της Βικτωρίας Μιχαήλ

Μια απ’ τις καλύτερες φεστιβαλικές ταινίες της σεζόν, το ιρανικό «Μελβούρνη» (προσεχώς στις ντόπιες αίθουσες), αποδεικνύει πώς ο Νίμα Τζαβιντί, ένας πραγματικός δόκτωρ της επιστήμης του, του σινεμά, μπορεί αφενός να κάνει συναρπαστικά, θριλερικά ρεαλιστικά το NT scan για ό,τι κυοφορεί ένα… φορτωμένο και συγχυσμένο νέο ζευγάρι με το ένα πόδι στην ξενιτιά καθώς και τον μεγάλο υπέρηχο του ρέστου σύμπαντος πέριξ του, αφετέρου να καθαρίσει (με) τα σκατά του – με πρίσμα την «κακιά στιγμή», αφορούσα το αύριο μιας λιλιπούτειας ζωής. Μια απ’ τις μετριότερες φεστιβαλικές ταινίες της σεζόν, η πρώτη του Τσίμπερτ με διανομή εδώ (για ευνόητους λόγους – βλ. σωβινισμός), αποδεικνύει τι συμβαίνει όταν ένας μετρίων δυνατοτήτων γενικός ιατρός των 35mm, με πείρα στα crowd-pleaser και χωρίς ειδίκευση στη «γυναικολογία» (για την οποία επιστρατεύει ως συνσεναριακή μαία τη σύζυγό του, Ιπέκ), επιχειρεί με την ίδια φόρμα την παρακινδυνευμένη αμνιοπαρακέντηση της διακεκαυμένης ζώνης των ελληνογερμανικών σχέσεων στα 2010’s, χωρίς να μετράει την καμπύλη σακχάρου της μίας (συν μία) εξεταζομένης.

Το πρώτο ήσσον λάθος του Τσίμπερτ είναι ότι, για να γκαστρώσει την παραβολική προβληματική του, ξαπλώνει στο φορείο και βλέπει τις ασθενείς του με το στανιό ανάσκελα και μπρούμυτα, ως τις δύο όψεις του ίδιου… νομίσματος. Στη Γηραιά του ευρώ, η Τέσα έχει σπίτι, δουλειά, status, χρήμα. Η Έλενα (παλεύει για και) υπολείπεται και στα τέσσερα. Τις ενώνει όμως, και καλά, το ότι και οι δύο τραβάνε ζόρι. Πρώτα με τους συντρόφους τους, τον Γιαν και τον Κώστα: τυπικά ψύχραιμοι αλλά κατ’ ουσίαν συγκαταβατικοί, τυπικά συμπαραστάτες αλλά κατ’ ουσίαν στην απέξω, Πιλάτοι και μαμάκηδες – με τον Γιαν να εκτίθεται ανεπαρκώς δραματουργικά ως τέτοιος, επειδή έτσι βολεύει τη χαρακτηρολογία, μέσω ενός χαιρέκακου σχολίου τής Τέσα. Μετά ζόρι με τον καρπό των σπλάγχνων τους: αυτόν που η μία, ήδη μητέρα, αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να παραμελήσει εμπιστευόμενή τον στην άλλη, και εκείνον που αυτή η άλλη φέρει προσώρας ως αιφνίδιο μπελά στην κοιλιά καλούμενη να αποφασίσει αν θα φέρει και στον κόσμο. Τέλος, ζόρι με την απαιτητική εργασία τους: την υψηλού προφίλ και γραφείου τέτοια στην οποία η frau προσπαθεί να ανταποκριθεί όντας πια και γονιός, και την υψηλής ευθύνης οικιακή άλλη που η gastarbeiter, πρώτη φορά δουλικό, κάνει ζάφτι όλο και πιο δύσκολα.

