της Βαρβάρας Κοντονή

Εντάξει, κάποια στιγμή θα συνέβαινε, πόσο δηλαδή θα κρατούσε ακόμη το σερί από τίμιες, καινούργιες ταινίες στις αίθουσες; Τη ρέντα έρχεται να χαλάσει αυτή την εβδομάδα η κωμωδία (;) μυστηρίου του Κούρδου (κρατήστε το αυτό) σκηνοθέτη Χινέρ Σαλεέμ, ο οποίος με το «Ποιος Σκότωσε τη Λαίδη Γουίνσλεϊ;» επιχειρεί να καταδικάσει πατριωτικά κατάλοιπα με γνώμονα το χιούμορ (κανένα χιούμορ, αν ρωτάς κι εμένα) με μία και καλά σκηνοθεσία – παρωδία που υποθετικά θα προσέδιδε στο γενικότερο crime ύφος της ταινίας ένα κάποιο στυλ, μια κάποια άποψη. Αμ δε…

Ακολουθώντας υποθεσιακά το μοτίβο των διάσημων αστυνομικών μυθιστορημάτων της Άγκαθα Κρίστι (θα πληρώσουμε ακριβά εκείνο το περσινό σουξεδάκι…), καθώς και την παλαιομοδίτικη ατμόσφαιρα του τηλεοπτικού «Murder, She Wrote» με πρωταγωνίστρια την Άντζελα Λάνσμπερι στον ρόλο της Αμερικανίδας Μις Μαρπλ, το φιλμ του Σαλεέμ επιδιώκει διακαώς να μπλέξει το crime στοιχείο με αυτό της μαύρης κωμωδίας, δίχως όμως να αντιλαμβάνεται πως για να πετύχεις κάτι τέτοιο πρέπει πριν και πάνω απ’ όλα να διαθέτεις σενάριο – εν προκειμένω, η πλοκή της «Λαίδης Γουίνσλεϊ;» είναι ένα από τα πιο αμήχανα πράγματα που θα δεις (δεν θες) αυτή την περίοδο στους κινηματογράφους.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Λαίδη Γουίνσλεϊ (Γκιουρλέρ) βρίσκεται δολοφονημένη σε ένα δωμάτιο. Το μοναδικό στοιχείο που μπορεί να οδηγήσει στη σύλληψη του δράστη είναι μια σταγόνα αίμα που βρίσκεται μέσα στο… μάτι της συγγραφέως. Στο νησί Μπουγιουκάντα καταφθάνει σύντομα ο επιθεωρητής Φεργκάν (Κούρτουλους), ένας διάσημος ντετέκτιβ με περγαμηνές στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να εξιχνιάσει τον μυστηριώδη θάνατο. Στην προσπάθειά του να φτάσει στη λύση του εγκλήματος, ο Φεργκάν θα πρέπει να πάει κόντρα στα παγιωμένα οικογενειακά ήθη και έθιμα και, γιατί όχι, ακόμη και να ξεμπροστιάσει όλους εκείνους που μοιάζουν αποφασισμένοι να κουκουλώσουν για τα καλά τη φύση αυτού του ειδεχθούς φόνου. Αντιμέτωπος με απαρχαιωμένες αντιλήψεις, θέματα taboo και την ιδέα της οικογενειοκρατίας που βρίσκεται πίσω από κάθε κλειστή πόρτα σπιτιού, ο Φεργκάν θα κληθεί να αναζητήσει τα βαθύτερα αίτια μιας δολοφονίας που ίσως τελικά να μην είναι αυτό ακριβώς που φαίνεται.

Νομίζω πως δεν υπάρχει κάτι χειρότερο για μια ταινία από την απουσία σαφών δημιουργικών προθέσεων. Για παράδειγμα, εκτιμώ απείρως περισσότερο ένα φιλμ που ξέρει ότι είναι κακό και πλασάρεται ακριβώς έτσι, παρά μια δουλειά που με την πρόφαση του εκάστοτε είδους βολεύεται σε μια αμήχανη και εξαιρετικά άβολη κινηματογράφηση, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση και κυρίως χωρίς προσωπικότητα. Όλα τα παραπάνω ισχύουν στην περίπτωση της ταινίας του Σαλεέμ, ένα περίεργο «υβρίδιο» μαύρης κωμωδίας και crime σινεμά δίχως σαφή προσανατολισμό και με ολοκληρωτική έλλειψη σεναριακής συνοχής. Με ξεκάθαρες αναφορές στο έργο των Κοέν και του Μάρτιν ΜακΝτόνα (τόσο σε επίπεδο σκηνοθεσίας, όσο και σε επίπεδο γραφής), τούτο το φιλμ αμφιταλαντεύεται μεταξύ ψευδο-σοβαρότητας και κωμωδίας δίχως όμως να διαθέτει ούτε την οξυδέρκεια των περίφημων αδελφών, ούτε και το καυστικό χιούμορ του Ιρλανδο-Βρετανού σεναριογράφου και σκηνοθέτη, καταλήγοντας έτσι να παραπέμπει περισσότερο σε φτηνή, σχεδόν τηλεοπτική δουλειά, παρά σε μία τίμια κινηματογραφική εμπειρία.

Αν η ταινία αποφάσιζε να μείνει πιστή στο είδος της μαύρης κωμωδίας, έστω και με το συγκεκριμένο αδύναμο γράψιμο, τουλάχιστον θα μιλούσαμε για μια σαφή αστοχία και θα προχωρούσαμε παρακάτω. Το γεγονός, όμως, ότι ο Σαλεέμ και οι άλλοι δύο σεναριογράφοι του φιλμ αποφάσισαν να εντάξουν στην ιστορία και το θέμα των σχέσεων Τούρκων και Κούρδων, αποτελεί την πιο ξώφαλτση απόπειρα των δημιουργών να χωρέσουν ό,τι μπορούν εδώ, με αποτέλεσμα το «Ποιος Σκότωσε τη Λαίδη Γουίνσλεϊ;» να καταλήγει πράγματι… κωμωδία, αλλά για τους εντελώς λάθος λόγους. Σε όλα αυτά μπορείς επίσης να προσθέσεις διάφορες στιγμές αχρείαστου ποιητικού ρεαλισμού… γιατί έτσι, ένα εντελώς ανώφελο ρομάντζο και ένα κρυόκωλο χιούμορ, που όσο και να προσπαθεί να φτάσει τον ιδιόρρυθμο και βιτριολικό αυτοσαρκασμό, καταφέρνει μονάχα να εγκληματεί κατά της 7^ης Τέχνης.