της Κατερίνας Ανδρεάκου

Η πρώτη λέξη που μου έρχεται στο μυαλό για την περιγραφή αυτής της ταινίας είναι… «παρεξηγημένη».

Βασίζεται στην αυτοβιογραφία της Ελίζαμπεθ (Λιζ) Κένταλ, «The Phantom Prince: My Life with Ted Bundy», και όπως μαρτυρά και ο τίτλος του βιβλίου πρόκειται για τις δικές της, προσωπικές αναμνήσεις των χρόνων που πέρασε αγαπώντας έναν από τους πλέον διαβόητους και κτηνώδεις κατά συρροήν δολοφόνους της αμερικανικής ιστορίας. Ο σκηνοθέτης Τζο Μπέρλιντζερ, σε συνεργασία με την Κένταλ και τον συν-σεναριογράφο Μάικλ Γουέργουι, σέβονται αυτή την «πρωταγωνιστική» / αφηγηματική ματιά της ιστορίας, δημιουργώντας ένα δυνατό, συναισθηματικά έντονο ψυχολογικό δράμα, που επικεντρώνεται αρχικά στο ερωτευμένο ζευγάρι της Λιζ και του Τεντ, την αρμονική, ρομαντική τους σχέση, τα πρώτα σημάδια υποψίας, το σοκ και όλα τα επακόλουθα συναισθήματα της αρχικής σύλληψης του Τεντ, τις ανατριχιαστικές κατηγορίες εναντίον του, τις πολλαπλές δίκες και την τελική του καταδίκη. Κεντρική ηρωίδα της ταινίας είναι η Λιζ, η πανέξυπνη, κοινωνικοπολιτικά ενεργή, ανεξάρτητη κοπέλα η οποία εξισορροπεί ζωή και δουλειά με τη μητρότητα, και νομίζει πως γνωρίζει τον τέλειο άνδρα στο πρόσωπο του Τεντ Μπάντι, ενός όμορφου, ρομαντικού, χαρισματικού νεαρού που μοιάζει να τη λατρεύει και που αναπτύσσει μια υπέροχη πατρική σχέση με τη μικρή της κόρη. Η αρχική άρνηση δίνει τη θέση της στο σοκ, τη θλίψη, τον θυμό και την τελική καταστροφική αποδοχή, καθώς η Λιζ σταδιακά συνειδητοποιεί πως ο άνδρας που αγάπησε τόσο πολύ και ο ασυνείδητος, άγριος βιαστής και δολοφόνος δεκάδων νεαρών γυναικών και κοριτσιών είναι το ίδιο και το αυτό πρόσωπο.

Γιατί «παρεξηγημένη», λοιπόν; Γιατί η πλειοψηφία του ευρύτερου κοινού που την έχει δει έως τώρα, ίσως χωρίς να έχει ιδέα τι ακριβώς επρόκειτο να δει (διαβάζετε κριτικές ή έστω μια περίληψη, άνθρωποι!), είχε προσδοκίες για (πιθανώς) ένα βίαιο θρίλερ που καταγράφει τα ειδεχθή εγκλήματα του Μπάντι ή τουλάχιστον τον δείχνει συχνά επί το αιματοβαμμένο έργο του, κι έτσι το απρόσμενα (;) σχεδόν καθολικά μη βίαιο περιεχόμενο της ταινίας που αντίκρυσαν τους απογοήτευσε… Και είναι πραγματικά κρίμα, καθώς ο Μπέρλιντζερ έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στο να ωθεί τη συναισθηματική και ψυχολογική ένταση των χαρακτήρων του χωρίς ωστόσο να συμβαίνει τίποτα μπροστά στα μάτια τού θεατή (που φυσικά δεν είναι άλλα από τα μάτια της Λιζ, η οποία δεν «είδε» τίποτε, παρά μονάχα όταν η ταυτότητα του serial killer άρχισε να γίνεται γνωστή). Εκεί έγκειται και το πιο επιτυχημένο κι εξυπνότερο κομμάτι της αφηγηματικής δομής: η σταδιακή είσοδος και εμφάνιση της βίας, έστω και έμμεσα, από μη υπάρχουσα στο πρώτο μισό (όταν η Λιζ πρωτογνώρισε τον «τέλειο» Τεντ), σε φευγαλέες ματιές σε φωτογραφίες θυμάτων και μη λεπτομερείς περιγραφές των εγκλημάτων (όταν ξεκίνησαν οι πρώτες της υποψίες), σε πιο μακρόσυρτα πλάνα σοκαριστικών φωτογραφιών, καθώς και καναδυό σκηνών βιαιοπραγίας από τον Μπάντι μπροστά στην κάμερα (όταν πια η αλήθεια είχε γίνει γνωστή σε όλους). Είναι σαν τα μάτια της Λιζ και του κοινού να ανοίγουν κυριολεκτικά στο εύρος και το μέγεθος της σοκαριστικής «δράσης» του, και να τον βλέπουμε όλοι πια ως τον εγκληματία που όντως είναι.

