FreeCinema

Follow us

Τι είναι μια cult ταινία; Πόσο σκουπίδι μπορεί ή πρέπει να είναι; Από ποιον πλανήτη έρχεται και γιατί χρειάζεται να τη λατρέψεις; Μια στήλη που… εγκληματεί, για να σου δώσει τις καλύτερες απαντήσεις γύρω από κινηματογραφικά αξιοπερίεργα και τίτλους που αξίζει να μάθεις πως υπάρχουν. Αρκετά συχνότερα… για τους λάθος λόγους!

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΟΧΑΓΟΥ ΜΠΛΕΪΚ (1949)

(THE BIG STEAL)

  • ΕΙΔΟΣ: Αστυνομικό Νουάρ
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντον Σίγκελ
  • ΚΑΣΤ: Ρόμπερτ Μίτσαμ, Τζέιν Γκριρ, Γουίλιαμ Μπέντιξ, Πάτρικ Νόουλς, Ραμόν Νοβάρο, Ντον Αλβαράντο

Ο υπολοχαγός του αμερικανικού στρατού Ντιουκ Χάλιντεϊ (Μίτσαμ) καταφθάνει ακτοπλοϊκώς στο καλοκαιρινό Μεξικό. Όχι για διακοπές, αλλά για να ξετρυπώσει έναν κλασάτο απατεώνα ονόματι Τζιμ Φισκ (Νόουλς), ο οποίος έχει αρπάξει το αξιοσέβαστο ποσό των τριακοσίων χιλιάδων δολαρίων και που, ατυχώς για τον Χάλιντεϊ, ο ίδιος ήταν υπεύθυνος για την φύλαξή του! Το ακόμα χειρότερο για τον Ντιουκ είναι πως το ταξίδι αυτό δεν το κάνει μόνος. Στο κατόπι του έχει τον λοχαγό Βίνσεντ Μπλέικ (Μπέντιξ), ο οποίος τον θεωρεί ως τον μοναδικό υπεύθυνο για την κλοπή και πιστεύει πως η βόλτα στο Μεξικό δεν είναι παρά μέρος του κόλπου που έχει στήσει, ώστε να την «κάνει» όμορφα κι ωραία με την γερή μπάζα των δολαρίων του θείου Σαμ, πίνοντας τεκίλες κάτω από τον καυτό ήλιο, στην υγειά των κορόιδων.

Ο Ντιουκ, όμως, δεν είναι κανένας χθεσινός. Έχοντας μυριστεί έγκαιρα την παρουσία του άτυπου στρατιωτικού ντετέκτιβ, του στήνει κάθε λογής εμπόδια για να τον ξεφορτωθεί, ακολουθώντας την ίδια ώρα ό,τι ίχνη έχει στη διάθεση του. Αγκαζάρει σχεδόν με το ζόρι την Τζόαν Γκρέιαμ (Γκριρ), την γκόμενα του τύπου που μανιωδώς γυρεύει, η οποία κατά σύμπτωση έχει επίσης ανοιχτές οικονομικές παρτίδες με εκείνον, μιας και όπως φαίνεται ο γοητευτικός κατά τα άλλα μίστερ Φισκ δεν αποτελεί και το συνώνυμο της αξιοπιστίας. Οι δυο τους καβαλάνε εύκαιρο αυτοκίνητο και ξεχύνονται σε ένα road trip στην επαρχιακή ενδοχώρα του Μεξικό, μήπως και προλάβουν να κλείσουν μια και καλή όλους τους λογαριασμούς τους, «καθαρίζοντας» παράλληλα το όνομά τους. Θα διαπιστώσουν, όμως, πως αφενός τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως μοιάζουν, αφετέρου η τοπική Αστυνομία αν και υπολείπεται σε μέσα της αμερικανικής, δείχνει ιδιαιτέρως εύστοχη στις εκτιμήσεις της, αποτελώντας έναν extra μπελά γι’ αυτούς.

