της Βαρβάρας Κοντονή

Ισπανο-γαλλική παραγωγή σε σκηνοθεσία Ροντρίγκο Σορογκόγιεν («Κανείς δεν Μπορεί να μας Σώσει»), ο «Εξαφανισμένος» είναι ένα βραδύκαυστο φιλμ που ξεκινά σαν καθαρόαιμο θρίλερ, αλλά σταδιακά μετατρέπεται σε ατομικό, ψυχολογικό δράμα που εξερευνά τον εύθραυστο ψυχισμό μιας μητέρας σε απόλυτη απόγνωση. Μαζί με τη μόνιμη συνεργάτη του και συν-σεναριογράφο Ίζαμπελ Πίνια, ο Σορογκόγιεν υπογράφει ένα αρκετά καλοδουλεμένο σενάριο που επιχειρεί μια εις βάθος ανάλυση του κεντρικού γυναικείου χαρακτήρα του, αποφεύγοντας την υπερ-έκθεσή του και διατηρώντας το μυστήριο της εξαφάνισης του υιού, γεγονός που αφενός πυροδοτεί τη μετέπειτα ενδιαφέρουσα αλληλουχία δράσεων και αντιδράσεων, αφετέρου κάπου μοιάζει να αποδυναμώνεται προς το τέλος, ιδιαίτερα στα αρκετά αινιγματικά έσχατα λεπτά τού φιλμ.

Η Ελένα (Νιέτο) δέχεται ένα απρόσμενο τηλεφώνημα από τον εξάχρονο γιο της ο οποίος την ενημερώνει πως βρίσκεται μόνος του εδώ και κάποια ώρα σε μια παραλία της Γαλλίας (ή μπορεί και της Ισπανίας), μιας που ο πατέρας του έχει επιστρέψει στο τροχόσπιτό τους προκειμένου να του φέρει τα παιχνίδια που έχει ξεχάσει. Η μπαταρία στο κινητό τελειώνει, ο μικρός Ιβάν είναι κατατρομαγμένος και η Ελένα απελπισμένη. Ξαφνικά η γραμμή πέφτει. Σιωπή. Flash forward δέκα χρόνια μετά. Η Ελένα εργάζεται πλέον ως υπεύθυνη ενός παραθαλάσσιου εστιατορίου, στην ευρύτερη παραλιακή περιοχή όπου χρόνια πριν εξαφανίστηκε το παιδί της. Μια μέρα η ματιά της θα πέσει σε έναν νεαρό surfer που παραθερίζει με την οικογένειά του στην περιοχή και το σοκ θα είναι τρομακτικό, αφού ο Ζαν (Ποριέ) μοιάζει τρομερά με τον χαμένο Ιβάν. Οι δυο τους θα γνωριστούν, τελικά, αλλά η ιδιαίτερη σχέση που θα αναπτύξουν θ’ αρχίσει να ακροβατεί επικίνδυνα μεταξύ μητρικού ενστίκτου και υποβόσκουσας έλξης.

Βασισμένο στην ομώνυμη μικρού μήκους ταινία του (υποψήφια για Όσκαρ το 2017), το φιλμ του Σορογκόγιεν αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα δράματος, που ενώ ξεκινά δυναμικά με τα δεκαπέντε πρώτα του λεπτά «βουτηγμένα» στο σασπένς και την ένταση, προοδευτικά αποδυναμώνεται αρκετά, «τεντώνοντας» αδικαιολόγητα τη διάρκειά του (δύο ώρες!), ανακυκλώνοντας διαρκώς το ίδιο ενοχικό μητρικό μοτίβο και φέρνοντας την ηρωίδα του στην άβολη θέση μιας ερμηνευτικής πόζας (η Ελένα κοιτάζει, η Ελένα κοιμάται, η Ελένα τρώει) από την οποία κανένα ενδιαφέρον δεν αντλείται, δηλαδή από τη στιγμή που οι σκηνές σχεδόν κοπιάρουν τον εαυτό τους. Υπάρχουν εδώ σκηνές έντασης στις οποίες φαίνεται η πραγματική ποιότητα της ταινίας και των ηθοποιών, όταν όμως αυτές εμφανίζονται μοιάζουν να βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική «ταχύτητα» από εκείνες του υπόλοιπου φιλμ, που σαφέστατα θα λειτουργούσε καλύτερα εάν το μοντάζ είχε «μαζέψει» κάπως την (δίχως νόημα) μεγάλη διάρκεια.

Η αρχική ιδέα της εξαφάνισης γύρω από την οποία χτίζεται η υπόθεση είναι εξαιρετικά ιντριγκαδόρικη και σίγουρα δίνει πρόσφορο έδαφος για την εξέλιξη του κεντρικού χαρακτήρα, παρ’ όλα αυτά κάπου στη μέση της ταινίας γίνεται εμφανές ότι οι σεναριογράφοι μάλλον έχουν ξεμείνει από επιλογές, με το σκηνοθετικό στυλ να «έρχεται» ως μέσο διάσωσης που όμως κάνει τα πράγματα χειρότερα (ναι, το ολιγόλεπτο ζουμάρισμα μόνο και μόνο για να δούμε ένα ζευγάρι να κάθεται και να μιλά δεν μπορεί να σώσει και πολλά πράγματα). Είναι κρίμα που η εμφανής υποκριτική ικανότητα της Μάρτα Νιέτο (φανταστική στην αρχή) περιορίζεται στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας σε ονειροπόλες ματιές και νευρωτικές σιωπές, όπως κρίμα είναι και το (θεωρητικά) άβολο κλείσιμο του έργου που έρχεται σε απόλυτη αντιδιαστολή με τη σεναριακή εξέλιξη η οποία δύσκολα δικαιολογείται μέχρι εκείνη τη στιγμή, πέρα από το γεγονός δηλαδή του αναπόδραστου πόνου μιας μάνας που δεν θα ξαναδεί το παιδί της. Υποθέτω πως υπήρχε λόγος που το εν λόγω σενάριο απέδωσε καλύτερα σε μικρού μήκους, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να διεκδικήσει και το Όσκαρ στην κατηγορία του: το «Εξαφανισμένος» είναι ένα short ταινιάκι που ήθελε απεγνωσμένα να «μεγαλώσει» – κι αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη αδυναμία του.