του Νίκου Παλάτου

Έχοντας στήσει καρτέρι, μυστηριώδης άνδρας μπαίνει σ’ ένα κτήριο, όπου με το συνδυασμό… ογκώδους βιβλίου και γνώσεων περί των ηλεκτρολογικών, μπλοκάρει τον ανελκυστήρα ώστε να προκαλέσει θανατηφόρο ατύχημα στον άτυχο επόμενο που επρόκειτο να τον χρησιμοποιήσει. Βγάζει από την τσέπη του ένα χαρτί με σημειωμένα διάφορα ονόματα, μερικά εκ των οποίων έχει ήδη διαγράψει. Σβήνει ακόμη ένα, φεύγει όμορφα κι ωραία από τον τόπο του εγκλήματος και τότε οι τίτλοι αρχής ξεκινούν να πέφτουν. Τα ονόματα που περνούν από την οθόνη προκαλούν ένα μικρό εγκεφαλικό: Τόνι Κέρτις, Κερκ Ντάγκλας, Μπερτ Λάνκαστερ, Ρόμπερτ Μίτσαμ, Φρανκ Σινάτρα. Η αφρόκρεμα του Χόλιγουντ της εποχής εκείνης, δηλαδή, μαζεμένη σε μια ταινία. Έπειτα η πλοκή ξεκινά, αλλά για την περισσότερη ώρα ουδείς εξ αυτών εμφανίζεται, αφού το φιλμ μοιάζει να περιστρέφεται γύρω από τα πιο «δεύτερα» ονόματα του καστ. Μήπως κάποιος μας κοροϊδεύει;

Ο διάσημος Άγγλος συγγραφέας Άντριαν Μέσεντζερ καλεί στην εξοχική του έπαυλη τον πρώην πράκτορα της ΜΙ5 και παλιό του φίλο, Άντονι Γκέθριν. Του εμπιστεύεται μια λίστα με ονοματεπώνυμα, ζητώντας του να ερευνήσει με «αθόρυβο» τρόπο το κατά πόσο οι αναγραφόμενοι σε αυτήν άνδρες βρίσκονται εν ζωή, χωρίς να του δώσει περαιτέρω εξηγήσεις. Ο Γκέθριν, καθώς τον βλέπει ιδιαίτερα ανήσυχο, πιάνει αμέσως δουλειά, για ν’ ανακαλύψει γρήγορα πως τουλάχιστον οι μισοί από τους ανθρώπους της λίστας έχουν κατά διαβολική σύμπτωση σκοτωθεί τα τελευταία χρόνια σε παράξενα (αν μη τι άλλο) ατυχήματα, παρόμοια με εκείνο του ανελκυστήρα της αρχικής σεκάνς! Το μυστήριο πυκνώνει ακόμα περισσότερο όταν ο ίδιος ο συντάκτης της περίφημης λίστας προσθέσει τον κρίκο του… δικού του ονόματος στην αλυσίδα του περίεργου θανατικού που έχει ενσκήψει εσχάτως, αφού το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε γίνεται στόχος βομβιστικής ενέργειας. Με την βοήθεια ενός εκ των επιζώντων του αεροσκάφους, ο οποίος κάποια μισόλογα του Μέσεντζερ άκουσε πριν εκείνος πεθάνει, ο Γκέθριν εντείνει τις έρευνες. Πριν να είναι αργά, πρέπει να βρει τι κοινό είχαν όλοι αυτοί οι φαινομενικά άσχετοι μεταξύ τους άνθρωποι, που ο ένας μετά τον άλλον αφήνουν πίσω τους τον μάταιo τούτο κόσμο, και φυσικά ποιος είναι ο άγνωστος που έχει την… άσχημη συνήθεια να τους ξεπαστρεύει.

