Κάννες 2012. Ημερολόγιο ταινιών. Πέμπτη 24 Μαΐου.
«Μία είναι η σημερινή ταινία και είναι από τις καλύτερες φετινές, ανάμεσα στα φαβορί για το Χρυσό Φοίνικα», μας λέει ο Λευτέρης Αδαμίδης από το 65ο Φεστιβάλ των Καννών. Εμείς, πάλι, θυμόμαστε πως το 2010, με την προηγούμενη ταινία του Λοζνίτσα στο διαγωνιστικό, είχαμε πολλές απώλειες στην αίθουσα…
«V Τumane»: Δεν ξέρω πόσοι είχαν ξετρελαθεί με το «Schastye Μoe» του Σεργκέι Λοζνίτσα, το ξεχωριστό και αινιγματικό ντεμπούτο του πρώην ντοκιμαντερίστα από την Ουκρανία. Προσωπικά μου είχε φανεί πολύ επιτηδευμένο και πολύπλοκο αφηγηματικά, με μόνο στόχο να μπερδέψει παρά να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του. Να που η δεύτερη ταινία του βρίσκεται ακριβώς στον αντίποδα. Ο Λοζνίτσα, που να θυμίσουμε έχει εκτεταμένα ασχοληθεί με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στα ντοκιμαντέρ του, καταπιάνεται εδώ με μια ιστορία από τον «μεγάλο πόλεμο» της Σοβιετικής Ένωσης και συγκεκριμένα από την περίοδο της γερμανικής κατοχής στη Λευκορωσία, βασισμένη σε ένα μυθιστόρημα του Βασίλι Μπίκοβ.
Μετά από τον απαγχονισμό τριών ντόπιων από τους Γερμανούς, δύο παρτιζάνοι αναζητούν τον τέταρτο άνδρα που αφέθηκε ελεύθερος, θεωρώντας πως έχει προδώσει προκειμένου να τον αφήσουν ελεύθερο. Όταν τον βρίσκουν στο σπίτι του, μαζί με την οικογένειά του, θα τους ακολουθήσει χωρίς αντίσταση, υποστηρίζοντας, όμως, την αθωότητά του με το σθένος ενός αληθινού μάρτυρα. Ο Λοζνίτσα, παράλληλα με τη δράση, εισάγει σταδιακά με ευφυή τρόπο τρία φλας μπακ που ανατρέχουν αντίστοιχα σε επεισόδια από τις ζωές των τριών ηρώων, αποκαλύπτοντας το παρελθόν τους με έναν τρόπο που φέρνει στο μυαλό τις διαφορετικές αφηγήσεις στο «Ρασομόν» του Ακίρα Κουροσάουα. Η ταινία, άλλωστε, σε μεγάλο βαθμό θυμίζει τη σπουδαία ουμανιστική παράδοση του Ιάπωνα δημιουργού, αλλά και τις μεγάλες στιγμές του ρωσικού σινεμά.
Καθώς οι τρεις άνδρες ξεκινούν για το δάσος αναζητώντας το μέρος της εκτέλεσης, τίποτα δεν εξελίσσεται σύμφωνα με το σχέδιο, ο κατηγορούμενος άνδρας, όμως, θα κάνει το παν για να διασώσει την υστεροφημία του και να διαφυλάξει την αθωότητά του. Μέσα στην ομίχλη του πολέμου κυριολεκτικά, ο Λοζνίτσα απλώνει με λιτό, άμεσο τρόπο διαχρονικά ηθικά διλήμματα και παρατηρεί το μετεωρισμό των ηρώων του μπροστά στην απειλή του θανάτου από τη μια και την απειλή της απώλειας της ίδιας τους της ανθρώπινης υπόστασης, καθιστώντας παράλληλα τη μνήμη και την κληρονομιά στην επόμενη γενιά ως το απόλυτο διακύβευμα της ανθρώπινης διαδρομής.
