FreeCinema

Follow us

Τι είναι μια cult ταινία; Πόσο σκουπίδι μπορεί ή πρέπει να είναι; Από ποιον πλανήτη έρχεται και γιατί χρειάζεται να τη λατρέψεις; Μια στήλη που… εγκληματεί, για να σου δώσει τις καλύτερες απαντήσεις γύρω από κινηματογραφικά αξιοπερίεργα και τίτλους που αξίζει να μάθεις πως υπάρχουν. Αρκετά συχνότερα… για τους λάθος λόγους!

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ (1964)

(FIRST MEN IN THE MOON)

  • ΕΙΔΟΣ: Περιπέτεια Επιστημονικής Φαντασίας
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Νέιθαν Τζούραν
  • ΚΑΣΤ: Έντουαρντ Τζαντ, Μάρθα Χάιερ, Λάιονελ Τζέφρις, Μάιλς Μάλισον, Νόρμαν Μπερντ, Γκλάντις Χένσον

21 Ιουλίου 1969. Ο Νιλ Άρμστρονγκ γίνεται «Ο Πρώτος Άνθρωπος» που πατάει το πόδι του στη Σελήνη. Εκατομμύρια θεατές, καρφωμένοι μπροστά στους τηλεοπτικούς τους δέκτες, παρακολουθούν με κομμένη ανάσα την επικείμενη κατάκτηση του διαστήματος. Ουρανομήκεις κραυγές πανηγυρισμών σε όλα τα πέρατα του κόσμου συνοδεύουν τον αστροναύτη, καθώς πραγματοποιεί τον πρώτο περίπατο του ανθρώπου στο φεγγάρι. Μισό λεπτό, όμως. Τι είναι αυτό που ανακαλύπτει θαμμένο κάτω από μια πέτρα; H βρετανική σημαία; Μα, πώς βρέθηκε εκεί; Αφού όλοι γνωρίζουν πως αυτός είναι ο πρώτος που οδηγεί την ανθρωπότητα, μέσω ενός δικού του μικρού βήματος, σε ένα γιγαντιαίο άλμα. Και ποια διάολο είναι πάλι αυτή η Κάθριν Κάλεντερ, ένα έγγραφο της οποίας (εις το όνομα της Αυτής Μεγαλειότητας Βασίλισσας Βικτώριας!), με αναγραφόμενο έτος το 1899, βρίσκεται αφημένο παραδίπλα; Έχει γούστο να μην είναι τελικά ο πρώτος… Μα, αν είναι έτσι, τότε… ποιος, που, πώς; Πότε, τέλος πάντων, έφτασαν «Οι Πρώτοι Άνθρωποι στη Σελήνη»;

O ίδιος ο Χ. Τζ. Γουέλς, με την αναμφισβήτητα αχαλίνωτη φαντασία που τον διέκρινε, δεν θα μπορούσε να είναι τόσο ακριβής στις περιγραφές του στο μυθιστόρημα που έγραψε το 1901 και που επάνω του βασίστηκε τούτο το φιλμ. Ανέλαβαν δράση οι σεναριογράφοι Νάιτζελ Νιλ και Γιαν Ριντ, οι οποίοι βιώνοντας τον καιρό εκείνο τον πυρετό για την κατάκτηση του διαστήματος από τις δύο υπερδυνάμεις (Αμερική και Ρωσία), μπορούσαν ίσως να αντιληφθούν αυτό που θα ερχόταν (όπως αποδείχτηκε) πέντε μόλις χρόνια έπειτα. Προσάρμοσαν έτσι το αρχικό κείμενο, προσθέτοντας έναν γυναικείο χαρακτήρα και μια υποπλοκή που δεν υπήρχε στο βιβλίο του Γουέλς, οδηγώντας μας κατά κάποιον τρόπο στην… αυθαίρετη εισαγωγή της πρώτης παραγράφου. Η εναρκτήρια σεκάνς της ταινίας, όμως, είναι (μέχρι ενός σημείου, βέβαια) εντυπωσιακά όμοια με αυτό που όλοι γνωρίζουμε πως επιτεύχθηκε το καλοκαίρι του 1969. Οπότε, βάλτε στα προαναφερθέντα όπου «Άρμστρονγκ» κάτι του στυλ «πολυεθνική αποστολή», αντικαταστήστε το έτος 1969 με το 1964, και ετοιμαστείτε για ένα άκρως διασκεδαστικό διαστημικό ταξίδι με αφετηρία την αγγλική εξοχή των τελών του 19ου αιώνα και τελικό προορισμό τη Σελήνη.