Ο Τζον Χιούστον δεν διστάζει να δείξει το πρόσωπο του δολοφόνου πριν καλά-καλά συμπληρωθεί το πρώτο τέταρτο της ταινίας του. Ένας εκ των βαριών ονομάτων του καστ βγάζει τη μάσκα που φορούσε, συνεχίζοντας (πάντα μεταμφιεσμένος) να καθαρίζει τους άτυχους της λίστας, τον έναν μετά τον άλλον. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δε, «καρφώνει» το μυστικό της… μη εμφάνισης των υπολοίπων πρωτοκλασάτων ηθοποιών του καστ. Όλοι τους είναι κρυμμένοι κάτω από προσθετικά και το μακιγιάζ του «μάγου» του είδους Τζον Τσέιμπερς, σε κάτι που μοιάζει με προπομπό του τηλεοπτικού «Mission: Impossible» (στο οποίο, όταν ξεκίνησε να προβάλλεται στην αμερικάνικη τηλεόραση, το 1966, ο Τσέιμπερς προσέφερε τις υπηρεσίες του, φυσικά). Τούτο δίνει την ευκαιρία στον Χιούστον να διασκεδάσει ολοφάνερα με την όλη φάση, αφού εκτός του «who is who» παιχνιδιού, έχει την ευκαιρία να γυρίσει ένα whodunnit φιλμ, επιδεικνύοντας παράλληλα το πάθος του για το παραδοσιακό «sport» του κυνηγιού της αλεπούς, γυρίζοντας τις σχετικές και λεπτομερέστατες σκηνές στην έπαυλη που διατηρούσε στην Ιρλανδία.

Την ίδια ώρα, δεν ξεχνά το μυστήριο της λίστας του αυθεντικού τίτλου και του αναζητούμενου δολοφόνου, παρουσιάζοντας τον Γκέθριν του Τζορτζ Σ. Σκοτ και τον συνοδοιπόρο του στην έρευνα ΛεΜποργκ του Ζακ Ρου, σαν άτυπους Χολμς και Γουότσον, που με ενίοτε εξεζητημένους τρόπους προσπαθούν να λύσουν το αίνιγμα των «ατυχημάτων». Αναζητούν στο παρελθόν των θυμάτων τα (πολλά) κομμάτια που λείπουν από το puzzle της υπόθεσης, προσπαθούν να αποτρέψουν μία τουλάχιστον πιθανή δολοφονία, χάνονται στον δαίδαλο της… γλωσσολογίας κι όταν νιώθουν έτοιμοι για το ξεμπρόστιασμα του φονιά, υφαίνουν ιστό αράχνης με τη σιγουριά πως το κόλπο τους θα πιάσει. Κάπου στην πορεία, ένας εξ αυτών βρίσκει το χρόνο να ερωτευτεί κιόλας την εξαδέλφη του μακαρίτη Μέσεντζερ. Δεν μπορούμε να πούμε πως προσφέρει κάτι το ουσιαστικό αυτή η αισθηματική υποπλοκή, ελάχιστα όμως μειώνει τη γοητεία και την εγγυημένη ψυχαγωγία που κατά τα άλλα προσφέρουν «Οι 5 Ύποπτοι». Ο ιδιαίτερα μετρημένος εδώ Τζορτζ Σ. Σκοτ και ο έξω καρδιά (όταν πια έχει απαλλαγεί από τον βραχνά της μασκαράτας) Κερκ Ντάγκλας, φτιάχνουν ένα εκ διαμέτρου αντίθετο πρωταγωνιστικό δίδυμο, ο δε Τζέρι Γκόλντσμιθ συνθέτει ακόμη ένα από τα συνήθη του αριστουργηματικά score. Έχει γυρίσει μνημειώδη φιλμ στην μεγάλη του καριέρα ο Τζον Χιούστον. Τούτο δεν μπορεί να συγκαταλέγεται ανάμεσά τους, αποτελεί όμως ένα διασκεδαστικό, ξεχασμένο διαμάντι της τεράστιας φιλμογραφίας του που ταυτίζεται με τα χαρακτηριστικά μιας cult movie.