του Ηλία Φραγκούλη

Η ιστορία της ταινίας «45 Χρόνια» μοιάζει με κάτι που θα μπορούσε να συμβεί μονάχα στο σινεμά, όμως ο τρόπος που την προσεγγίζει ο Άντριου Χέι απογυμνώνει κάθε είδος φιλμικής φόρμας από την παράδοξη αποκάλυψη του γράμματος που λαβαίνει ο Τζεφ και ανατρέπει την ισορροπία στην πολύχρονη σχέση αυτού του ζευγαριού. Έτσι, οι φίλοι μιας κάπως πιο νατουραλιστικής αφήγησης και προσέγγισης των πραγμάτων ίσως βιώσουν κάτι εκστατικό εντός της αιθούσης, αφήνοντας τους υπόλοιπους… παγερά αδιάφορους. Στη θερμοκρασία της Κάτια, θα τολμούσα να πω!

Η Κάτια ήταν η παλιά αγαπημένη του Τζεφ, με την οποία έκανε διακοπές στην Ελβετία το ’62 και σε έναν ρομαντικό περίπατό τους εκείνη είχε ένα τραγικό ορειβατικό δυστύχημα, πέφτοντας στο κενό, για να εξαφανιστεί για πάντα από τούτον τον κόσμο! Σήμερα, ένα γράμμα κοινοποιεί στον Τζεφ το μακάβριο εύρημα της μέσα στους πάγους νεκρής αγαπημένης του, η οποία εμφανισιακά έχει διατηρηθεί στην ίδια κατάσταση, ενώ εκείνος είναι ένας εβδομηντάρης σε «απόσυρση». Η σκέψη είναι τρομακτική και ο Τζεφ δεν ξέρει αν μπορεί να πάει στην Ελβετία για να κάνει την αναγνώριση του πτώματος, ως το πιο συγγενικό στην Κάτια πρόσωπο. Η πληροφορία αυτή εξάπτει την περιέργεια της Κέιτ. Είχε ακούσει κάτι για το όνομα, αλλά δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα παραπάνω. Γιατί σε μια σχέση, ποτέ δεν μιλάμε για το συναισθηματικό μας παρελθόν. Δεν ρισκάρουμε τις συγκρίσεις, αλλά ούτε και τις αναμετρήσεις με τις αναμνήσεις μας…

Ο κόσμος της Κέιτ θα κλονιστεί, καθώς επιθυμεί να ανασκαλίσει αυτή την πλευρά του παρελθόντος της ζωής του συζύγου της, με τον φόβο ότι η νεκρή «αντίζηλός» της μπορεί να βρίσκεται ακόμη, βαθιά μέσα στην καρδιά τού Τζεφ, αν όχι και να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο κομμάτι του υπαρξιακού του σύμπαντος, το οποίο εκείνος έκρυβε καλά τόσα χρόνια.

Το ερώτημα που θέτει το φιλμ είναι πολύ συγκεκριμένο: η Κάτια μπήκε ξανά μέσα στη ζωή τους σαν φάντασμα ή το φάντασμα ήταν πάντοτε αυτός ο γάμος; Με το ενδεχόμενο η αλήθεια να βρίσκεται πιο κοντά στη δεύτερη περίπτωση, η Κέιτ μετατρέπεται σε έναν άδοξο «ντετέκτιβ», που θα προσπαθήσει να καταλάβει αν θυσίασε ή όχι τα καλύτερα χρόνια τής ύπαρξής της για να συμβιώνει με ένα… ψέμα! Ενώ αυτό το σκέλος τής ιστορίας ακούγεται θαυμάσιο, στην πράξη είναι δοσμένο με έναν σχεδόν αντι-κινηματογραφικό τρόπο, που δεν ενισχύεται καθόλου από το σενάριο. Φοβούμενος ίσως το μελό (που θα μπορούσε να τραβάει την ταινία… από τα μαλλιά), ο Χέι αφήνεται σε έναν τόνο ρεαλιστικά… μονότονο, δίχως περαιτέρω ανατροπές και καμία διάθεση για συμβάσεις στο δράμα της ιστορίας. Η επιλογή του αυτή είναι σεβαστή, όμως παράλληλα επηρεάζει και το σενάριο και την προφορική γλώσσα του φιλμ, πάντοτε δίπλα στην αξιοπερίεργη απιθανότητα της «εξαφάνισης» της Κάτια.

Κοινώς, μην περιμένεις να δεις «Σκηνές από Ένα Γάμο» (1973), κάτι αληθινά συναρπαστικό λεκτικά, ριπές αποκαλυπτικών διαλόγων που θα απομυθοποιήσουν όλα αυτά τα 45 χρόνια του γάμου της Κέιτ και του Τζεφ. Η «ανάκριση» προχωράει δειλά, με λιγοστή φόρτιση, εκείνος δεν θα βρει ποτέ το θάρρος να αντιμετωπίσει την πραγματική σύζυγό του και μια μηχανή προβολής για slides θα γίνει η κατακλείδα όλων αυτών των χρόνων συμβίωσης, για να οδηγήσει σε μια νέα αρχή ή στο ξεκίνημα της απόλυτης… σιωπής.

Τολμώ να πω ότι οι… υπεράριθμοι καλεσμένοι του party της επετείου με έκαναν να αισθανθώ ακόμη πιο άβολα σε σχέση με τις σεναριακές ικανότητες του Χέι, που καθ’ όλη την υπόλοιπη διάρκεια του φιλμ δεν «στολίζει» τη ζωή του ζευγαριού με δευτερεύοντες χαρακτήρες, φίλους, συγγενικά πρόσωπα (παιδιά δεν υπήρξαν ποτέ, αυτός ο υπαινιγμός είναι σαφής) ή άλλα σημαίνοντα πρόσωπα για την καθημερινότητά του, μετατρέποντας το όλο event σε κάτι το μάλλον ζορισμένο και αταίριαστο. Ένα σεναριακό «άλλοθι» που χτίστηκε τόσο παράξενα όσο αυτή η επέτειος των 45 (διόλου στρογγυλών) χρόνων γάμου.