της Βικτωρίας Μιχαήλ

Του βγήκε η πίστη 20 χρόνια τώρα αλλά ο Κορνέλ Μούντρουτσο τα κατάφερε: η επόμενη κινηματογραφική (γιατί κάνει και πολύ θέατρο, θα τον δείτε στο Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι) δουλειά του, «Deeper», ένα (παρα)ψυχολογικό θρίλερ με φόντο την ωκεάνια άβυσσο και ήρωα έναν καθαιρεθέντα αστροναύτη, θα γυριστεί για λογαριασμό της MGM με πρωταγωνιστές τον Μπράντλεϊ Κούπερ και την Γκαλ Γκαντότ. Το παραλειπόμενο αυτό info δεν θα έπρεπε να ανοίγει μια κριτική για το νέο φιλμ τού Μαγυάρου δημιουργού, ένα minimum βιβλικής σημειολογίας και ταυτόχρονα ανορθόδοξα υπερ-ηρωικό buddy movie υψηλών οκτανίων πρεσβεύον υπέρ των θυμάτων της ανθρωπιστικής (#diplhs) κρίσης – εάν δεν επιστέγαζε το γεγονός ότι η ίδια η ταινία μοιάζει με (άβολα συγκεραστική του art-house και του mainstream) πτυχιακή προς… κρίση απ’ το πρώτο διδάξαν κι εποπτεύον τον διατρίβοντα Χόλιγουντ, αυτό που έδωσε σκέπη και ψωμί στον Μάικλ Κέρτιζ, τον Λάσλο Μπένεντεκ, τον Αντρέ Ντε Τοθ πάλαι ποτέ.

Ίσως δεν θα έπρεπε, επίσης, να είμαστε τόσο αυστηροί με το άλλοτε enfant terrible, που στο κάτω κάτω καιρό τώρα με το ίδιο όπλο, τον αισθητικό εντυπωσιασμό, σημαδεύει και χτυπάει τα ίδια «θέματα». Στο «Johanna» το υπερφυσικό της θέωσης. «Στο Δέλτα» την εχθρότητα προς την ετερότητα. Στο «Λευκός Θεός» πίσω απ’ τον ξεσηκωμό των κακοποιημένων ή/και αδέσποτων μούργων φρούμαζε αυτό που εδώ εξεικονίζεται πιο ευθέως: το παλιόπαιδο της ΕΕ, η Ουγγαρία, ανατρέφεται στρεβλά από έναν ηγέτη σύγχρονο Ηρώδη, τον Βίκτορ Όρμπαν. Η μείζον σφαγή του; Πλάι στον ρατσισμό, τη θεσμική κι ατομική διαφθορά, την αστυνομοκρατία που υποθάλπει, κυρώνει και την πολιτική των συρματοπλεγμάτων, των στρατοπέδων κράτησης, της δίωξης των διηπειρωτικών ξεσπιτωμένων και ξεριζωμένων. Αυτοί, όχι οι χάρτινοι της Marvel και της DC, είναι οι superheroes της εποχής μας, τα θαύματα των οποίων όμως το καταπτοημένο ή ενστερνιζόμενο νέες (οι selfies) ή όχι τόσο (η μονέδα, ο ναζισμός) «αξίες» περιούσιο γένος της χώρας δεν βλέπει. Γιατί πια ουδείς εξ αυτών κοιτάζει ψηλά. Έναν κατατρεγμένο άγγελο εξ Ανατολής μπορεί να τον πιάσει ένα βλέμμα τους κι όχι οι Αρχές τους;