Δύο χρόνια έπειτα από το φιλμ σημείο αναφοράς για το νουάρ, το «Αμάρτημα του Παρελθόντος» (1947), η εταιρεία RKO είχε την ιδέα να επανενώσει το πρωταγωνιστικό δίδυμο εκείνου (έστω και αν αυτό προέκυψε εν πολλοίς… κατά λάθος – δες τα trivia στο τέλος του κειμένου). Το studio είχε ήδη αγοράσει τα δικαιώματα του pulp διηγήματος του συγγραφέα Ρίτσαρντ Γουόρμσερ «The Road to Carmichael’s», αναθέτοντας την σκηνοθεσία στον φέρελπι νεαρό (τότε) σκηνοθέτη Ντον Σίγκελ, ο οποίος με το ντεμπούτο του («Έγκλημα κα Πλάνη» του 1946) είχε δείξει πως το έχει το είδος και πιθανότατα περίμενε κάτι που θα θύμιζε το κλίμα της προαναφερθείσας ταινίας του Ζακ Τουρνέρ. Το αποτέλεσμα που προέκυψε απείχε από το να χαρακτηριστεί αυθεντικό νουάρ, χωρίς εν τέλει αυτό να αποτελέσει τροχοπέδη ούτε στην αξία, ούτε στην επιτυχία του. Πρόκειται για έναν σχεδόν υβριδικό συνδυασμό screwball κομεντί στο ύφος των ατακαδόρικων ταινιών της εποχής εκείνης του Χάουαρντ Χοκς και του Πρέστον Στέρτζες, με φόντο μία ιστορία απάτης, εγκλήματος και προδοσίας, που ελέω Μέξικο κουβαλάει κι έναν επιπλέον εξωτικό αέρα.

Ο Ντιουκ και η Τζόαν τρώγονται σαν το σκύλο με τη γάτα παρά το γεγονός πως αμφότεροι έχουν κοινό στόχο, με τους Μίτσαμ και Γκριρ να επιδεικνύουν ένα άψογο κωμικό (και ενίοτε άκρως σαρκαστικό) timing. Εκείνος εμφανίζεται ως η χαρακτηριστική επιτομή του macho man με την χρυσή καρδιά, καθώς επιμένει να την αποκαλεί υποτιμητικά όχι με το όνομα της αλλά «Chiquita», αντιλαμβανόμενος όμως πως αυτή μάλλον είναι η πλέον κατάλληλη σύντροφος στο οδοιπορικό αναζήτησης του Φισκ. Κι αυτό γιατί η Τζόαν αποδεικνύεται μία άκρως εφευρετική γυναίκα, άσσος στο τιμόνι (κάτι που θα φανεί πολύ χρήσιμο στο μεγάλο οδικό τους ταξίδι) και πάνω απ’ όλα άξια εμπιστοσύνης, ειδικά όταν σε μία τόσο δύσκολη κατάσταση σαν και δαύτη ο καθένας θα (μπορούσε να) κοίταζε την πάρτη του και μόνο. Η περιπλάνηση στην μεξικανική επαρχία έχει κάτι από… Μπουνιουέλ της δεκαετίας του ’50 («Το Ανέβασμα στον Ουρανό» του 1952, λόγου χάρη), η απεικόνιση των ντόπιων αστυνομικών κρύβει μια σφραγίδα γνήσιου λαϊκού σινεμά χωρίς να καταφεύγει σε τουριστικού τύπου γραφικότητες, η σεκάνς αυτοκινητικής καταδίωξης στα απόκρημνα μεξικανικά βουνά δεν έχει και πολλά να ζηλέψει από τις αντίστοιχες του franchise…. «Fast & Furious» (στο πιο retro της, ασφαλώς), το δε τέχνασμα που η Τζόαν σκαρφίζεται για να αποφύγουν χρονοβόρα παράκαμψη στις ερημιές της χώρας, μέχρι και ιταλικό νεορεαλισμό φέρνει στο νου! Κάπου προς το τέλος πέφτουν και οι απαραίτητες πιστολιές, έτσι για να μην ξεχνιόμαστε, δηλαδή. Και όλα αυτά μέσα σε μόλις εβδομήντα λεπτά διάρκειας! Ουκ εν το πολλώ το ευ, που έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι.

