της Βαρβάρας Κοντονή

Με έναν τόσο hit and miss δημιουργό στη σκηνοθεσία όπως ο Μαρκ Φόρστερ, του «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» και του πάλαι ποτέ σχετικού «Ο Χορός των Τεράτων» (αλήθεια, το θυμάται κανείς αυτό;), ουδεμία εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως στη φιλμογραφία του Γερμανού σκηνοθέτη / σεναριογράφου έρχεται να προστεθεί τώρα ένα ψυχολογικό δράμα σεξουαλικής…τυφλότητας με πρωταγωνίστρια την Μπλέικ Λάιβλι, που μετά το αναζωογονητικό «Σε Ρηχά Νερά» του Ζάουμε Κόλετ-Σέρα, επανέρχεται σε γνώριμα λημέρια οικειοποιούμενη εκ νέου την ιδιότητα του σκοτεινού (no pun intended) αντικειμένου του πόθου όλων των ανδρών ανεξαιρέτως. Άσε μας, κουκλίτσα μου!

Μετά από ένα τρομερό αυτοκινητικό δυστύχημα που αφήνει την Τζίνα (Λάιβλι) και την αδελφή της, Κάρλα (Ο’Ράιλι), ορφανές, η πρώτη μένει και τυφλή, αναγκασμένη πλέον να προσαρμόζει την καθημερινότητά της στο απόλυτο (ή σχεδόν, τέλος πάντων) σκοτάδι. Όταν αργότερα μπει στη ζωή της ο Τζέιμς (Κλαρκ), θα διαπιστώσει ότι η συντροφικότητα μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο βάλσαμο για την κατάστασή της, καθώς έχει πια στο πλευρό της έναν «φύλακα άγγελο», προορισμένο να την αγαπά και να τη φροντίζει. Μια μέρα θα δεχθούν ένα χαρμόσυνο τηλεφώνημα από τον γιατρό της Τζίνα, που της ανακοινώνει πως η πολυπόθητη εγχείρηση για τα μάτια της έχει δρομολογηθεί. Με συνοπτικές διαδικασίες, η όλη επέμβαση στέφεται με απόλυτη επιτυχία, η ηρωίδα μας μπορεί πλέον να ξαναδεί (αν και μόνο από το δεξί της μάτι) και τα πάντα αλλάζουν. Ο άνθρωπος, όμως, είναι ένα ον της συνήθειας και οι αλλαγές δεν αρέσουν πάντα σε όλους. Όσο η Τζίνα αρχίζει να ανακαλύπτει εκ νέου τον κόσμο γύρω της, διεκδικώντας τη χαμένη της ανεξαρτησία, τόσο ο Τζέιμς θα αντιμετωπίζει τη νεοαποκτηθείσα αυτοπεποίθηση της γυναίκας του σαν μια εκκολαπτόμενη απειλή για τον ίδιο και για το μέλλον του γάμου τους.

Από την αρχή κιόλας του φιλμ, γίνονται εμφανείς οι προθέσεις του Φόρστερ για μια ταινία διαφορετική από τις άλλες (του), χρησιμοποιώντας την απώλεια της όρασης της ηρωίδας του ως αφορμή για μια abstract, «αισθαντική» σκηνοθετική προσέγγιση που έχει στόχο να οπτικοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο ένα τυφλό άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Πρακτικά, αυτό σημαίνει χρωματικές διαθλάσεις, φωτογραφικά φίλτρα και αφηρημένα μοτίβα που επιχειρούν να αποδώσουν αναπαραστατικά το περιβάλλον της πρωταγωνίστριας όπως το «βλέπει» εκείνη, μέσω των αισθήσεων που της έχουν απομείνει. Η απόπειρα του Φόρστερ για ένα mainstream κινηματογραφικό αποτέλεσμα «ξώφαλτσης» art-house αισθητικής ουσιαστικά δεν πείθει κανέναν, αφού καταλήγει να προσεγγίζει εντελώς επιφανειακά τόσο την ψυχολογική σκιαγράφηση του ζευγαριού όσο και την κατάσταση της Τζίνα, λες και η επίκτητη τυφλότητά της (και η μετέπειτα αποκατάσταση της όρασής της) πρέπει να καταστεί μοναδικά «υπόλογη» για την επερχόμενη… μάχη των φύλων που θέλει την ίδια σε σεξουαλικό οίστρο (φάση, «κοίτα όλα αυτά τα λουκουμάκια που έχανα τόσα χρόνια που δεν έβλεπα»!) και τον Τζέιμς σε ρόλο ευνουχισμένου αρσενικού που χάνει το προνόμιο να περιποιείται την (θεο)γκόμενα – πρώην τυφλή γυναίκα του, η οποία σίγουρα θα τον σουτάρει έτσι όπως είναι, αφού (επιπλέον) δεν χρειάζεται να είναι μαζί του από ανάγκη. Μαρκ Φόρστερ – ανθρώπινες σχέσεις, σημειώσατε 1 – 0.

Αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα τίμιο δράμα για τον σχεσιακό επαναπροσδιορισμό ενός ανδρόγυνου μετά την αναπόφευκτα μεγάλη ψυχολογική αλλαγή που μπορεί να επιφέρει ένα γεγονός όπως η επαναφορά της όρασης του ενός, καταλήγει σε ένα cheesy επακόλουθο συζυγικών αντιζηλιών και διαδοχικών ψεμάτων που πηγάζουν πρωτίστως από την ανειλικρίνεια των δυο εμπλεκομένων και από την απουσία διάθεσης για μια σοβαρή συζήτηση και αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης. Οι πολύπλοκες διεργασίες των ανθρώπινων σχέσεων δεν έχουν χώρο εδώ, με το σενάριο των Μαρκ Φόρστερ και Σον Κόνγουεϊ να είναι τόσο απλοϊκό στη σύλληψη και στην υλοποίηση, ίσα για να θαυμάσουμε τη Λάιβλι σε έναν ακόμη ρόλο… ανάφτρας, κάτι που επιτυγχάνεται μόνο όταν μπορεί και πάλι να δει, μιας που όσο είναι ακόμα τυφλή θα τη δεις να περιφέρεται με κοτσίδα τύπου Γκόλφω, άχαρα ρούχα και μακριές φούστες, μια extra υπενθύμιση των στερεοτύπων που από την πρώτη στιγμή επιμένει να σου πετά στα μούτρα ο Φόρστερ, στο όνομα μιας – κατά τα άλλα – «σκεπτόμενης» σκηνοθετικής αφήγησης. Ξέρεις αυτό που λένε μερικές φορές, ότι η αγάπη είναι τυφλή; Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του Φόρστερ: πλήρης δημιουργική «τυφλότητα».