FreeCinema

Follow us

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΕΛΑΦΙΟΥ (2017)

(THE KILLING OF A SACRED DEER)

  • ΕΙΔΟΣ: Ψυχολογικό Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γιώργος Λάνθιμος
  • ΚΑΣΤ: Κόλιν Φάρελ, Νικόλ Κίντμαν, Μπάρι Κίγκαν, Ράφεϊ Κάσιντι, Σάνι Σούλτζικ, Μπιλ Καμπ, Αλίσια Σίλβερστοουν
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 120'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: FEELGOOD

Ο Στίβεν είναι καρδιοχειρουργός. Κάνει παρέα με έναν teenager, τον Μάρτιν. Σχεδόν κρυφά από την οικογένειά του. Βρίσκονται έξω και κουβεντιάζουν. Ο Στίβεν θα τον καλέσει στο σπίτι του. Ο Μάρτιν θα έρθει πιο κοντά τους. Και θα ζητήσει από τον Στίβεν κάτι παράξενο.

Κοντινό σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς (συνοδεία Σούμπερτ και… «Jesus Christus»!). Η πρώτη εικόνα του «Θανάτου του Ιερού Ελαφιού». Μπορεί να ιδωθεί και σαν μια σαρκαστική απάντηση του Γιώργου Λάνθιμου στην κατηγορία (μερίδας κοινού και κριτικής) ότι το σινεμά που κάνει είναι άκαρδο και μισανθρωπικό. Έχουν ακουστεί και αυτά. Έχουν ακουστεί πολλά. Και όσο… μισητό κι αν είναι το σινεμά του Λάνθιμου για το mainstream, τόσο μεγαλύτερη κουβέντα γίνεται με τις ταινίες του, κατόπιν προβολής. Είναι κάτι που όλοι μας έχουμε παρατηρήσει να συμβαίνει, έντονα. Οι θεατές να «μουδιάζουν», να μην απομακρύνονται από τις κινηματογραφικές αίθουσες, να νιώθουν αυτή την ανάγκη να μιλήσουν μεταξύ τους, να προσπαθήσουν να διασταυρώσουν απόψεις, ματιές «ερμηνείας» για το έργο, να σκεφτούν. Είναι ένα «δώρο» αυτή η εμπειρία. Ακόμη και με τούτο το φιλμ, που αποτελεί σίγουρα το πιο απρόσιτο στη φιλμογραφία του Λάνθιμου. Το πιο οδυνηρό, έστω. Κι ας φαντάζουν όλα «οικεία», «καθημερινά», «φυσιολογικά».

Η ιστορία είναι (το λιγότερο) παράδοξη, αλλά ενταγμένη σε ένα πλαίσιο ρεαλιστικού παρόντος που δημιουργεί μια ισχυρή αντίθεση με τον κόσμο του Λάνθιμου, πόσω μάλλον εδώ, όπου το σκηνικό της δράσης είναι τα προάστεια μιας αμερικανικής πόλης (το Σινσινάτι του Οχάιο!) και ουχί ένας ασαφής τόπος (και χρόνος). Ζεύγος ιατρών, με δύο παιδιά κι ένα κατοικίδιο, επαναλαμβάνει τη ρουτίνα της κάθε μέρας. Ο πατέρας, όμως, έχει ένα «μυστικό». Συναντά ένα νεαρό αγόρι, κάνουν βόλτες έξω, μοιράζεται μαζί του το lunch break του σε ένα average diner, του χαρίζει ένα μάλλον ακριβό ρολόι. Όταν η παρουσία του νεαρού αρχίζει να γίνεται κάπως αισθητή στο νοσοκομείο στο οποίο εργάζεται ο πατέρας, ο τελευταίος αποφασίζει να το καλέσει και στο σπίτι του. Το αγόρι θα αποκτήσει θρασύ θάρρος, θα γίνει ένας κοινός stalker, θα αρχίσει να απαιτεί. Ώσπου ένα ιατρικά ανεξήγητο φαινόμενο, που βασανίζει την οικογένεια, ανατρέπει τα δεδομένα και τις ισορροπίες στις σχέσεις όλων.

Ο τόνος του φιλμ είναι κλινικά «νεκρός». Ο Λάνθιμος (και ο Ευθύμης Φιλίππου στο σενάριο, προφανώς) αντιμετωπίζει τον θεσμό της οικογένειας πιο δυσάρεστα από ποτέ, τα offbeat χαρακτηριστικά τού δημιουργού (που είθισται να καθοδηγούν και τις ερμηνείες) γίνονται εδώ τόσο αφύσικα «out of this world» που κοντράρουν σε βαθμό ψυχολογικής οδύνης τα όρια του θεατή, ο οποίος παρακολουθεί ένα αληθοφανές, μεν, δράμα αλλά με τροπές οι οποίες αγγίζουν (φαντασιακά) ένα είδος σουρεαλιστικού χιούμορ που, στην ουσία, ματώνει μέσα σου.