TRIVIA

  • Η πρώτη επιλογή για τον ρόλο της Τζόαν Γκρέιαμ ήταν η Λίζμπεθ Σκοτ. Όταν έσκασε το σκάνδαλο της σύλληψης και φυλάκισης του Ρόμπερτ Μίτσαμ εξαιτίας υπόθεσης κατοχής μαριχουάνας, περί τα τέλη του 1948, η Σκοτ έκανε πίσω καθώς θεώρησε πως η συνύπαρξή της μαζί του θα έβλαπτε την καριέρα της.
  • Για τους ίδιους περίπου λόγους, ο τότε ιδιοκτήτης της RKO Χάουαρντ Χιούζ δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει το μεγάλο του αστέρι Τζέιν Ράσελ, την οποία σεβόταν απεριόριστα (κατά άλλους ήταν σφόδρα ερωτευμένος μαζί της) και ως εκ τούτου δεν ήθελε επ’ ουδενί να συνδέσει το όνομά της με κάθε λογής «μπελάδες».
  • Σχεδόν αναγκαστικά και με τον χρόνο να πιέζει αφόρητα, ο Χιούζ κατέφυγε στην λύση της Τζέιν Γκριρ. Ο ίδιος την είχε ανακαλύψει σαν μοντέλο στη Νέα Υόρκη το 1942, στέλνοντάς της συστημένη στην RKO στο Χόλιγουντ ώστε να γίνει ηθοποιός. Όταν λίγα χρόνια έπειτα ο Χιούζ αγόρασε το studio, έγινε ο εργοδότης της, με την Γκριρ να μην έχει καθόλου καλές αναμνήσεις από όλο αυτό. Θεωρούσε πως ο Χιούζ ως ιδιοκτήτης της RKO σαμπόταρε την καριέρα της, για τον απλούστατο λόγο πως η ίδια δεν ανταποκρινόταν στα ερωτικά του καλέσματα. Ακόμα και το casting της πλάι στον Μίτσαμ σε τούτο εδώ, σαν «τιμωρία» το εξέλαβε η Γκριρ, μιας και καμία άλλη δεν ήθελε τον ρόλο. Γέλασε τελευταία, πάντως, μιας και το «Big Steal» σημείωσε σουξέ.
  • Ο Ρόμπερτ Μίτσαμ εξέτισε τελικά ποινή φυλάκισης σαράντα τριών ημερών (16 Φεβρουαρίου – 30 Μαρτίου 1949) στην Καλιφόρνια. Καθώς τα γυρίσματα είχαν ήδη ξεκινήσει, το συνεργείο βρέθηκε να περιμένει τον πρωταγωνιστή επί εβδομάδες στο Μεξικό προκειμένου να ολοκληρωθεί το φιλμ. Ο Ντον Σίγκελ κατά εκείνη την περίοδο της… μεγάλης αναμονής γύρισε όποια σκηνή δεν απαιτούσε την παρουσία του Μίτσαμ, απολαμβάνοντας παράλληλα, παρέα με το υπόλοιπο καστ, τις πληρωμένες διακοπές στην όμορφη Τεχουακάν.
  • Τα προβλήματα, όμως, δεν σταμάτησαν εκεί. Στο πέρασμα του χρόνου, η εγκυμοσύνη της Τζέιν Γκριρ άρχισε να φαίνεται… επικίνδυνα, γεγονός που τελικά έπαιξε ρόλο στην μικρή διάρκεια του φιλμ. Όλα έπρεπε να τελειώσουν πιο γρήγορα από τα προβλεπόμενα, εξ ου και κάποιες ανακολουθίες σε μερικές από τις σκηνές, αφού δεν υπήρχε περίπτωση να πραγματοποιηθούν συμπληρωματικά γυρίσματα.
  • Η δικαστική περιπέτεια του Μίτσαμ είχε… αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τόσο στην πορεία της ταινίας στο box-office, όσο και στην καριέρα του γενικότερα. Το φιλμ συνέχισε την επιτυχία του γουέστερν «Rachel and the Stranger» (1948), στο οποίο εμφανιζόταν (ξανά για λογαριασμό της RKO), η όλη φάση της φυλάκισής του, δε, τον βοήθησε να χτίσει το προφίλ του κακού παιδιού του Χόλιγουντ.

MORE CULT

Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ ΤΟΥ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ

«Their deadly mission: to crack the forbidden island of Han!»

Ο ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

«A monster statue of bronze and stone twenty stories tall guarded their secret!»

Ο ΑΡΧΙΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ

«NOT A WORD IS SPOKEN! Excitement beyond words!»

ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΛΙΟΥ

«She'd do anything for a thrill... Including kill!»