Ο Τζο Μπέρλιντζερ σκηνοθετεί παραπάνω από αξιέπαινα την ταινία του, όχι μόνο γιατί είναι ένας καταξιωμένος και πολυβραβευμένος δημιουργός ντοκιμαντέρ, αλλά κι επειδή γνωρίζει καλά το κεντρικό της θέμα. «Σετάκι» με την ταινία, ο σκηνοθέτης δημιούργησε και τη σειρά ντοκιμαντέρ «Conversations with a Killer: The Ted Bundy Tapes», όπου ο ίδιος ο Μπάντι μιλά μέσα από τη φυλακή ως θανατοποινίτης. Έτσι, η απόφασή του να σκηνοθετήσει (σχεδόν ταυτόχρονα) τα δύο έργα μοιάζει αρμονική, καθώς δίνεται η ευκαιρία και στις δύο φωνές να ακουστούν: το yin της Λιζ, ενός έμμεσου θύματος του Τεντ στην εν λόγω δραματοποιημένη αφήγηση, με το yang του Μπάντι, του αδίστακτου εγκληματία που δεν απέβαλε ποτέ ούτε την ωραιοπάθεια, ούτε την άρνησή του να ομολογήσει ξεκάθαρα τα αποτρόπαια εγκλήματά του, στη σειρά ντοκιμαντέρ.

Ο αγγλικός τίτλος της ταινίας αποτελεί την αληθινή φράση με την οποία περιέγραψε τα εγκλήματα του Μπάντι ο δικαστής Έντουαρντ Κόγαρτ στην τελική του ετυμηγορία, καθώς στο φιλμ χρησιμοποιούνται και κατά λέξει διάλογοι που καταγράφτηκαν στα πρακτικά αλλά και στις τηλεοπτικές κάμερες της εποχής, αφού οι δίκες του Μπάντι μεταδόθηκαν ζωντανά στην αμερικανική τηλεόραση, δίνοντάς του και ένα διεστραμμένο status τηλεοπτικού star, λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης και της αγέρωχης στάσης του. Ωστόσο, η χρήση αληθινών διαλόγων στο δεύτερο μέρος της ταινίας δεν βοηθά και πολύ τη μόνη ίσως μεγάλη αδυναμία της, τους σχηματικούς, συχνά απλοϊκούς μυθοπλαστικούς διαλόγους, που εμποδίζουν το σενάριο να εμβαθύνει καλύτερα στους χαρακτήρες.

Ερμηνευτικά, η Λίλι Κόλινς στον ρόλο την Λιζ αποτελεί ασφαλώς την ψυχή της ιστορίας και επιτυγχάνει να εκφράσει με ευαισθησία τα εκ διαμέτρου αντίθετα, διαρκώς εναλλασσόμενα συναισθήματα της ηρωίδας της, ενώ ο Ζακ Έφρον, για τον οποίο αρκετοί «καλοθελητές» ακόμα μειδιούν εξαιτίας της πρότερης (και μάλλον αναπόφευκτης) καριέρας του σε νεανικά μιούζικαλ, είναι όχι αναπάντεχα εξαιρετικός στον ρόλο που προφανώς αποτέλεσε τεράστιο επαγγελματικό ρίσκο, αυτόν του γοητευτικού και αινιγματικού Τεντ που ξεκινά ως νεανικό sweetheart (γνώριμα μονοπάτια για τον Έφρον), όμως αποδεικνύεται ο κατά συρροήν δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο που απασχολεί τα media και την αμερικάνικη (και όχι μόνο) ιστορία των τελευταίων δεκαετιών ακόμη και σήμερα (προφανώς). Οι σκηνές, δε, όπου τα ανεπαίσθητα ύποπτα και μετέπειτα ωμά επικίνδυνα βλέμματα που ρίχνει απογυμνώνουν το «αγγελικό» προσωπείο του, είναι επιτυχημένα ανατριχιαστικές.

Το ψυχολογικό προφίλ των πιο διαβόητων δολοφόνων ανέκαθεν ενδιαφέρει, έως και εξιτάρει την κοινή γνώμη. Τα «γιατί», τα «πώς έφτασε ώς εκεί», τα «μετάνιωσαν ποτέ, άραγε», αποτελούν ερωτήματα που απασχολούν, ώστε να βγει κάποιο «λογικό νόημα», κάποια εξήγηση στο πώς ένα μέλος του ανθρώπινου γένους διαπράττει τόσο φρικτά πράγματα εις βάρος συνανθρώπων του – και μάλιστα κατ’ εξακολούθηση. Η ταινία δεν δίνει αυτές τις απαντήσεις, γιατί ο ίδιος ο Τεντ Μπάντι δεν τις έδωσε ποτέ, αλλά και γιατί αυτό δεν αποτελεί το επίκεντρό της. Αυτό που κάνει καλά είναι να καταγράψει την σχεδόν πάντα «ξεχασμένη» πλευρά, εκείνη των ανθρώπων που αγάπησαν ειλικρινά τους χειρότερους εγκληματίες εκεί έξω…