της Κατερίνας Ανδρεάκου

«Δύο αστεράκια», αυτή η μάστιγα για τις ελληνικές ταινίες, ίσως μπορείτε να πείτε. Δυστυχώς, τουλάχιστον στην προκειμένη περίπτωση, θα θέλαμε ειλικρινά να είναι περισσότερα. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι ο κεντρικός ήρωας αυτού του ντοκιμαντέρ, ο Λεωνίδας, ο οποίος και ενδιαφέρουσα προσωπικότητα είναι, και θάρρος κι επιμονή έχει να πραγματοποιήσει ένα (έως τώρα άπιαστο) όνειρο δικό του, αλλά και γενικότερο, καθώς θα είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα επιχειρήσει να φτάσει στην κορυφή του Ολύμπου με αναπηρικό αμαξίδιο. Γεμάτος tattoo και piercing, με πλούσιο… λεξιλόγιο και, σε αντίθεση με την αναμενόμενη για τέτοιο φυσικό τόλμημα διατροφή, καπνίζοντας συνεχώς τσιγάρα και «μπάφους», ο κεντρικός χαρακτήρας δεν αποτελεί τον αναμενόμενο, σχεδόν «χολιγουντιανό» ήρωα. Ωστόσο, η ειλικρίνειά του και η κατά κάποιον τρόπο ρομαντική του αποφασιστικότητα να επιστρέψει στον πλέον δύσβατο τόπο και μάλιστα με τόσο σοβαρή αναπηρία, τον κάνει άμεσα συμπαθή και δημοφιλή, τόσο στην πολυμελή ομάδα που τον συνοδεύει όσο και στο κοινό αυτού του ντοκιμαντέρ, το οποίο απέσπασε το βραβείο κοινού στο 20^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Όχι, ο Λεωνίδας δεν είναι καθόλου το πρόβλημα εδώ.

Δεν αρκεί μόνο να έχεις μια καλή ιστορία και άμεση πρόσβαση σε αυτήν και τα κεντρικά της πρόσωπα για να κάνεις και ένα καλό ντοκιμαντέρ (ή και ταινία μυθοπλασίας, ασφαλώς). Πρέπει να ξέρεις και πώς θα την κουμαντάρεις ώστε να της δώσεις την καλύτερη αφηγηματική ευκαιρία και, εν τέλει, να την αναδείξεις κινηματογραφικά όπως της αρμόζει. Το δελτίο Τύπου, λοιπόν, αναφέρει πως ο Λεωνίδας είναι 35 ετών και πως το συνεργείο παραγωγής του ντοκιμαντέρ τον ακολουθούσε και συμμετείχε στις ετοιμασίες και την τελική αναρρίχηση επί τρεισήμισι χρόνια. Μόνο που αυτές οι λεπτομέρειες δεν αναφέρονται στην ταινία, ούτε υπάρχει και η όποια χρονική κλίμακα που να σηματοδοτεί το πέρασμα των μηνών (και χρόνων;), καθώς παρακολουθούμε τον Λεωνίδα να προετοιμάζεται, πότε στην Αθήνα όπου μένει, πότε στη Θεσσαλονίκη όπου προπονείται. Κάποια από τα μέλη της ομάδας αποστολής αναφέρονται με λεζάντες μαζί με την ιδιότητά τους, άλλοι απλώς… εμφανίζονται και μένουμε να ξεδιαλύνουμε εμείς, το κοινό, αν είναι φίλοι του Λεωνίδα, μέλη του κινηματογραφικού συνεργείου ή επαγγελματίες συνοδοί της αποστολής! Έχει σημασία; Ναι, καθώς αποτελούν το υποστηρικτικό δίχτυ ασφαλείας του και θα ήταν καλό να γνωρίζουμε ποιος είναι ποιος.