Κάνοντας το αποφασιστικό βήμα απ’ το dog στον god, δυστυχώς ο Μούντρουτσο ό,τι μας δίνει με την αριστερή παλάμη, μάς το παίρνει με τη δεξιά. Πώς να μη δαγκώσουμε κι εμείς το χέρι, αριστερό-δεξιό, που μας ταΐζει; Κατά πρώτον για το ότι η αστρονομία (100% διάττων αστέρας αναφοράς, σε μια ουβερτούρα τίτλων που μας διδάσκει ότι η Ευρώπη είναι ο μόνος δορυφόρος του πλανήτη Δία που είναι πιθανό υπό τον πάγο να φιλοξενεί ζωή) και η επιστήμη των ιδεολογιών με τη θεολογία (ο μεσσιανικός αλλοδαπός, γιος ξυλουργού, λέγεται αριοφέρνοντας οξύμωρα Άριαν κι ο πουλημένος γιατρός, που θα γίνει ο πιο πιστός απόστολός του, Στερν όπως το αστέρι στα γερμανικά) οδηγούνται απρόθετα και απρόσφορα σε θεματική αντιπαραβολή. Σ’ αυτή την… παραβολή, όπου χωράνε από το μοτίβο του «και οι έσχατοι έσονται πρώτοι» μέχρι τους χιλιαστές (σε περιπλανώμενους προσηλυτιστές των οποίων ο δόκτωρ αντιγυρίζει, σε μια απ’ τις λίγες πραγματικά έξυπνες αποστροφές του σεναρίου, ότι αυτός πιστεύει στην ανάσταση της Ουγγαρίας!), αλλά καίτοι παρουσιάζεται ως πολιτικά τολμηρή κι ελευθερόστομη αποδεικνύεται μια κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τους εκπεσόντες που μεταμελούνται κι εξαγνίζονται χριστιανικά απ’ τον καλό (γιατί υπάρχει κι ένας κακός, στην πιο δραματουργικά και ηθικά αδικαίωτη υποπλοκή) μουσουλμάνο Σωτήρα εκ της μαρτυρικής Χομς, συγκεχυμένη και ελάχιστα συγκρουσιακή, εκτός αν πρόκειται για καταχτύπημα στη δράση.

Εκεί, ναι, κάνει… παπάδες, και μάλιστα σε 35άρι, ο Μούντρουτσο – αλλά όχι ως χώρος πρώτης υποδοχής. Οι σκηνές στον υπόγειο δεν μπορούν παρά να ξυπνήσουν στο μυαλό το «Kontroll» τού (στα 00’s πρώτου εξαχθέντος στις ΗΠΑ συμπατριώτη του σινεματζή) Νίμροντ Άνταλ, σε βαριάντα τρομοκρατικού χτυπήματος. Στην εισαγωγή trafficking είναι σαν η σεκάνς της απόβασης στη Νορμανδία απ’ το «Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν» του Στίβεν Σπίλμπεργκ να ξεβράζεται στην τρεχάλα στο δάσος τού «Άθικτος» του Χουάν Κάρλος Φρεσναντίγιο. Το αναποδογύρισμα στο διαμέρισμα του σκινά ονειρεύεται τηλεκινητικά το «Inception» του Κρίστοφερ Νόλαν. Κι ενώ ολούθε (ως… δομή, προβληματική, αρχέτυπα, χρωστήρας) «Τα Παιδιά των Ανθρώπων» του Αλφόνσο Κουαρόν ρίχνουν βαριά τη σκιά τους, τα ιντερλούδια του ουράνιου σώματος αυτού του Birdman οσάκις αποδρά από τα αμαρτωλά εγκόσμια σε κάτι σαν aerial yoga χωρίς τα πανιά στη μεγαλούπολη, με τον φακό από ψηλά, στην οπτική γωνία του όμματος του Υψίστου, υφίστανται ως υπερ-εντελής συνδυασμός λήψεων από drones και γυρισμάτων σε green screen αλλά δεν δικαιώνονται: OK, ο χερουβικός κακομοίρης περιδινίζεται στον αιθέρα επειδή ομοίως εκκρεμεί το αύριό του, αλλά έτσι κωπάζει, ακόμα χειρότερα αισθητά randomly, η αφήγηση.

Προσθέστε το τεχνικά ριζοσπαστικό μονοπλάνο της αυτοκινητοκαταδίωξης σε υποκειμενικό που δεν ξέρει πού να παρκάρει, το εγκλωβισμένο στα πρόσωπα – φερέφωνα (των διδαχών αυτού του νουάρ με ιδεασμούς «Ιησού από τη Ναζαρέτ») καθρέφτισμα του κάστινγκ στην υποκριτική και μια από τις (ακόμη κι αν αρθρώνεται ειρωνικά) πιο ντόινγκ ατάκες της σεζόν σ’ εκείνο το «Δεν υπάρχει καταφύγιο από τα τραύματα της Ιστορίας». Κάπως έτσι έχετε ένα… θέαμα, όχι έτη φωτός υπολειπόμενο του (classic για κυνοδρομία, πάντως) ρεμπελιού του «Λευκός Θεός», αλλά κυριολεκτικά και μεταφορικά αιωρούμενο κάπου λίγο πίσω του. Ως τέτοιο βίζα παίρνει. Τον ρόλο που βαράει, τι ευαγγελίζεται όσον αφορά το λαθρεμπόριο ψυχών είναι που, κυρίως, βρίσκω πολύ φλου. Δεν θα του το συγχωρήσω…