της Κατερίνας Ανδρεάκου

Το σινεμά με θέμα αγωνιστικά αυτοκίνητα, από τα μαραθώνια rally του Λε Μαν έως τις ασύλληπτες ταχύτητες της Formula 1, αποτελεί μία από τις πιο επιτυχημένες υπο-κατηγορίες του είδους των «αθλητικών ταινιών», τόσο γιατί στην πλειονότητά του ευτύχησε στην ποιότητα του αποτελέσματος, όσο και γιατί ανέκαθεν κατάφερνε (απόλυτα δικαιολογημένα) να προσελκύσει πολυπληθές κοινό (και όχι μόνο τους λάτρεις του sport) στις αίθουσες. Γιατί όταν ένα φιλμ με θέμα αγωνιστικά αυτοκίνητα είναι καλοφτιαγμένο, οι πιθανότητες να αποτελεί μια συναρπαστική εμπειρία που κόβει την ανάσα είναι σίγουρα μεγάλες.

Πίσω στο 1971, ο φανατικός οπαδός και συμμετέχων του Λε Μαν Στιβ ΜακΚουίν πρωταγωνίστησε σε μια ταινία άνευ ιδιαίτερης πλοκής η οποία έκλινε περισσότερο προς το ντοκιμαντέρ, με τον καθόλου ευφάνταστο (αλλά τουλάχιστον τίμιο) τίτλο «Le Mans», με ένα σχηματικό σενάριο που ουσιαστικά παρακολουθούσε τον μαραθώνιο αγώνα αντοχής εκείνης της χρονιάς. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, ο Ρον Χάουαρντ σκηνοθέτησε την ίσως καλύτερη ταινία σε ολόκληρη την ιστορία του συγκεκριμένου υπο-είδους, το «Rush», μια άρτια παραγωγή με ιδανικά ισορροπημένο σενάριο και σκηνές αυτοκινητιστικής δράσης από τον κόσμο της Formula 1. Φέτος, ο καταξιωμένος Τζέιμς Μάνγκολντ φέρνει στη μεγάλη οθόνη την αληθινή ιστορία μιας ανδρικής φιλίας που πέτυχε το φαινομενικά ακατόρθωτο: να φέρει στο Λε Μαν του 1966 ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο κατασκευασμένο σε χρόνο ρεκόρ από την αμερικανική βιομηχανία της Ford και να κοντράρει σαν φαβορί τη βασίλισσα της κούρσας, τη Ferrari.

Η Ford, ανέκαθεν συνυφασμένη με το φτηνό, λειτουργικό αυτοκίνητο της καθημερινότητας του μέσου πολίτη, δάγκωσε το ανταγωνιστικό δόλωμα, πείσμωσε με την εξευτελιστική απάντηση του Έντζο Φεράρι στην πρότασή της να εξαγοράσει τη θρυλική ιταλική μάρκα όταν εκείνη βρισκόταν σε σοβαρή οικονομική κρίση, και αποφάσισε να δημιουργήσει για πρώτη φορά ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο. Οι αρχικές αντιδράσεις ήταν φυσικά αυτές της δυσπιστίας (ακόμη και από υψηλά ιστάμενα στελέχη της Ford) και του σαρκασμού από τους ανταγωνιστές, ωστόσο η τολμηρή απόφαση βασίστηκε κυρίως στην πειθώ, το ταλέντο και το πάθος του πρώην ραλίστα και κατόπιν σχεδιαστή αυτοκινήτων Κάρολ Σέλμπι. Ο Σέλμπι, ήδη είδωλο για τους λάτρεις του sport, έχοντας αποσυρθεί απρόθυμα από την αγωνιστική οδήγηση για λόγους υγείας, έγινε τόσο το πρόσωπο του νέου, «αγωνιστικού» προφίλ της Ford, όσο και ο βασικός σχεδιαστής του super αυτοκινήτου. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για έναν χαρισματικό οδηγό, ο Σέλμπι κατέφυγε σε ένα outsider, τον Βρετανό Κεν Μάιλς, με τον οποίο τον συνέδεε φιλία χρόνων. Ο Μάιλς, λόγω του οξύθυμου χαρακτήρα του, αποτελούσε μαύρο πρόβατο στο ευρύτερο κύκλωμα, με αποτέλεσμα να μην έχει εκπληρώσει τις δυνατότητές του ως οδηγού, παραμένοντας έτσι μηχανικός αυτοκινήτων και ενίοτε οδηγός σε κούρσες μικρότερου βεληνεκούς. Γνωρίζοντας καλά πόσο ιδιοφυής είναι και στα δύο επαγγέλματα (του μηχανικού αλλά και του οδηγού) ο Μάιλς, ο Σέλμπι θα επιμείνει σθεναρά να τον πάρει στην ομάδα του και να τον μετατρέψει σε βασικό οδηγό, ωστόσο θα βρεθούν και οι δύο αντιμέτωποι με τους χαρτογιακάδες και τους υπερφιλόδοξους δελφίνους της αυτοκινητιστικής αυτοκρατορίας της Ford.