Αν έψαχνα να βρω μία και μοναδική λέξη που θα μπορούσε (;) να περιγράψει την αίσθηση του «Θανάτου του Ιερού Ελαφιού», θα επέλεγα την απομάκρυνση. Ακριβώς όπως το υποκειμενικό, «ανώτερο» βλέμμα παρακολουθεί την εναρκτήρια εγχείρηση, έτσι και ο φακός του Λάνθιμου τείνει να απομακρύνεται από τα πάντα, να κρατά αποστάσεις από ήρωες κι ανθρώπους (γενικότερα). Dolly shots που ακολουθούν τους χαρακτήρες… από ψηλά, «αποστασιοποιημένες» ευρυγώνιες λήψεις, τα πάντα σε οδηγούν σε σκέψεις ύπαρξης μιας αόρατης, «ανώτερης» δύναμης που έχει «καταραστεί» αυτή την οικογένεια. Μια οικογένεια που «αντιγράφει» τη ζωή, λες και είναι σελίδες αγαθών από στερεοτυπικούς καταλόγους αγορών. Απόλυτα απαθή. Χωρίς να νοιάζει κανέναν το αν θα χαθεί. Θα τιμωρηθεί. Ή θα θυσιαστεί.

Είναι αναπόφευκτη (ακόμη και) η «ανάγνωση» της ταινίας υπό ένα «Θείο» πρίσμα, άσχετα από το αν θα προσέξεις ή όχι ποια ατάκα / σκηνή του Μπιλ Μάρεϊ από τη «Μέρα της Μαρμότας» (1993) επιλέγει να χρησιμοποιήσει ο Λάνθιμος ή ποια είναι η μορφή που αντικατοπτρίζεται πάνω από τη χορωδία των κοριτσιών στο σχολικό αμφιθέατρο. Αφήνω τις υπόλοιπες «ταυτίσεις» στην κρίση του θεατή.

Σε γενικές γραμμές, δημιουργικά, ο Λάνθιμος ξανοίγεται ακόμη περισσότερο με το «Ιερό Ελάφι». Απελευθερώνεται. Μαζί με τον φορμαλισμό του. Γίνεται πιο σκληρός, πιο βίαιος, πιο κυνικός απέναντι στο συναίσθημα, βυθίζεται στο έρεβος ενός αστικού τοπίου που δεν αξίζει να σπαταλά την ενέργεια μιας ολόκληρης, θνητής ζωής. Αναθεωρεί το νόημα του εισβολέα από το… «Θεώρημα» (1968) του Παζολίνι, αλλά με τον «ανθρωπισμό» των πρώτων φιλμ του Χάνεκε (θα επέλεγα ως πιο συγγενικό τον ψυχισμό του «Der Siebente Kontinent», από το 1989). Βάζει την κουκούλα και (σε) σημαδεύει. Κι όπου σε βρει. Κυριολεκτικά!

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Σταθερή αξία για το παγκόσμιο σινεμά, ο Λάνθιμος συνεχίζει να μας ξαφνιάζει και παραδίδει ένα έργο που προκαλεί συζητήσεις ασχέτως… ελληνικής εθνικότητας. Έχει «φύγει», πια, ο Γιώργος. Αν ακολουθείς πιστά τη φιλμογραφία του, δεν θα σε διαψεύσει ούτε και τώρα. Απλά, εδώ θα μπεις σε μια «άβυσσο» περισσότερο αφιλόξενη από άλλες φορές. Αν είσαι ικανός να «συντονιστείς» και με αυτό το σκοτάδι, θα βγεις αβλαβής από την αίθουσα. Αν σου είχε αρέσει ο «Αστακός» γιατί αναζητούσε «αυτό που το λένε αγάπη», σκέψου πως εκείνο ήτανε… romantic comedy μπροστά στο «Ιερό Ελάφι»! Ναι. Μεγάλη μερίδα του κοινού θα δυσφορήσει. Κάποιοι θα εγκαταλείψουν πριν από το τέλος, ίσως. Η κουβέντα μετά την προβολή θα είναι αμήχανη. Αφού δεν σου αρέσει να μοιράζεσαι τα πάντα με τους γύρω σου εκεί «έξω».


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.