του Νίκου Παλάτου

Έπειτα από τις περιπλανήσεις του σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου μέσω των πιο αναγνωρίσιμων παραμυθιών του, «Ο Κιρικού και η Μάγισσα» (1998) και «Αζούρ και Ασμάρ» (2006), αλλά και των λιγότερο γνωστών (στα καθ’ ημάς τουλάχιστον, ένεκα της μη διανομής τους στις ντόπιες αίθουσες), «Princes et Princesses» (2000) και «Les Contes de la Nuit» (2011), έφτασε φαίνεται η ώρα για τον Μισέλ Οσλό να καταπιαστεί σεναριακά εξολοκλήρου με τα πάτρια γαλλικά εδάφη

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως αποχωρίζεται το animated στυλ που τον καθιέρωσε είκοσι χρόνια πριν (σε ό,τι έχει να κάνει με τον χώρο του κινηματογράφου, μιας και είχε ήδη σημαντικό τηλεοπτικό παρελθόν), αναδεικνύοντας εκ νέου εδώ την ικανότητά του να χρησιμοποιεί άψογα το βάθος και τη γεωμετρία του χώρου, ώστε να αναπτύξει τους χαρακτήρες του. Επιμένει στην εξαιρετικής αισθητικής χρήση των χρωμάτων, διατηρεί το παιχνιδιάρικο ύφος του που παραπέμπει συχνά σε μαθητικό block ελαιογραφίας, ενώ καταφέρνει σταθερά να απευθύνεται με την ίδια ευκολία τόσο στο παιδικό όσο και σε ένα πιο ενήλικο κοινό, μιας και οι ιστορίες που διηγείται έχουν κατά κανόνα τέτοια δυναμική. Σε τούτο απλά ανακατεύει τον συνήθως παρόντα στις ταινίες του κοινωνικό προβληματισμό με μια πολύ γερή δόση γαλλικής πολιτιστικής και επιστημονικής ιστορίας των αρχών του 20^ου αιώνα, μέσω μιας πλοκής χαλαρού αστυνομικού μυστηρίου που πετυχαίνει ένα πιο καίριο #ΜeΤoo σχόλιο απ’ ό,τι όλες οι προβεβλημένες σύγχρονες «φεμινιστικές» ταινίες μυθοπλασίας.

Η Ντιλιλί έχει καταγωγή από τις γαλλικές αποικίες της Πολυνησίας, έχει διδαχθεί ευγενικούς τρόπους από κοντέσα που την πήρε υπό την προστασία της, ομιλεί άπταιστα τη γλώσσα μιας και είχε δασκάλα τη… Λουίζ Μισέλ (σε ένα από τα αμέτρητα ευρήματα του φιλμ), αυτό όμως δεν την έχει αποτρέψει από το να βρίσκεται ως αξιοθέατο «έκθεμα» σε ανθρώπινο ζωολογικό κήπο της Παγκόσμιας Έκθεσης του Παρισιού. Όνειρο της είναι να γνωρίσει κάθε σπιθαμή της κοσμοπολίτικης πρωτεύουσας, κάτι που αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα χάρη στη γνωριμία της με νεαρό μεταφορέα, ο οποίος με το τρίκυκλο ποδήλατό του γυρίζει ολημερίς στην πόλη. Η συνεχιζόμενη δράση της συμμορίας των αποκαλούμενων Κυριάρχων Ανδρών, οι οποίοι ειδικευόμενοι στις απαγωγές κοριτσιών άλλα και στις ληστείες κυριαρχούν στην καθημερινή ειδησεογραφία, εξάπτουν την περιέργεια και των δύο, με αποτέλεσμα να βαλθούν να διαλευκάνουν για λογαριασμό της ανεπαρκούς παριζιάνικης αστυνομίας το μυστήριο.