Τρεις σεναριογράφοι δούλεψαν εδώ ώστε να επιτύχουν τις σωστές ισορροπίες μεταξύ ανθρώπινου δράματος και αγωνιστικής δράσης. Ο Τζέισον Κέλερ και τα αδέλφια Τζεζ και Τζον-Χένρι Μπάτεργουορθ επιτυγχάνουν σε συνολικό επίπεδο τη σοβαρή δραματουργία χωρίς να αφαιρούν την ενέργεια από τις αυτοκινητιστικές σεκάνς. Ωστόσο, από έναν σεναριογράφο και θεατρικό συγγραφέα του επιπέδου του Τζεζ Μπάτεργουορθ (πολυβραβευμένο για το θεατρικό «Jerusalem» και κινηματογραφικά ευρύτερα γνωστό από τα «Ανίερη Συμμαχία» και «Spectre»), ίσως έπρεπε να περιμένουμε μια πιο ευφάνταστη χρήση των δυόμισι ωρών του τελικού συνόλου, καθώς η αφηγηματικότητα είναι αρκετά πιο συμβατική απ’ ό,τι περιμέναμε. Το ίδιο (και ίσως περισσότερο) ισχύει και για τον κατά τα άλλα αξιολογότατο σκηνοθέτη Τζέιμς Μάνγκολντ, που επιστρέφει μετά το απρόσμενο αριστούργημά του, «Λόγκαν» (2017). Σε σχέση, λοιπόν, με εκείνη την εμπνευσμένη στιγμή του, γεμάτη με έντονο συναίσθημα, δράση αλλά και μια οξυδερκή και άκρως ενδιαφέρουσα «ανατροπή» του κομιξικού genre, η φετινή του δουλειά φαντάζει κάπως «ξεφούσκωτη» και – αναπάντεχα – απογοητευτικά παλιομοδίτικη. Το ότι η ταινία διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1960 δεν σημαίνει πως και η σκηνοθεσία της θα πρέπει να προσιδιάζει σ’ εκείνη την εποχή. Ίσως ο Μάνγκολντ επηρεάστηκε από την έξοχη δουλειά της καλλιτεχνικής διεύθυνσης και των ακριβέστατων σκηνικών και αποφάσισε, παρέα με την ομάδα των σεναριογράφων, να διατηρήσει μια πιο «συντηρητική» ματιά, καθοδηγώντας τους ηθοποιούς σε μεγαλοστομίες, επιτηδευμένα στησίματα και αρκετά δραματουργικά κλισέ. Ωστόσο, όταν φτάνουμε στις σκηνές των δοκιμαστικών και των τελικών αγώνων, η κινηματογραφική εμπειρία ανταμείβεται απλόχερα με συναρπαστικές σεκάνς που συνδυάζουν επιτυχημένα το θέαμα με τη δραματουργική ένταση.

Παρά τα κλισέ και το παλαιομοδίτικο της ατμόσφαιρας, οι κεντρικές ερμηνείες όχι μόνο επιζούν, αλλά και ευδοκιμούν στο περιβάλλον δυναμικού ανταγωνισμού της ιστορίας. Ο Ματ Ντέιμον είναι συνεπέστατος και γεμάτος ενέργεια στον ρόλο του αποφασιστικού Σέλμπι, όμως κάπως αναπόφευκτα «ηττάται» στην… κούρσα (συγγνώμη) των εντυπώσεων από τον χαμαιλεοντικό Κρίστιαν Μπέιλ, ο οποίος έχει έτσι κι αλλιώς τον πιο αβανταδόρικο ρόλο ως ευέξαπτος αλλά έντιμος και χαρισματικός Μάιλς. Ο χαρακτήρας του είναι πιο «γραφικός» από του Ντέιμον, αλλά είναι και πιο τρισδιάστατος, καθώς έχει ολόκληρη δραματουργική ιστορία να τον υποστηρίζει, κυρίως στα πρόσωπα της αγαπημένης του γυναίκας (η Κατρίνα Μπάλφ του τηλεοπτικού «Outlander», εδώ κάπως απλοϊκά διακοσμητική) και του μικρού του γιου (ο ανερχόμενος πιτσιρικάς Νόα Τζουπ, που τον προσέξαμε ήδη στο επερχόμενο «Honey Boy»), την ώρα που δεν μαθαίνουμε σχεδόν τίποτα για την ιδιωτική ζωή του Σέλμπι. Άξιος προσοχής επίσης και ο Τρέισι Λετς, καρατερίστας ηθοποιός αλλά και πολυβραβευμένος θεατρικός συγγραφέας, που ερμηνεύει απολαυστικά τον Χένρι Φορντ τον Δεύτερο.

Ίσως κάπως κατώτερη των αρχικών (ομολογουμένως τεράστιων με όλα αυτά τα ονόματα) προσδοκιών αλλά σαφέστατα μια αξιόλογη, καλογυρισμένη ταινία με δυνατές ερμηνείες και μια αξιοσημείωτη σελίδα της ιστορίας των αγωνιστικών αυτοκινήτων, το «Κόντρα σε Όλα» (άνευ λόγου τα «τρελά βαφτίσια») εισάγεται πανηγυρικά ως ακόμη μία επιτυχημένη προσθήκη στη λίστα του κινηματογραφικού της υπο-είδους, έστω κι αν είναι πιο… «καλογυαλισμένη» απ’ όσο την περιμέναμε. Όχι ακριβώς Ferrari, τουλάχιστον όμως μια επιτυχημένη Ford…