του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Όταν ξεκινάει το «The Cut», μερικά λευκά γράμματα σε μαύρο φόντο ενημερώνουν το θεατή ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία, στις αρχές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται σε παρακμή. Κατά συνέπεια, όλες οι μειονότητες θεωρούνται εχθροί για την Αυτοκρατορία. Χρειάστηκαν, δηλαδή, μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να… μισήσουν οι Τούρκοι τον Φατίχ Ακίν και να προκληθούν οι πρώτες ανατριχίλες στην αίθουσα, με τη βοήθεια της υποβλητικής μουσικής. Οι οποίες έμελλε να είναι και οι τελευταίες.

Το «The Cut» ακολουθεί τον Αρμένιο Ναζαρέτ Μανουγκιάν (του Ταχάρ Ρακίμ) σε μια οδύσσεια περιπλάνησης από τις άκρες της Ανατολίας και τις περιοχές της Αραβίας μέχρι τις μεσογειακές ακτές της Αφρικής και πέρα από τον Ατλαντικό, έως την Κούβα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην αναζήτησή του για τις δύο δίδυμες κόρες του, από τις οποίες χωρίστηκε όταν οι Τούρκοι επιστράτευσαν (και στη συνέχεια δολοφόνησαν μαζικά) τον Αρμένικο πληθυσμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του 1915. Χωρίς αμφιβολία, είναι το πιο φιλόδοξο αλλά και προσωπικό φιλμ του Φατίχ Ακίν, όπως και το πιο ριψοκίνδυνο θεματικά, καθώς αγγίζει το ευαίσθητο θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων, η οποία παρεμπιπτόντως κλείνει σε λίγους μήνες τη θλιβερή επέτειο των εκατό χρόνων. Για μια ταινία που ολοκληρώνει την τριλογία «της ζωής, του θανάτου και του διαβόλου» (οι δύο πρώτες ήταν αντίστοιχα το «Μαζί Ποτέ» και το «Η Άκρη του Ουρανού»), θα περίμενε κανείς ότι ο μέχρι τώρα αξιόπιστος σκηνοθέτης βρίσκεται στο σωστό δρόμο.

Δυστυχώς, όμως, το «The Cut» ήταν η πρώτη μεγάλη απογοήτευση του Φεστιβάλ, όχι γιατί ήταν το χειρότερο έργο που έχουμε δει μέχρι τώρα, αλλά γιατί οι προσδοκίες ήταν τόσο υψηλές, που η μετριότητα σε αυτή την περίπτωση δε θα μπορούσε ποτέ να γίνει αποδεκτή. Ενώ τα πάντα εικαστικά είναι άψογα και η φωτογραφία προσφέρει μια εικόνα μοναξιάς και περιπλάνησης αβίαστα και αποτελεσματικά, από τα πρώτα κιόλας λεπτά, υπάρχει η αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά ή έστω κάτι χάνεται στη μεταφορά των εικόνων από το μυαλό του Ακίν στον σκηνοθετικό φακό.

Φταίει η άτσαλη (και αψυχολόγητη, καθώς η ιστορία μεταφέρεται και στην Αμερική στην πορεία) χρήση της αγγλικής γλώσσας αντί της αρμενικής; Η απλοϊκότητα των μηνυμάτων που αγνοούν τις ηθικά γκρίζες περιοχές και στην πλειοψηφία τους χωρίζουν τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς; Η αποσπασματικότητα των επεισοδίων και η μεγαλύτερη απ’ όσο θα χρειαζόταν διάρκεια; Το σχεδόν μονότονο σενάριο; Ίσως τίποτα από τα παραπάνω, ίσως και όλα τα παραπάνω, όμως σε κάθε περίπτωση αυτό που αποτυπώνεται στην οθόνη είναι ένα δράμα που αντί να συγκλονίζει και να προκαλεί ανατριχίλες, φαντάζει διαδικαστικό και υποτονικό, ακόμα και στην κορύφωσή του.

Μόνο μερικές μεμονωμένες σκηνές καταφέρνουν να αποτυπώσουν τη σκληρότητα της εποχής και το τραγικό υπόβαθρο της ιστορίας (η εκτέλεση της ομάδας στην οποία ανήκει και ο Ναζαρέτ και η επίσκεψη στο «σκλαβοπάζαρο» είναι μερικές από αυτές), όμως μέσα στη συνολική διάρκεια των 138 λεπτών φαίνονται αμελητέες και σίγουρα όχι ικανές να διατηρήσουν μέχρι τέλους το ενδιαφέρον. Τελικά, ο Φατίχ Ακίν μένει με κάποιες καλές προθέσεις (που προφανώς και δεν του εξασφάλισαν μια θέση στο διαγωνιστικό των περασμένων Καννών, για να απαντηθεί και αυτό το «μυστήριο») και την τόλμη του να ασχοληθεί με ένα θέμα λεπτών ισορροπιών για τη χώρα καταγωγής του. Ατυχώς, το «The Cut» δεν ήταν όσο αιχμηρό όφειλε να είναι.