της Βαρβάρας Κοντονή

Νέα ταινία για τον Βιμ Βέντερς, που τα τελευταία χρόνια μοιάζει είτε να έχει χάσει τη φόρμα του (ναι, ακόμα και οι «μεγάλοι» το παθαίνουν αυτό), είτε να αδυνατεί να εναρμονιστεί με τη σύγχρονη φιλμική πραγματικότητα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον μυθοπλαστικό κινηματογράφο, δεδομένου ότι στο είδος του ντοκιμαντέρ τα καταφέρνει ακόμη περίφημα, με τα τελευταία του παραδείγματα («Pina», «Το Αλάτι της Γης») να αντικατοπτρίζουν την αέναα παρούσα ουμανιστική του ματιά. Δυστυχώς, στην περίπτωση του δραματικού «Στο Βαθύ Γαλάζιο» (απόδοση τίτλου τύπου… ελληνικό καλοκαιράκι!), η διάχυτη ουμανιστική διάθεση του Βέντερς δεν αρκεί, όπως δεν αρκεί και η παρουσία των ΜακΑβόι / Βικάντερ, ενός διδύμου με όμορφη χημεία που όμως «σκοντάφτει» επανειλημμένα στο flat και άτσαλα προσαρμοσμένο σενάριο της Έριν Ντίγκναμ, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Βρετανού Τζ. Μ. Λέντγκαρντ.

Η Ντάνι (Βικάντερ) είναι μια βιομαθηματικός που ασχολείται με τη μελέτη της ζωής στα βαθύτερα επίπεδα των ωκεανών, εκεί όπου πάντα επικρατεί πηχτό σκοτάδι και το περιβάλλον μοιάζει σχεδόν το ίδιο εξωγήινο και εχθρικό όσο και αυτό οποιουδήποτε άλλου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Εν αναμονή μιας ρηξικέλευθης όσο και επικίνδυνης αποστολής που θα της επιτρέψει να συλλέξει για πρώτη φορά δείγματα από το βαθύτερο σημείο του Ατλαντικού, η Ντάνι θα αποσυρθεί σε ένα πολυτελές ησυχαστήριο των νορμανδικών ακτών προκειμένου να προετοιμαστεί ψυχολογικά για την επερχόμενη δοκιμασία της. Εκεί θα γνωρίσει τον γοητευτικό Τζέιμς (ΜακΑβόι), έναν πράκτορα της ΜΙ6 που προετοιμάζεται για τη δική του αποστολή, τη διείσδυση σε μια οργανωμένη ομάδα Τζιχαντιστών στη Σομαλία. Δίχως να αποκαλύψει την πραγματικότητα, ο Τζέιμς θα συστηθεί ως… μηχανικός υδροδότησης φτωχών γειτονιών της Αφρικής (την ταυτότητα που χρησιμοποιεί για την undercover ιδιότητά του), η Ντάνι θα σαγηνευτεί από τη μυστήρια παρουσία του και, τελικά, οι δυο τους θα ερωτευτούν από την πρώτη στιγμή, ζώντας ένα ολιγοήμερο αλλά παθιασμένο ρομάντζο. Όταν οι δρόμοι τους αναπόφευκτα χωρίσουν, οι σκέψεις και των δύο θα «κολλήσουν» εκεί, στις δικές τους στιγμές και στις μέρες του κοινού τους έρωτα.

Στον αντίποδα μιας φιλμογραφίας πρότερων δεκαετιών του ’70 και του ’80 (κυρίως), τότε που η αφηγηματική αντισυμβατικότητα των έργων τού Βέντερς αποτελούσε και την ουσία τού προσωπικού του σινεμά, η παραμονή (ή εμμονή;) σε ένα μοτίβο το οποίο περιστρέφεται γύρω από μια σχηματική πρόζα που άλλα λέει και άλλα εννοεί, τείνει να χαρακτηριστεί μάλλον παρωχημένη και υπερβολικά απλοϊκή στη σκηνοθετική της εκτέλεση, πλέον. Από τον τίτλο ήδη, η «καταβύθιση» (για να μιλήσουμε και με μεταφραστική ακρίβεια) είναι τόσο ρεαλιστική όσο και μεταφορική, η ηρωίδα της Βικάντερ ετοιμάζεται για μια πραγματική καταβύθιση στο έρεβος του ωκεανού, την ίδια στιγμή που ο Τζέιμς βιώνει μια άλλου είδους «καταβύθιση» σε ένα σκοτεινό μπουντρούμι σε κάποιο χωριό της Σομαλίας, καταχτυπημένος και εξαντλημένος μετά τη σύλληψή του από την Αλ-Κάιντα, με τόσο φοβερά συνοπτικές διαδικασίες που είναι να απορεί κανείς πόσο τεμπέλικο φαίνεται το σενάριο της Ντίγκναμ.

Όπως είναι αναμενόμενο, το concept της καταβύθισης ακολουθεί τους πρωταγωνιστές σε κάθε έκφανση της μετέπειτα ζωής τους ή ακριβέστερα των μετέπειτα πρόσκαιρων βιωμάτων τους, με την εν λόγω έννοια να εκφράζει τα πάντα: από το βάθος του κεραυνοβόλου έρωτά τους και τις μοιρολατρικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αναγκάζονται να πάρουν δρόμους χωριστούς, μέχρι την οικουμενική οικολογία και το δριμύ κατηγορώ για την περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, «βυθισμένη» καθώς βρίσκεται υπό μια διαρκή ισλαμική απειλή. Είναι δύσκολο να κατατάξεις το «Στο Βαθύ Γαλάζιο» σε κάποια κατηγορία. Είναι ερωτικό δράμα; Είναι κατασκοπικό θρίλερ; Είναι ένα κοινωνικό φιλμ με περιβαλλοντική συνείδηση; Ίσως είναι όλα αυτά, αλλά και τίποτα μαζί. Πέρα από τις φυσικά όμορφες τοποθεσίες, τα ράθυμα πλάνα με το κύμα να σκάει στα βράχια και τις cozy στιγμές των πανέμορφων πρωταγωνιστών σκηνοθετημένες με φροντίδα από τον Βέντερς, τούτο το φιλμ καταλήγει να μοιάζει με συρραφή δύο διαφορετικών ταινιών όπου απλά παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα στις διαφορετικές πια ζωές των χαρακτήρων, γεγονότα που ενώ θα έπρεπε να συγκλίνουν σε ένα σχεσεακό κρεσέντο, καταλήγουν αδιάφορα και τρομερά βαρετά (όσο βαρετό είναι να βλέπεις τη Ντάνι να ξεροσταλιάζει πάνω από ένα κινητό για ένα μήνυμα του Τζέιμς, λίγο πριν την ενδεχομένως σημαντικότερη στιγμή της ζωής της). Αλήθεια τώρα, αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει ένα έργο στον θεατή του;