτότητας ενός ανύπαρκτου (;) συγγραφέα, ο Μπεζανσόν διαπιστώνει το πόσο λεπτά και συχνά εντελώς συμπτωματικά είναι τα όρια ανάμεσα στη φήμη και την ανυποληψία στον χώρο της τέχνης (της λογοτεχνίας εν προκειμένω), καθώς συχνά η ικανότητα από μόνη της δεν φτάνει. Ο θόρυβος που απαιτείται ώστε να αναδειχθεί ένα όποιο ταλέντο πολλές φορές αποδεικνύεται πολύ πιο απαραίτητος από το περιεχόμενο του έργου του, το οποίο άνευ πιασάρικου marketing μπορεί πανεύκολα να οδηγηθεί στη λήθη της… βιβλιοθήκης των απορριφθέντων βιβλίων. Έχοντας στο πλευρό του τη σχεδόν μόνιμη συνεργάτιδά του σεναριογράφο Βανεσά Πορτάλ επιδίδονται σε ένα whodunit παιχνίδι μυστηρίου στο οποίο δεν υπάρχουν φόνοι και πτώματα, αλλά ένας ταπεινός pizzaiolo που προς γενική έκπληξη έκρυβε μέσα του αληθινή συγγραφική φλόγα, μαζί με μία βαθιά γνώση και λατρεία για τους Ρώσους κλασικούς. Ακολουθώντας (μεταξύ άλλων) τα μονοπάτια του Ντοστογέφσκι και του εκ των αριστουργημάτων τού Πούσκιν «Ευγένιος Ονιέγκιν», καθώς κι εξετάζοντας όλες τις σωστές ή λάθος ενδείξεις που βρίσκει στο οδοιπορικό του στο γραφικό Κροζόν της Βρετάνης, ο άτυπος ερευνητής Ζαν-Μισέλ Ρους (εντελώς στο στοιχείο του και στο πνεύμα τού ρόλου ο, με παρελθόν σκηνικής ανάγνωσης έργων διάσημων συγγραφέων στα θεατρικά σανίδια της πατρίδας του, Φαμπρίς Λουκινί) προσπαθεί να ικανοποιήσει περισσότερο τη ματαιοδοξία του, έχοντας βαλθεί να ενώσει τα κομμάτια ενός ανύπαρκτου (όπως όλοι οι υπόλοιποι συμφωνούν) puzzle, αφού ο Πικ ήταν υπαρκτό πρόσωπο και προφανώς του άρεσε να γράφει στα κρυφά. H χαλαρή ρομαντική υποπλοκή με την κόρη του μακαρίτη λογοτέχνη, η οποία τον βοηθά στις έρευνές του θέλοντας να «καθαρίσει» το όνομα του πατέρα της, δεν είναι ούτε πειστική ούτε απαραίτητη (τι γαλλική ταινία θα ήταν χωρίς κάτι ανάλογο, όμως;), ενώ το τελικό twist μπορεί να μην διεκδικεί δάφνες σπουδαίας έμπνευσης (βασιζόμενο εν πολλοίς σε συμπτώσεις), βοηθά όμως τον εγωπαθή Ρους να προσγειωθεί κάπως στο έδαφος.