της Βικτωρίας Μιχαήλ

Δεν πρέπει να είναι τυχαίο ότι ο 85χρονος Τζον λε Καρέ το δοκίμασε 2-3 φορές στην TV, αλλά δεν θέλησε (ή τόλμησε) ποτέ να αναλάβει σενάριο ταινίας από δικό του βιβλίο. Κάτι ξέρει ο παλιός. Ακόμη και ο πολύς Χοσέιν Αμίνι, επανακάμπτων μετά το σκηνοθετικό βάπτισμα του πυρός («Τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου») στο κατεξοχήν fieldwork του, αποδεικνύεται πρόσωπο όχι απολύτου εμπιστοσύνης ως μεταπράτης τού intel τού προτελευταίου και μάλλον ανώτερου για χρόνια μυθιστορηματικού φακελώματος του πάπα του κατασκοπικού, που με επικεφαλής τής επιχείρησης τη σκηνοθέτιδα του «Η Νάννι ΜακΦι και ο Μεγάλος Σαματάς» βρίσκει, πάντως, safehouse κάπου κοντύτερα στα καλύτερα («Κι ο Κλήρος Έπεσε στον Σμάιλι» του Άλφρεντσον) παρά στα χειρότερα («Ο Ράφτης του Παναμά» του Μπούρμαν) του αειθαλούς μπεστσελερίστα στο πανί.

Η Γουάιτ, πιασάρα fixer, φέρνει χωρίς δισταγμούς σε ρυθμό, γλαφυρά από το 2009 στο 2016 τα καθέκαστα μ’ ένα εικαστικό σχέδιο που θα προσυπέγραφε ο Ντάνι Μπόιλ (αν κάποτε έκανε spy movie), έχοντας στο χέρι τον μόνιμο dp του, Άντονι Ντοντ Μαντλ, που υποκλέπτει και βγάζει στη φόρα τον κόσμο των ρευστών συμμαχιών, των σκιωδών βλέψεων, των εύθραυστων ισορροπιών, των αμφίρροπων εκβάσεων, των two sides to every… man τεκταινομένων, πρώιμα φιλτράροντας τις λήψεις μέσα απ’ όποια διαθλαστική επιφάνεια περνάει στους χώρους. Αποτελεσματικό μεν, κάνει μπαμ δε – κι ευτυχώς ένα τέχνασμα στο οποίο εν προόδω μπαίνει σιγαστήρας. Μεγαλύτερος σπιούνος, παρά ταύτα, αποδεικνύεται ο Αμίνι. ΟΚ η Αντίγκουα ως τόπος πρώτης επαφής να γίνει Μαρόκο. ΟΚ το αποκορύφωμα της σηματουργίας τού tennis (οι άνθρωποι – μπαλάκια απ’ τη μια πλευρά στην άλλη, το κάρφωμα, εννόησες…) στον τελικό του Roland-Garros, πρώτο terrain τού εκατέρωθεν δούναι-λαβείν, να περάσει σε δεύτερη μοίρα εν συγκρίσει με μία έκθεση σε παρισινό μουσείο. Και η πένα του έχει σώσει σε κάποιον βαθμό και τους Ανατολικούς κακούς (οι πιο γραφικά χάρτινοι τού λογοτεχνήματος), κλείνοντάς τους το στόμα και μοστράροντας επίμονα τη λιγομίλητη δυσοίωνη παρουσία τους, ενώ τα gulag που έχουν γίνει (μάνα) πουτάνα στο παρελθόν τού «πλυντηριάρχη» χτυπάνε διάνα.

Το μη… μιλημένο υλικό, ωστόσο, τον προδίδει ανεπίτρεπτα συχνά. Έχοντας μεταμορφώσει τον αριστερό ακτιβιστή τού «Καθηγητές Εναντίον Βασανιστηρίων» σε σύζυγο άπιστο με φοιτήτρια που μαζί με τη ζοριζόμενη να τον εμπιστευθεί κερατωμένη μπλέκει αδόκητα, κινούμενος από ένα μείγμα κολακευμένης αθωότητας και εξημμένης περιέργειας, μεταξύ της σφύρας τού ξένου μαφιόζου και του άκμονος των Υπηρεσιών της πατρίδας του, τον ξεδοντιάζει φλώρικα – κι ας τον αρματώνει νευραλγικά σε ενστικτώδεις μικρολεονταρισμούς. Έχοντας «θερίσει» το (αμαυρωμένο, σε αναδρομική εξιλέωση) υπόβαθρο ενός υφισταμένου agent, που εδώ απλώς λειτουργεί ως τσιράκι του αρχικουμανταδόρου της υπόθεσης. Κυρίως, κι αυτό δεν χρειάζεται να έχεις γνώση του πεζογραφικού υλικού για να το συλλάβεις, αποστατώντας χάριν των συμφερόντων της στρατολόγησης και του πιο αγοραίου νοματαίου. Ο οποίος, κατά το profile της παραγωγής, για να το εμπεδώσει πρέπει να ακούσει δύο φορές ότι ο παζαρεύων insider θέλει το αντρόγυνο στην Πόλη του Φωτός ως εχέγγυο. Και να μην αναρωτηθεί πώς κλείστηκε στο άψε σβήσε το ραντεβού με τους μυστικούς αφού ο τυπάς παρακολουθείται ασφυκτικά απ’ τα «μαντρόσκυλά» του. Και να μην «φτύσει» την ακατανόητα αντιφατική απόπειρα της δραματουργίας να του υποβάλει τον και καλά ανεπιβεβαίωτο δάκτυλο του chief λαμόγιου (παρ’ ότι μόλις έχει μπλοκάρει την αερομεταφορά των φυγάδων), φραστικά και εκφραστικά, στην κατ’ οίκον επίσκεψη του λάβρου συναδέλφου και διώκτη του – με τη βωμολοχία του εις επήκοον ενός μικρού κοριτσιού να κλωτσάει επίσης ανοίκεια, εν αντιθέσει προς το έντυπο πρωτότυπο.