Ο Οσλό συνδυάζει κατά κάποιον τρόπο την παρέλαση διασημοτήτων του «Μεσάνυχτα στο Παρίσι» (2011) με τη whodunit πλοκή του «Loving Vincent» (2017), δίχως όμως να καταφεύγει σε επαναλαμβανόμενα ταξίδια στον χωροχρόνο (που στην περίπτωση του φιλμ του Γούντι Άλεν λειτουργούσαν εις βάρος τού αποτελέσματος), αφού ορίζοντας την υπόθεση στην Belle Époque έχει ολόκληρη την crème de la crème του γαλλικού πνεύματος του καιρού εκείνου… στο πιάτο. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει (και το πετυχαίνει έξοχα) είναι να αφήσει τη φαντασία του να οργιάσει πετυχαίνοντας έτσι να ενθέσει – χάρη σε μια σειρά ευφυών επινοημάτων – λογιών λογιών προσωπικότητες κύρους στο στόρι, από τον Μαρσέλ Προυστ και τον Ογκίστ Ροντέν, μέχρι τη Σαρά Μπερνάρ και τη Μαρί Κιουρί. Κάπως έτσι το δάγκωμα από λυσσασμένο σκύλο οδηγεί κατευθείαν στο ιατρείο του Λουί Παστέρ, η ανάγκη παρακολούθησης υπόπτων στις κατακόμβες του Palais Garnier ως επακόλουθο της γνωριμίας με τη soprano Εμά Καλβέ, η προσπάθεια ένωσης των κομματιών του αστυνομικής υφής puzzle στις όχθες του Σικουάνα και στις παλέτες του Μονέ και του Ρενουάρ και ούτω καθεξής, σε έναν ατέλειωτο κατάλογο ανάλογων διάσημων «εμφανίσεων», που πάντα όμως, κατά μαγικό τρόπο, δηλώνουν παρόντες ως αναπόσπαστο μέρος της πλοκής. Εγείρονται ασφαλώς ερωτήματα για το κατά πόσο το ανήλικο κοινό θα μπορέσει να αντιληφθεί στο σύνολό του τον εν είδει μαθήματος Ιστορίας πλούτο γνώσεων που περνά από την οθόνη, με τον Οσλό να έχει αντιληφθεί προφανώς τον παραμονεύοντα «κίνδυνο», φροντίζοντας για λόγους κατανόησης της… διδακτέας ύλης να διευκρινίζει λεπτομερώς το ποιος είναι ποιος.

Εκεί που το πράγμα δυσκολεύει πολύ περισσότερο (σε ό,τι έχει να κάνει με τις μικρότερες ηλικίες) είναι στην αλληγορία που κρύβεται πίσω από τη δράση των Κυριάρχων Ανδρών, καθώς η αιτία των απαγωγών μικρών κοριτσιών, αλλά και ο τρόπος που τα μέλη της αδίστακτης συμμορίας τα εκμεταλλεύονται και ο οποίος άπτεται θεμάτων ενδοοικογενειακής βίας και ρατσιστικής υποβάθμισης του γυναικείου φύλου, δεν είναι ίσως και ο πλέον «εύκολος» στην ανάγνωση. Πριν φτάσει εκεί, βέβαια, ο Οσλό έχει φροντίσει να γεφυρώσει το χάσμα των πολιτιστικών διαφορών δείχνοντας ενίοτε μια ειρωνική διάθεση προς τους λευκούς (βλέπε την αρχική απορία του Ορέλ για το κατά πόσο η Ντιλιλί μπορεί να καταλάβει τη γαλλική γλώσσα και την άνετη απάντηση της δεύτερης), αλλά και των κοινωνικών τάξεων, καθώς με χαρακτηριστική ευκολία η φτωχή μιγάδα από την Κανακία συναναστρέφεται από μέλη της αγγλικής βασιλικής οικογένειας μέχρι τον Γουστάβο Άιφελ (στο ίδιο του το σπίτι!).

Η δουλειά που έχει γίνει στην animated αναπαράσταση του Παρισιού είναι υπέροχη. Ο Οσλό έχει χρησιμοποιήσει δεκάδες φωτογραφίες της Πόλης του Φώτος επιτυγχάνοντας να «ζωγραφίσει» την κάθε μικρή λεπτομέρειά της, στις σεκάνς ειδικά όπου ο Ορέλ ποδηλατεί στους δρόμους της έχοντας την Ντιλιλί μονίμως στο καλάθι του τρικύκλου του. Είναι ουσιαστικά συμπρωταγωνιστής της υπόθεσης η γαλλική πρωτεύουσα, με όλα της τα μνημεία και τα ιστορικά κτήρια, σε μια εποχή που το μεγαλείο της άνθιζε. Πίσω, όμως, από τα πλούσια φορέματα, τις λαμπερές πρεμιέρες και τη σπουδαία Τέχνη (σε όλες της τις μορφές), κρύβεται κάτι βαθιά αλαζονικό και απαρχαιωμένα πατριαρχικό. Με τούτο συμφωνεί και η παθούσα Κολέτ, που προλαβαίνει να ανταλλάξει δύο κουβέντες με την Ντιλιλί στα καμαρίνια του Moulin Rouge. Τη βιογραφία της Γαλλίδας passionaria της γυναικείας απελευθέρωσης την είδαμε πριν λίγους μήνες, με το σθένος της εκεί να παρουσιάζεται κομματάκι ευνουχισμένο. Η μικρή Ντιλιλί, που πάντα δηλώνει με απαράμιλλη χάρη το πόσο χαρούμενη νιώθει κάθε φορά που γνωρίζει κάποιον, καθαρίζει εδώ με την αθωότητά της για πολλά πρόσφατα, δήθεν φεμινιστικά, κινηματογραφικά ατοπήματα.