Ο Άρνολντ Μπέντφορντ και η αρραβωνιαστικιά του, Κάθριν, αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, μιας και η προσπάθεια του πρώτου να συγγράψει ένα νέο θεατρικό έργο δεν καρποφορεί ιδιαίτερα. Σοβαρό ρόλο παίζει η διαρκής ενόχληση από τον τουλάχιστον εκκεντρικό γείτονά του, καθηγητή Κάβορ, ο οποίος επιδιδόμενος σε συνεχή και θορυβώδη πειράματα ισχυρίζεται πως ανακάλυψε μια ουσία που κάνει τα αντικείμενα να αψηφούν τη βαρύτητα! Ο Μπέντφορντ βλέπει στο εύρημα του παράξενου προφέσορα τη λύση στα οικονομικά του αδιέξοδα και θέλει να γίνει συνέταιρος στην εφεύρεσή του, εκείνος όμως έχει πολύ πιο φιλόδοξα σχέδια. Θέλει να χρησιμοποιήσει τον Καβορίτη, όπως τον έχει ονομάσει (οι μεγάλοι επιστήμονες και εφευρέτες ανέκαθεν φημίζονταν για τη ματαιοδοξία τους…), για να στείλει μια μεταλλική σφαίρα στη Σελήνη. Όχι άδεια, φυσικά, αλλά με τον ίδιο εντός της ως επιβάτη. Ο Μπέντφορντ συμφωνεί να τον συντροφέψει στο ταξίδι του, η Κάθριν κατά λάθος βρίσκεται να τους ακολουθεί και κάπως έτσι η πρώτη τριμελής αποστολή στο διάστημα λαμβάνει σάρκα και οστά, εν έτει 1899!

Η προετοιμασία της εκτόξευσης, η προσγείωση στη Σελήνη και οι περιπέτειες που οι τρεις πρωτοπόροι κατακτητές του διαστήματος θα αντιμετωπίσουν εκεί, αποτελούν έναν θρίαμβο του ασταμάτητου κεφιού απέναντι στην κοινή λογική. Από το ξεκίνημά του, το φιλμ κινείται σε εντελώς χαλαρούς και έντονα χιουμοριστικούς ρυθμούς, ειδικά κατά το πρώτο – γήινο – μισό του, με το σχετικό πνεύμα να μην εγκαταλείπεται κατά την πιο περιπετειώδη διαστημική κλιμάκωση του δεύτερου μέρους. Το αντάμωμα με τους Σεληνίτες, η διερεύνηση των εκατέρωθεν σκοπών και ο θανάσιμος κίνδυνος που προκύπτει από το τρομακτικό πλάσμα που εμφανίζεται από το πουθενά, είναι επεισόδια που μπορεί να στέκουν κάπως αποσπασματικά, μιας και δεν προωθούν το στόρι προς κάποια ιδιαίτερη κατεύθυνση, πετυχαίνουν διάνα όμως στο στοιχείο της ψυχαγωγίας, όσο κι αν τα εφέ μπορεί να μοιάζουν σε κάποιους ξεπερασμένα για τα δεδομένα των σημερινών sci-fi. Δύσκολα θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, φυσικά, καθώς βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν η χρήση υπολογιστή στον κινηματογράφο ήταν πιο άπιαστο όνειρο και από την κατάκτηση του διαστήματος κατά τη… βικτωριανή εποχή. Υπεύθυνος της οπτικοποίησης του φανταστικού κόσμου του Γουέλς ήταν ο θρύλος της τεχνικής stop-motion Ρέι Χαριχάουζεν. ο οποίος χρησιμοποίησε κι εδώ τη δικής του έμπνευσης τεχνική του Dynamation, μέσω της οποίας «ένωνε» ήδη γυρισμένες live-action σκηνές με τα πλάσματα – μινιατούρες τα οποία κατασκεύαζε. Το αποτέλεσμα σε τούτο ίσως να μην είναι το πλέον εντυπωσιακό της τεράστιας φιλμογραφίας του, όμως αποτελεί κάτι αρκούντως χαρακτηριστικό.

Η συνομιλία τού Κάβορ με τον αρχηγό των Σεληνιτών αποκαλύπτει την αρνητική άποψη που έχουν οι δεύτεροι για την ανθρώπινη φυλή εξαιτίας των εγγενών βίαιων τάσεών της (μας πήραν χαμπάρι ακόμα και στο φεγγάρι…), οι δε πασιφιστικές ανησυχίες που χαρακτήριζαν τον Γουέλς σε αντιδιαστολή με τον φόβο του πολέμου εδώ εκλείπουν, λόγω τόσο του ψυχαγωγικού κλίματος του φιλμ, όσο ίσως και του περιορισμένου budget που δεν επέτρεπε μεγαλεπήβολα σεναριακά σχέδια. Οι εκκλήσεις του Κάβορ περί ειρηνικής άφιξης φαίνεται να πέφτουν στο κενό, το δε φινάλε κρύβει μια μάλλον αποικιακού τύπου αντίληψη που απέχει από το πνεύμα του συγγραφέα.