Για να μπορέσει να κοιτάξει αλληλοσυμπληρωματικά και 360° το… δίδυμο δίπολο, ο Τσίμπερτ μηχανεύεται να κόψει στα δύο, τόσο τη δράση όσο και, αφού προηγηθεί ένα οιονεί «πάμε πάλι» του πρώτου (με επίκεντρο την Έλενα) μέρους απ’ την οπτική γωνία της Τέσα πια, την αμφιπροσωπογραφία. Η τομή γίνεται με σημάδι το τι συμβαίνει αναπάντεχα στη μικρή Λότε, αμέριμνα παρκαρισμένη στο καροτσάκι της σ’ ένα πεζοδρόμιο, συμβάν που με όσα προηγούνται και έπονται βραχυπρόθεσμα χαρίζει για λίγο στην ταινία το πιο καθαρό herzschlag της, συντονισμένο με το δικό μας. Η Έλενα γρήγορα θα το σκάσει από το πλάνο (ενώ καιγόμαστε να την ακολουθήσουμε στο ημιαπονενοημένο φευγιό της) και η Τέσα θα την ψάξει στην Ψωροκώσταινα (ενώ ο Τσίμπερτ ανασκευάζει, με σχηματικό «φωτισμό» στα πιο επαγγελματικά ή επί προσωπικού γιάπικα σούξου-μούξου της, το προφίλ της από στριμμένης με τουπέ σε δίκαιη αφεντικίνα κι αγαπησιάρα μάνα). Χάσαμε το κορμί (τη Χαρά Μάτα Γιαννάτου, που επιβάλλει και στέκεται achtung ξανά μετά το «Νοτιάς»), πατριώτη. Κερδίσαμε τη θεία, stop;

Ya und nein. Στο – πραγματικά, όχι και τόσο, αφού σχεδόν νοσταλγείς την νταρντενίλα στο στιλ που έχει προηγηθεί… – αγωνιώδες στρίμωγμα (μεταξύ της Σκύλας της γραφειοκρατίας και της Χάρυβδης των κακοτοπιών της πρωτευουσιάνικης νύχτας) άμαθης στη Griechenland αλλοδαπής, που το εκφραστικά φυσικά σφιγμένο τσαγανό τής Τρίμπελ κρατάει συχνά σε σωτήρια επαφή με τον θεατή, ο Fritz auteur αποφεύγει την παγίδα τού να πιάσει με την τοιχογραφική λαβίδα τη θεσμικά και δημοσιονομικά πάσχουσα (ανέκαθεν, όχι κατόπιν της ύφεσης) Ψωροκώσταινα αλλά όχι και να καταφύγει στον εμβρυουλκό για να τη… λευτερώσει ρεβιζιονιστικά από τις επιπολιτισμικές ωδίνες της, διδάσκοντας ταυτόχρονα την τεχνική τής αναπνοής «κατανόηση» στη μεταξύ ευεργέτριας κι εκμεταλλεύτριας Γερμανία.

«Τη στιγματίζετε ως εγκληματία. Δε θα μπορεί να βρει δουλειά!», επιπλήττει την απεγνωσμένα πελαγωμένη πελάτισσά του το – είδες η ανθρωπιά; – απάγκιο της εδώ, ο «δικός μας» διερμηνέας (δίκην φωνής της συνείδησής της κι αυτόκλητου συνηγόρου υπεράσπισης της άγνωστής του, άφαντης γκουβερνάντας). Προτού της φτιάξει ομελέτα (είδες η ξακουστή φιλοξενία μας;) σε μονοκατοικία με αυλή και θέα στη σχεδόν δίπλα θάλασσα! Προτού η Έλενα και ο Κώστας, που έχουν εντωμεταξύ επιστρέψει αβόλευτα αλλά βολικά για την ιστορία, πιάσουν την πάρλα για το δικό τους μέλλον μ’ ένα βλαστάρι, ωσάν το «λούκι» στο οποίο είναι και οι δύο πλέον μπλεγμένοι να μην παραμένει… έκθετο. Κι ενώ η αυτεπάγγελτα διωκόμενη, σε οποιοδήποτε από τα δύο κράτη αυτής της αξονικής, έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο απλώς δεν υφίσταται στην υπόθεση, κυριολεκτική και μεταφορική. Ίσως γιατί στη φταίχτρα επιφυλάσσει ένα ακόμη πιο βαρύ, φόρου σώματος και αίματος τίμημα ως τιμωρία για το σφάλλειν της ο Τσίμπερτ, στην αναπόδραστη (όχι ανα)τροπή σύγκρουσης. Που με αρμόζουσα μυθοπλαστική μα όχι και υφολογική καισαρική βγάζει από το μη τυμπανιαίο αλλά υφιστάμενο ορατές επιπλοκές σώμα σ’ αυτή την DIY εξιχνιαστική κι εθνικού προσήμου «Όλοι το ίδιο είμαστε σε τούτον τον κοσμάκη, και όλοι έχουμε καρδιά Λαός και Κολωνάκι» διμερών σχέσεων σπουδή. Καλή η λανθάνουσα πολιτική και η ηθική. Απλώς, στο επόμενο «φούσκωμα» επειγόντως τη μαμή. Αν και ξανά θα τεθεί θέμα: με ελληνική ή με γερμανική καταγωγή;