του Νίκου Παλάτου

Αργεί να έρθει ακόμα η πασχαλινή περίοδος, που χρόνια τώρα έχει συνδεθεί με το παραδοσιακό… άδειασμα ραφιών από τη ντόπια διανομή, πλην όμως η σκληρή προπόνηση στην οποία τα γραφεία έχουν επί σειρά ετών επιδοθεί, δείχνει πως φέτος επιτέλους αποδίδει καρπούς! Οι χρόνοι έχουν πλέον πέσει δραστικά, έτσι λοιπόν από τα μέσα Φεβρουαρίου κιόλας (όπως και η προηγούμενη εβδομάδα έδειξε), έχει ήδη ξεκινήσει το «ξεφόρτωμα» της σκαρταδούρας. Το τι έχει να γίνει την άνοιξη, ούτε να το σκεφτόμαστε δεν θέλουμε…

Τούτη η δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του Ντονάτο Καρίζι (ο Ιταλός συγγραφέας, αλλά πλέον και σκηνοθέτης, μετά το συμπαθές «Κορίτσι στην Ομίχλη», ξαναδιασκευάζει δικό του βιβλίο) βρωμάει από την ανάγνωση των credits και μόνο. Ολόκληρος Ντάστιν Χόφμαν να συμπρωταγωνιστεί σε αστυνομικό θρίλερ και η ταινία να έχει παίξει εκτός από τη χώρα παραγωγής της (την Ιταλία, προφανώς) μόνο σε Ρωσία, Ουκρανία και προσεχώς στην Πολωνία; Ακόμη κι έτσι, όμως, πρόκειται περί κατάφωρης αδικίας του… «Έτερος Εγώ» (2017), το οποίο χάρη στη συμμετοχή του Φρανσουά Κλουζέ θα έπρεπε να έχει προβληθεί τουλάχιστον σε όλον τον γαλλόφωνο κόσμο, με τη διαφορά πως εδώ ο Χόφμαν (σε αντίθεση με τον Γάλλο ηθοποιό) δεν κάνει ένα απλό πέρασμα (για την τυπική σύντομη εμφάνιση υπάρχει ο συνήθης πρωταγωνιστής του Πάμπλο Λαραΐν, Λουίς Νιέκο), αλλά κρατά βασικότατο ρόλο. Η ακόμα μεγαλύτερη (και πλέον ουσιαστική) που στέλνει τούτον τον «Λαβύρινθο» στο πυρ το εξώτερον, όμως, είναι πως παρά το «διεθνές αναγνωρισμένο καστ» του, το φιλμ κατατάσσεται με άνεση στην κατηγορία «τέρας». Το δικό μας, τουλάχιστον, βλεπόταν.

Από το ξεκίνημά του κιόλας, το όλο πράγμα φωνάζει τρικυμία εν κρανίω. Σε μια πόλη που λόγω των ουρανοξυστών που υψώνονται στο βάθος μοιάζει με αμερικανική, αλλά τελικά μάλλον στην Ιταλία βρίσκεται μιας και (σχεδόν) όλοι ιταλικά μιλάνε, ο βετεράνος ιδιωτικός ντετέκτιβ Μπρούνο Γκένκο (Σερβίλο), ο οποίος στην καριέρα του ειδικευόταν στην είσπραξη καθυστερημένων οφειλών, θυμάται την υπόσχεση που είχε δώσει κάποτε στους γονείς της Σαμάνθα Αντρέτι (Μπελέ), πως θα βρει τον απαγωγέα της κόρης τους, όταν ακούει στις ειδήσεις (της ιταλικής τηλεόρασης…) ότι το νεαρό κορίτσι βρέθηκε έπειτα από δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια. Παράλληλα με τις δικές του έρευνες, o ειδικός εξ Αμερικής «profiler» Δόκτωρ Γκριν (Χόφμαν) προσπαθεί να ξεκλειδώσει το μυαλό της κοπέλας, ώστε να πάρει την οποιαδήποτε πληροφορία που θα βοηθήσει την αστυνομία στην ανακάλυψη της ταυτότητας του δράστη. Το μόνο που θυμάται αμυδρά η Σαμάνθα είναι το δαιδαλώδες (σαν σε λαβύρινθο) υπόγειο όπου κρατούνταν φυλακισμένη, αναγκασμένη μάλιστα από τον σαδιστή απαγωγέα της να λύνει γρίφους σε ένα παιχνίδι που μοιάζει με τον κύβο του Rubik, κερδίζοντας σαν επιβράβευση ημέρες επιβίωσης (σε μια ιδέα που θυμίζει το franchise του «Saw»).