Η ίδια η αποστολή ξεκινά σχεδόν στα μισά του ντοκιμαντέρ. Κι ενώ το πρώτο μέρος μας δείχνει με έναν άμεσο, προσωπικό τρόπο το «ταξίδι» του πρωταγωνιστή τα τελευταία χρόνια (αν και μόνο μέσα από δικές του αναφορές), αναλώνει πολύ χρόνο σε τελικά άσχετες στιγμές που κάλλιστα θα μπορούσαν να λείπουν και είτε η ταινία να είναι απλώς μικρότερης διάρκειας (τίποτα μεμπτό σε αυτό) είτε να εστιάσει περισσότερο στην ουσιαστική προετοιμασία του Λεωνίδα και στην ίδια την αποστολή. Αντ’ αυτού, και ως παράδειγμα, παρακολουθούμε (γιατί;) μια ολιγόλεπτη σεκάνς στο τρένο προς Θεσσαλονίκη, όπου ο Λεωνίδας κι ένας φίλος του πληρώνουν για το εισιτήριό τους γιατί δεν ήταν ανοιχτά τα εκδοτήρια όταν έφτασαν στον σταθμό, μετά έρχεται ένας άσχετος με την ταινία και ζητά να αγοράσει εισιτήριο, ο γελαστός (βλέπει την κάμερα) εισπράκτορας του λέει καναδυό φορές να περάσει στο επόμενο βαγόνι, η κάμερα ξανακόβει στο εισιτήριο, μετά κόβει σε κάποια λεπτά αργότερα και στον Λεωνίδα που αποκαλεί τον έναν εισπράκτορα «χοντρούλη» και τον άλλο «ξεδοντιάρη» (αλλά πλέκοντάς τους το εγκώμιο πως είναι ωραίοι τύποι)! Και ξαναρωτώ: γιατί; Πώς ακριβώς, στα μάτια του σκηνοθέτη και του μοντέρ, βοηθά αυτή η σεκάνς στην αφήγησή τους; Ή πώς βοηθά ουσιαστικά η συντομότατη μουσική σκηνή στο γήπεδο του Καραϊσκάκη, όπου ο τραγουδιστής της metal μπάντας της οποίας είναι drummer ο Λεωνίδας λέει στο κοινό ότι μαζεύτηκαν εκεί για την αποστολή του Λεωνίδα, αρχίζει να τραγουδάει και η… σκηνή τελειώνει εκεί, χωρίς να ξέρουμε τι ήταν αυτό και γιατί το είδαμε; Ήταν αποχαιρετιστήρια συναυλία πριν το ταξίδι ή μάζευαν χρήματα για να τη χρηματοδοτήσουν; Δεν θα μάθουμε ποτέ. Οι εναλλασσόμενες και κάπως τυχαίες στιγμές της ζωής του πρωταγωνιστή μπορεί να βγάζουν νόημα στο μυαλό του σκηνοθέτη, ωστόσο δεν μπαίνει στον κόπο να βοηθήσει λίγο και το κοινό, ενώ η επιλογή του να μην έχει talking heads (οι συμμετέχοντες να μιλούν κατευθείαν στην κάμερα, δίκην αποσπασμάτων συνέντευξης) και να αφήνει τον διάλογο και τα γεγονότα να τρέχουν όσο «φυσικά» γίνεται, κάνει αρκετά σημεία να μοιάζουν κάπως ασυνάρτητα.

Άλλο τεχνικό πρόβλημα είναι οι μεσότιτλοι οι οποίοι (αραιά και πού) επεξηγούν κάποιο σημείο της ιστορίας. (Τουλάχιστον) η δημοσιογραφική version που παρακολουθήσαμε είχε τους μεσότιτλους στα αγγλικά, καθώς και αγγλικούς υπότιτλους. Κι ενώ οι δεύτεροι ήταν επιτυχημένοι, οι πρώτοι μοιάζουν να γράφτηκαν από κάποιον/α που δεν έχει άριστη γνώση της γλώσσας, ή απλώς δεν τσεκαρίστηκαν από κάποιον επαγγελματία όταν έμπαιναν στην ταινία. Παράδειγμα (αυτολεξεί): «An another team of climbers will be attempting to ascend Olympus with a disabled group the same dates as those has Leonidas team had arranged for»! Λεπτομέρειες, θα μου πείτε; Όχι. Διότι, προφανέστατα, τούτο το ντοκιμαντέρ φιλοδοξεί να περάσει από διάφορα διεθνή φεστιβάλ, οπότε το παραπάνω δεν είναι αποδεκτό για μια δουλειά με τέτοιες προσδοκίες.

Το δεύτερο μέρος, αυτό της ίδιας της αποστολής, είναι πιο στιβαρό ως κινηματογραφικό αποτέλεσμα, με απείρως πιο συνεπές μοντάζ και συναφείς επιλογές σκηνών για την κορύφωση. Ο Λεωνίδας επέστρεψε στον Όλυμπο, αλλά δεν θα σας χαλάσουμε το σασπένς. Είναι ένας ωραίος, επίμονος, αισιόδοξος και, ναι, γενναίος τύπος, και τόσο ο ίδιος και η αποστολή του όσο και η ταινία συνδράμουν στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε ανθρώπους με αναπηρικά προβλήματα και στην προσπάθειά τους να πείσουν την κοινή γνώμη πως, παρά τις αντιξοότητες, μπορούν να καταφέρουν τα ίδια με τους αρτιμελείς συνανθρώπους τους, με σωστή, υγιή υποστήριξη και νοοτροπία.