Ο Λάιονελ Τζέφρις στον ρόλο του καθηγητή Κάβορ κουβαλάει αστείρευτη τρέλα στο κεφάλι του, διασκεδάζοντας με τον Καβορίτη του όσο δεν πάει, ο Μπέντφορντ του Έντουαρντ Τζαντ είναι ολίγον ευέξαπτος και ξενοφοβικός δημιουργώντας έναν αντίπαλο πόλο με τον προφέσορα που όμως δεν αναπτύσσεται επαρκώς, ενώ η μόνιμα σχεδόν ευρισκόμενη σε αναμονή εντός του διαστημοπλοίου Κάθριν της Μάρθα Χάιερ εμφανίζεται ως η φωνή της λογικής (όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό, δεδομένου του απίθανου στόρι), χάνοντας όμως την ευκαιρία να δώσει μια διαφορετική διάσταση στο εξερευνητικό σεληνιακό party του ανδρικού ντουέτου.

TRIVIA

  • Ο Ρέι Χαριχάουζεν έφερε αληθινή επανάσταση στον τομέα των κινηματογραφικών εφέ, επηρεάζοντας τους πάντες με το έργο του. Πιο διάσημη δουλειά του αποτελεί η περίφημη σεκάνς ξιφομαχίας με τους επτά σκελετούς στο «Ο Ιάσων και οι Αργοναύτες» (1963). Το 1992 τιμήθηκε από την Αμερικανική Ακαδημία με βραβείο Όσκαρ για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο.
  • Το απίθανο φιλμ μικρού μήκους «Le Voyage dans la Lune» (1902) του Ζορζ Μελιές αποτελεί την πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του Χ. Τζ. Γουελς που μας απασχολεί εδώ (έναν μόλις χρόνο μετά την κυκλοφορία του!), σε μια ιστορία που συνδύαζε πέραν τούτου το «Από τη Γη στη Σελήνη» και το «Γύρω από τη Σελήνη» του Ιουλίου Βερν. Το 1919 ακολούθησε μια επίσης βωβή ταινία, με αυτήν εδώ να αποτελεί την τρίτη που βασίζεται στο ίδιο μυθιστόρημα.
  • Οι πολλαπλές κινηματογραφικές διασκευές βιβλίων του Χ. Τζ. Γουέλς δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. «Το Νησί του Δρ. Μορό» και «Η Μηχανή του Χρόνου» αποτελούν χαρακτηριστικά σχετικά παραδείγματα.
  • Το φιλμ «Μάχη με το Χρόνο» (1979) αποτελεί έναν ευφάνταστο συνδυασμό περιπέτειας και φαντασίας, καθώς θέλει τον ίδιο τον Χ. Τζ. Γουέλς να έχει εφεύρει τη μηχανή του χρόνου και να μπλέκει σε ένα ανθρωποκυνηγητό με τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη στο σύγχρονο Σαν Φρανσίσκο. Ίσως κάπως ξεχασμένη στις μέρες μας (διέφυγε ακόμη και από… εμάς, όταν από τούτη τη στήλη κάναμε μια μικρή αναφορά σε ταινίες που έχουν γυριστεί στην πόλη της δυτικής ακτής, στο κείμενο για «Το Σταυροδρόμι του Θανάτου»), εξαιρετικά όμως διασκεδαστική, με τον Μάλκολμ ΜακΝτάουελ να υποδύεται τον σπουδαίο Άγγλο συγγραφέα (και εφευρέτη, όπως προστάζουν οι ανάγκες του σεναρίου!).
  • Ο Νέιθαν Τζούραν ξεκίνησε την καριέρα του ως art director. Ήταν υπεύθυνος σκηνογραφίας στον αγαπημένο τού Ηλία Φραγκούλη «Harvey» (1950), ενώ κέρδισε το αντίστοιχο Όσκαρ για την «Κοιλάδα της Κατάρας» (1942) του Τζον Φορντ. Σαν σκηνοθέτης ειδικεύτηκε σταδιακά στις ταινίες φαντασίας.
  • Στο βιβλίο τού Γουέλς, ο Κάβορ και ο Μπέντφορντ δεν φοράνε διαστημικές στολές, καθώς ο συγγραφέας θεωρούσε στις σελίδες του πως η Σελήνη έχει παρόμοια ατμόσφαιρα με αυτήν της Γης. Στην ταινία, οι δύο ήρωες χρησιμοποιούν στολές… δυτών!
  • Ο πολυγραφότατος Άγγλος σεναριογράφος Νάιτζελ Νιλ ήταν ο εμπνευστής του χαρακτήρα του καθηγητή Μπέρναρντ Κουότερμας, αρχικά για λογαριασμό τηλεοπτικής σειράς του BBC. Η πρώτη από τις κινηματογραφικές περιπέτειές του στο «Πείραμα του Quatermass» (1955) θεωρείται μια από τις πλέον κλασικές sci-fi παραγωγές της Hammer Films.

MORE CULT

Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ ΤΟΥ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ

«Their deadly mission: to crack the forbidden island of Han!»

Ο ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

«A monster statue of bronze and stone twenty stories tall guarded their secret!»

Ο ΑΡΧΙΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ

«NOT A WORD IS SPOKEN! Excitement beyond words!»

ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΛΙΟΥ

«She'd do anything for a thrill... Including kill!»