Η λεκαρεϊκή πρόζα που… σκοτώνει κάνοντας φέτες χαρακτήρες και, εδώ όσο ποτέ στο παρελθόν, τις παγκοσμιοποιημένες άκρες της διαπλοκής στο πολιτικοοικονομικό κατεστημένο του City και των οφικίων των Εργατικών έχει βέβαια, μοιραία, πάει περίπατο: στο La Mamounia, το Petit Palais, τις Άλπεις. Όχι όμως όπου έδει, όπως (χαρακτηριστικότερα, πιο ενοχλητικά) σ’ ένα πιστότατα μεταφερμένο λογύδριο περί ματωμένου χρήματος επί υπουργικών αυτιών, όπου παριστάμενες κοστουμάτες σύμβουλοι σκύβουν το κεφάλι ενοχικά! Στα όρια του απρόθετου ομοσεξισμού αδέξιο το στήσιμο της σκηνής (που θυμίζει outtake από το «Ο Επίμονος Κηπουρός» του Μεϊρέλες σε βαριάντα γραφείου) από τη Γουάιτ, που δεν μένει στο απυρόβλητο και για τη βολικά κωλυσιεργούσα σεκάνς των προπηλακισμών (αντί του με deadline διατεταγμένου «φυτέματος») στο χιονισμένο δάσος με θύτη έναν γυμνόστηθο Vory και θύμα έναν εκ των ηρώων μας.

Πάρ’ τα ρέστα, με το μυαλό σου να αυτομολεί, εκτός της μικροκοσμικά εκθετικής για την ΕΥΠ της Αλβιώνας φιλμογραφίας βάσει του oeuvre του βετεράνου καταδότη (στο τηλεφακέλωμά του σας υπενθυμίζουμε το πολύ καλύτερο «The Night Manager»), και σε μοτίβα τού «Επικίνδυνες Υποσχέσεις» του Κρόνενμπεργκ (το modus operandi μιας «φαμίλιας» του Soviet υποκόσμου με τα πλοκάμια της στο Λονδίνο), του «Ο Χορός των Κατασκόπων» του Μαρς (το επαπειλούμενο «κρέμασμα» ενός προδοτικού πληροφοριοδότη απ’ τους puppeteers του σε πείσμα του middle man που του στέκεται), των suspenser του Χίτσκοκ (άσχετος γοητευμένος από μπλεγμένο γίνεται στο τρέξιμο λυδία λίθος διαλεύκανσης). Στο πιο κοσμοπολίτικο και σβέλτο, με έξτρα ελαφρυντικά: Το αριθμητικό McGuffin που κρυμμένο καλά απονέμει δικαιοσύνη. Την πισινή που κρατάει ο σχεσεακός γεμιστήρας στο κεντρικό ανδροκονέ κι ενίοτε στα λιγότερο ύποπτα πιόνια, όπως οι δίδυμες ορφανές παιδούλες. Τον Σκάργκαρντ που στο βουλώνει πληθωρικά στην επίφοβα κοντά στην καρικατούρα φιγούρα του, με τα υπόλοιπα… ονόματα να δίνονται είτε απ’ το κάστινγκ – ρίσκο (ο Λούις) είτε απ’ το μαχαίρι στον λαιμό των περσόνων τους (ΜακΓκρέγκορ, Χάρις, Νόρθαμ), αλλά τους τρίτους ρόλους υπερασπισμένους επάξια. Χαφιεδίζουν και μάλιστα απρόσεχτα, ωστόσο, κάποιοι σ’ αυτή την παλιοδουλειά. Ψυχαγωγικά συνεργός γίνεσαι… σίγουρα και με άλλοθι. Άμα περνιέσαι για εγκέφαλος, όμως, μην εκβιάσεις το πράγμα και εσύ…