της Βαρβάρας Κοντονή

Τριάντα χρόνια συμπλήρωσε αισίως φέτος το μεταφυσικό νεο-νουάρ του Άλαν Πάρκερ «O Δαιμονισμένος Άγγελος», ένα φιλμ που παρά τα ευδιάκριτα «σημάδια» τού χρόνου, καταφέρνει να σταθεί επάξια στο πλευρό των σημερινών, αναλόγου υφολογικού περιεχομένου θρίλερ, διδάσκοντας τι πάει να πει στιλ και κινηματογραφική αφήγηση σε όσους «νεότερους» δημιουργούς θεωρούν τα πρωτεύοντα υλικά του σινεμά δεδομένα. Πάρτε μερικά εντατικά μαθήματα από τους «παλιούς», λοιπόν.

Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα και σεναριογράφου Γουίλιαμ Χόρτσμπεργκ με τίτλο «Falling Angel», «O Δαιμονισμένος Άγγελος» μπλέκει επιτυχώς δυο διαφορετικά κινηματογραφικά είδη, αυτό του αστυνομικού / ντετεκτιβίστικου pulp με αυτό του μεταφυσικού τρόμου, με φόντο τις αποκρυφιστικές φυτείες της Νέας Ορλεάνης, σκιαγραφώντας έτσι το πορτρέτο μιας ιστορίας αρχέγονης και θανατηφόρα σαγηνευτικής, η οποία ορίζεται από μικρές, αλλά διακριτικά παρούσες σεναριακές λεπτομέρειες.
Ο Χάρι Έιντζελ (Μίκι Ρουρκ) είναι ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ που μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στις ευτελείς υποθέσεις του και το βρώμικο, γεμάτο καπνό από τσιγάρα διαμέρισμά του το οποίο χρησιμοποιεί και ως γραφείο. Μια μέρα θα δεχθεί ένα τηλεφώνημα από έναν πιθανό πελάτη που επιθυμεί να τον γνωρίσει από κοντά. Όταν ο Έιντζελ συναντήσει, τελικά, τον Λούις Σάιφερ (Ρόμπερτ Ντε Νίρο), θα αισθανθεί μια αδιόρατη ανησυχία μπροστά στον μαυροντυμένο άνδρα με τα μυτερά νύχια και την καλοχτενισμένη, στιλπνή κοτσίδα, χωρίς όμως να δώσει την πρέπουσα σημασία. Προτείνοντάς του ως αμοιβή το δελεαστικό ποσό των πέντε χιλιάδων δολαρίων, ο Σάιφερ θα ζητήσει από τον Έιντζελ να ανακαλύψει το κρησφύγετο του Τζόνι Φέιβοριτ, ενός τραγουδιστή με τον οποίο έχει ανοιχτούς λογαριασμούς. Αποδεχόμενος την παχυλή αμοιβή, ο Έιντζελ θα ξεκινήσει – χωρίς να το γνωρίζει – ένα επικίνδυνο ταξίδι στις πιο αφιλόξενες και μυστικιστικές γωνιές του αμερικανικού Νότου, μια σκονισμένη διαδρομή ραντισμένη με αίμα και ιδρώτα. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνάς του, ένα μόνο είναι σίγουρο: τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο.

Παρά το αδιαμφισβήτητο cult status που δικαιολογημένα έχει αποκτήσει μέσα στα χρόνια η ταινία τού Πάρκερ, ο δρόμος για την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Χόρτσμπεργκ δεν υπήρξε στρωμένος με ροδοπέταλα. Λίγο μετά την κυκλοφορία τού βιβλίου, το 1978, ο Χόρτσμπεργκ έγραψε ένα πρώτο σενάριο, το οποίο δεν βρήκε ανταπόκριση από κανένα studio, μόνο για να έρθει το project και πάλι στην επιφάνεια επτά χρόνια αργότερα, όταν η ιστορία έτυχε της προσοχής τού Πάρκερ. Βάζοντας μπρος το καινούργιο σενάριο, η ταινία δίχασε πριν καλά-καλά κυκλοφορήσει, εξαιτίας του casting της Λίσα Μπονέι στον ρόλο μιας ανήλικης με έφεση στο… voodoo, η οποία εμπλέκεται και σε βίαιες σεξουαλικές περιπτύξεις με τον πρωταγωνιστή (η Μπονέι ήταν τότε είκοσι ετών). Όλα αυτά σε μια περίοδο που η ηθοποιός είχε γίνει ευρύτερα γνωστή στο κοινό από τη συμμετοχή της στο οικογενειακό sitcom «The Cosby Show». Η προσθήκη της Μπονέι έμελλε να αποτελέσει ένα από τα δυνατά χαρτιά της ταινίας, αφού η «ζωώδης» χημεία της με τον Μίκι Ρουρκ λειτούργησε ως η τέλεια σεξουαλική προσθήκη ενός σύμπαντος σε παράλληλη συνύπαρξη με τον κόσμο των θνητών, βουτηγμένου στις jazz μουσικές νότες, τη μαύρη μαγεία και τον θάνατο.

Μάστορας στην απόδοση ατμόσφαιρας και μετρώντας στο ενεργητικό του μια πληθώρα διαφορετικών φιλμικών ειδών, ο Άλαν Πάρκερ παραδίδει εδώ μια «άσκηση» βιρτουόζικου στιλ, με τον φωτογράφο του (Μάικλ Σέρεζιν) να διεκδικεί με τη σειρά του μερίδα των ευσήμων, χάρη στα εξαιρετικά καδραρίσματα σκότους και υπαινικτικού φόβου (ο Βαλ Λιούτον θα χειροκροτούσε), που προσδίδουν σε έναν κατά τα άλλα γνωστό μύθο πρωτοτυπία, καλλιτεχνική αξία και εντυπωσιακή ένταση. Σαφέστατα, βλέποντας κανείς την ταινία για πρώτη φορά σήμερα και όντας «ψιλιασμένος» από την παράδοση του σινεμά τρόμου με έμφαση στο έξυπνο plot twist, κατανοεί από την αρχή ήδη τη φύση της αποστολής του Έιντζελ. Αυτό, όμως, δεν μειώνει σε τίποτα την αξία του «Δαιμονισμένου Αγγέλου» ως μιας ταινίας που μπορεί να σταθεί στην εποχή μας, απόρροια της σφριγηλής της εξιστόρησης και των καλών ερμηνειών που ενισχύονται ακόμα περισσότερο από τη θεαματική παρουσία του Ντε Νίρο (παρά τον περιορισμένο χρόνο εμφάνισής του). Ο Μίκι Ρουρκ βρίσκεται εδώ στα καλύτερά του, ένα ρυπαρό, μοναχικό πλάσμα που θα συνειδητοποιήσει με τον χειρότερο τρόπο πως μπλέκοντας σε αυτή την υπόθεση θα καταλήξει να χάσει πολύ περισσότερα από όσα… τόλμησε να αναζητά. «O Δαιμονισμένος Άγγελος» επισφραγίζει με τον καλύτερο τρόπο (σε σχέση με τον γαλλικό συρφετό που αναμένουμε… δριμύτερο!) την επίσημη έναρξη της θερινής περιόδου, κυκλοφορώντας εκεί έξω σε επανέκδοση και καλώντας σε να τον (ξανα)γνωρίσεις. Αξίζει.