Καθώς ο ντετέκτιβ Γκένκο χώνεται βαθιά στην υπόθεση, προκαλώντας (για αδιευκρίνιστους λόγους) την οργή των αστυνομικών που έχουν αναλάβει τη σχετική δουλειά, κάθε καρυδιάς καρύδι μπλέκει στον δρόμο του, χαρίζοντας στην εξέλιξη δεκάδες twist, τα οποία σπανίως βγάζουν κάποια λογική εξήγηση, αφού τίποτα δεν είναι αυτό που αρχικά μοιάζει. Μια ξανθιά πόρνη με την οποία ο ερευνητής φαίνεται πως διατηρεί ιδιαίτερη σχέση, ένας εξπέρ των comics με αποκρυφιστικά (!) νοήματα, ένας παραμορφωμένος που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από τις σελίδες του «Dick Tracy», ένας ιερέας που δείχνει πως ξέρει πολλά και άλλοι ανάλογοι βάζουν το λιθαράκι τους (ή και όχι) στις έρευνες του Γκένκο. Με τα πολλά, κι αφού διάφοροι φόνοι αρχίζουν να μπερδεύουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα, το σπουδαιότερο στοιχείο που αυτός καταφέρνει να συλλέξει είναι πως ο υπ’ αριθμόν ένα ύποπτος είναι κάποιος «κουνελάνθρωπος» (όπως ακριβώς το διαβάζετε), ο οποίος ούτε ο «Donnie Darko» (2001) είναι, ούτε βεβαίως ο «Harvey» (1950), ούτε σχέση με τα οράματα του Ρέι Γουίνστον στο «Ερωτικό Κτήνος» (2000) έχει, αν και θα μπορούσε να είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών, με μία κάποια «δαιμονική» υποψία να πλανάται (συν τοις άλλοις) στον αέρα.

Ο Καρίζι νομίζει πως γυρίζει την πρώτη σεζόν του τηλεοπτικού «True Detective», ρίχνοντας παράλληλα στη συνταγή γερές δόσεις από «Σιωπή των Αμνών» (1991) και «Συλλέκτη» (1965), αυτό όμως που πετυχαίνει είναι ένας σεναριακός και οπτικός αχταρμάς που όμοιόν του χρόνια έχουμε να δούμε. Οι φωτιές στα δάση που καίνε παντού (και δεν σβήνουν με τίποτα όπως πληροφορούμαστε από τις τηλεοράσεις), ανάθεμα κι αν καταλαβαίνει κάποιος τι ακριβώς εξυπηρετούν, εκτός από το να δίνουν στη φωτογραφία μια δήθεν giallo ατμόσφαιρα, που σε συνδυασμό με τους βάλτους στους οποίους τριγυρίζει ο Γκένκο («έχει βάλτους η Ιταλία;», κατά το «έχει η Αγγλία Καλαμάτα;»), πυκνώνουν το μυστήριο όχι της ταυτότητας του απαγωγέα / δολοφόνου αλλά του… τόπου όπου όλα αυτά διαδραματίζονται.

Το άλλο ερώτημα που βασανίζει τον δόλιο θεατή κι έχει να κάνει με τον λόγο για τον οποίο ο Γκένκο δεν αναζητά ποτέ τον Δόκτορα Γκριν, προκειμένου έστω να βοηθήσει ο ένας τον άλλον, ομολογώ πως σε γενικές γραμμές το μυρίστηκα (μία στοιχειώδης παρατήρηση του δωματίου του νοσοκομείου αρκεί), αν και όχι σε όλο του το «μεγαλείο», καθώς γίνονται τέτοια ασυνάρτητα πράγματα, που οι μετά πάσης βεβαιότητας προβλέψεις καθίστανται αδύνατες. Όπως αδύνατον είναι να μην σαστίσει κανείς με τον αγγλο-ιταλικό διάλογο του φινάλε και την εκατέρωθεν άψογη κατανόηση των διαμειφθέντων, που έρχεται υποτίθεται να υπογραμμίσει τη «μεγάλη» τελική σεναριακή ανατροπή. Το μόνο που καταφέρνει, όμως, είναι να σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό για το μέγεθος τόσο της προχειρότητας σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής αυτής, όσο και της πλήρους αδιαφορίας από πλευράς σκηνοθέτη για κάτι που (θα) μοιάζει με ένα στοιχειωδώς λογικό, αστυνομικού τύπου στόρι.